Wiskundedocent Jan Keizer is met pensioen na 41 jaar in het onderwijs
Afscheid van klaslokaal 25
Het zijn emotioneel bewogen tijden voor Jan Keizer. Afgelopen week nam hij na liefst 41 jaar afscheid van het onderwijs, waarin hij regionale bekendheid verwierf als wiskundeleraar. Aan de andere kant is er de tragiek rond zijn kleindochter, die in april een afschuwelijke medische diagnose kreeg. Ondanks alles probeert de 66-jarige Volendammer het leven van zijn positieve kant te bekijken en ging hij met deze krant in gesprek over zijn loopbaan als docent. ,,Een lesuur duurde voor mij gevoelsmatig vijf minuten. Ik schrok altijd van de bel.”
De koffie staat al klaar op de voortafel in huize Keizer. Op de achtergrond klinkt het nummer 50 Ways to Leave Your Lover van Paul Simon: The problem is all inside your head she said to me. The answer is easy if you take it logically. I’d like to help you in your struggle to be free…
Het moet gek lopen wil er geen muziek hoorbaar zijn aan de Wethouder Koningslaan in Volendam. Als Spotify niet aan staat over de speakers, dan speelt hij zelf wel op zijn piano of accordeon. Muziek is een van zijn grote liefdes naast familie, sport en uiteraard het onderwijs. Naast zijn kwaliteiten als docent staat Keizer in Volendam en omstreken bekend als een vakkundige muzikant.
En van beide ambachten kan hij geen genoeg krijgen. Neem nou vorig jaar. Keizer mocht toen officieel al met pensioen, maar dat zag hij niet zitten. Hij voelde zich nog zo fit en gemotiveerd dat hij minimaal tot medio 2018 door wilde. Die periode is nu aangebroken. Hoewel hij zijn werk nog steeds met veel liefde uitvoerde, voelde hij dit keer niet de behoefte om er nog een jaar aan vast te plakken. Dat heeft alles te maken met een loodzware tijd in de privésferen.
,,Ik ga er niet te veel over zeggen, want het is een heel gevoelig onderwerp”, verzucht Keizer, zichtbaar aangedaan. Het gaat over zijn kleindochter, die pas één jaar en twee maanden jong is. ,,Ze heeft een ernstige stofwisselingsziekte die niet valt te genezen. Soms kun je er een paar jaar mee leven, soms een paar maanden. Het is verschrikkelijk…”
Er valt een stilte. Keizer schudt zijn hoofd. ,,Het leven bestaat uit pieken en dalen. Hierna komt echt wel weer een goede tijd voor ons. Daar heb ik alle vertrouwen in. Maar ja, nu moeten we even door de shit heen. We hebben een fantastisch hecht gezin, met erg veel liefde. Dat gaat ons erdoorheen slepen. Daar ben ik van overtuigd. Alleen het is wel heel zwaar. Ik breek elke dag wel een paar keer.”
Jackson Browne
Op de achtergrond klinkt het nummer Linda Paloma van Jackson Browne: At the moment the music began. And you heard the guitar player starting to sing. You were filled with the beauty that ran…
Keizer neemt een slok koffie. Daarna pakt hij zijn iPad erbij. Hij laat een foto zien die is genomen voordat hij zijn laatste fietsritje van het Don Bosco College (DBC) naar zijn huis maakte. Op de achtergrond van de foto hangt een blauw bordje. Jan Keizerpad, staat erop. Het is een initiatief van zijn oud-collega’s. Zij hebben de weg naar de fietsenstalling van het DBC vernoemd naar de man die 33 jaar werkzaam was voor de middelbare school in Volendam.
‘We moeten nu
even door
de shit heen’
Hij grijnst: ,,Ik was een jaar of 24 toen ik het onderwijs inrolde. Ik was bijna klaar met mijn studie numerieke wiskunde. Op dat moment raakte er een wiskundeleraar overspannen op mijn oude school: het Waterlant College in Amsterdam. Ze vroegen aan mij of ik hem wilde vervangen.”
Keizer hoefde er niet lang over na te denken. ,,En toen stond ik daar dus voor de klas, als jong broekie met haar tot over tot over mijn schouders. Het was midden in de hippietijd. Ik herinner me die meiden nog, met van die prachtige haarcreaties en ruime doorkijkshirtjes. En allemaal los in het vestos. Ik was overigens al getrouwd, hoor. Dat even ter zijde. Maar het was een geweldige tijd.”
Zijn eerste acht jaar in het onderwijs vlogen voorbij. En toen belde Jaap Veerman (de koe), die destijds voorzitter was van de Stichting Katholiek Onderwijs Volendam (SKOV). ,,In die periode begon het Don Bosco College gestalte te krijgen. Jaap zei tegen me: jij solliciteert toch wel meteen? Dat heb ik gedaan. Ik moest nog op sollicitatiegesprek komen, maar dat was meer voor de beeldvorming. Ik werd dus aangenomen. En daar heb ik niet één seconde spijt van gehad.”
James Taylor
Op de achtergrond klinkt het nummer How Sweet It Is van James Taylor: How sweet it is to be loved by you. How sweet it is to be loved by you. I needed the shelter of someone’s arms, and there you were…
Vanaf zijn eerste werkdag ging Keizer ‘op het fietsje’ naar zijn werk. Dat hield hij 33 jaar lang vol, bij weer en wind. Een behoorlijke periode, waarin hij veel meemaakte. Hij vertelt: ,,Een van de meest ingrijpende gebeurtenissen was de nieuwjaarsbrand. Ik was dat jaar mentor van een 3 havo-/atheneumklas. Drie leerlingen uit mijn klas waren slachtoffer, waarvan twee erg ernstig.”
‘Ik herinner me
die meiden nog,
allemaal los in het vestos’
Keizer kan zich die eerste week na de ramp nog helder voor de geest halen. ,,Het DBC diende als een soort opvangplek, midden in de kerstvakantie. Iedereen kwam daar samen en deelde het verdriet. Intussen werd de school op alle mogelijke manieren gefaciliteerd om alle betrokkenen extra hulp te kunnen geven. Het was een intense, zware en verdrietige periode. Daarentegen heb ik er ook veel van geleerd. Vooral van de slachtoffers. Hoe zij veerkracht toonden om er weer bovenop te komen. Echt top, gewoon. Dat heeft mij zó geïnspireerd.”
Andersom heeft Keizer ook veel mensen geïnspireerd. Hij krijgt nog regelmatig een tikje op zijn schouder van een oud-leerling, die hem dan vervolgens met terugwerkende kracht bedankt voor de wijze lessen. Pim van Diepen, die drie jaar geleden werd verkozen tot Actuarieel Talent van het Jaar, roemde Keizer zelfs in verschillende geschreven artikelen. ,,Ik was altijd erg blij om de dankbaarheid van die ex-leerlingen naderhand te zien. Dat ik toch ook een soort van vader ben geweest voor ze. Ik heb mijn werk ook altijd met erg veel plezier en liefde gedaan. Een lesuur duurde voor mij gevoelsmatig vijf minuten. Ik schrok altijd van de bel.”
Harry Nilsson
Op de achtergrond klinkt het nummer Without You van Harry Nilsson: No I can’t forget this evening. Or your face as you were leaving. But I guess that’s just the way the story goes…
De laatste decennia was klaslokaal 25 zijn tweede huis. Iedereen op het DBC beschouwde dat als de wiskunderuimte van Keizer. ,,Ik probeerde het ook als mijn tweede huis te laten voelen. In het lokaal hing bijvoorbeeld een prachtige poster van mijn allereerste bandje: Sunny Xploo. En vergeet niet de grote lijst met daarop de huisregel: zuchten, geeuwen en andere tekenen van verveling zijn hier verboden. Die vond ik een keer in een Amsterdams museum. Geweldig.”
Maar het meest herkenbare beeld in lokaal 25 was toch echt het houten podium waarop het bureau van Keizer stond. Dat had hij meegenomen uit het Waterlant College in Amsterdam. De lesruimte van Keizer was daardoor een van de weinige lokalen waar de leraar letterlijk boven de leerlingen was verheven. ,,Dat is een pedagogisch voordeel”, verklaart hij zelf. ,,En het werkt gewoon. Op die manier heb je veertig procent van de orde in de klas al gratis binnen. Daar kunnen geen cursussen tegen op. Dat heb ik ook al duizend keer gezegd tegen de directie.”
Wat dat betreft is Keizer van de oude stempel. ,,Verhef die leraren maar boven de leerlingen. En spreek een leraar aan met ‘u’, niet met ‘jou’ of met de voornaam van een docent. Er moet een bepaalde afstand zijn. Als ze eenmaal in het eindexamenjaar zitten, kun je wel wat soepeler worden. Maar zorg eerst dat je het respect van de leerling wint. Anders krijg je het moeilijk.”
The Hollies
Op de achtergrond klinkt het nummer Stop Stop Stop van The Hollies: See the girl with cymbals on her fingers. Entering through the door. Ruby glistening from her navel…
De hoge werkdruk en relatief slechte beloning in het onderwijs maken het vak van docent er niet leuker op. Keizer heeft zijn werk in de afgelopen 41 jaar zien veranderen. Van een school met één rector en twee conrectoren naar een school met een organisatiestructuur met tal van managers en afdelingsleiders. Daarnaast moet er veel meer extra arbeid worden verricht, zoals vergaderingen bijwonen en het verplicht documenteren van allerlei zaken.
‘Hoe die slachtoffers
veerkracht toonden,
dat heeft mij zó geïnspireerd’
Keizer: ,,Maar dat soort dingen zie je in veel branches terug. Soms denk ik bij mezelf: hoe zijn onze kinderen en wij zelf groot geworden? In mijn begintijd als docent had ik weken waarin ik 35 uur lesgaf. Nu zou dat echt niet meer kunnen, omdat je ontzettend veel extra werk erbij hebt gekregen. En er wordt óveral over vergaderd. Ik heb weleens het gevoel dat al dat vergaderen ook een zoethoudertje is. Zo van: we hebben erover vergaderd en jullie hebben inspraak gehad. Terwijl de plannen daarvóór al gemaakt zijn. Dat krijg je op een gegeven moment door.”
Verder zijn er nogal wat mensen die klagen over het huidige onderwijssysteem, dat volgens critici verouderd zou zijn. Keizer: ,,Ik verbaas me er wel over dat er niet meer aandacht wordt besteed aan ICT. Dat is in deze tijd actueel. Bovendien zouden voeding en levensstijl een prominentere rol binnen biologie moeten krijgen.”
Ook mist hij voorlichting over de waarde van meditatie. ,,Vroeger baden we altijd aan het begin van de les. Jaren later was er een periode waarin we een meditatief moment hadden. Dan werd er een kort verhaaltje verteld en dat was dan stof tot nadenken. Pas daarna begon de les. Het lijkt mij niet verkeerd om leerlingen mee te geven wat de waarde is van meditatie. In de eindexamentijd zei ik altijd tegen leerlingen: blijf niet doorleren tot het laatste moment. Neem de ochtend vrij om die stofwolk tot rust te laten komen. Ga op de bank liggen, zet rustgevende muziek aan en relax. In eerste instantie werd daar lacherig over gedaan, maar vaak deden ze er naderhand toch iets mee. Meditatie biedt een hoop wetenschappelijk bewezen voordelen.”
America
Op de achtergrond klinkt het nummer Horse With No Name van America: On the first part of the journey. I was looking at all the life. There were plants and birds and rocks and things…
Keizer ziet naar eigen zeggen weinig essentiële verschillen tussen de kinderen van nu en veertig jaar terug. ,,Nee, dat valt wel mee. Maar dat komt misschien ook doordat ik vaak het neusje van de zalm had qua leerlingen. De laatste jaren gaf ik les aan havo en atheneum bovenbouw en dan vaak ook nog eens wiskunde B en D. De leerlingen die dat soort vakken kiezen, hebben meestal al een intrinsieke motivatie en weten waar ze naartoe willen.”
‘Het lijkt mij niet verkeerd
om leerlingen mee te geven
wat de waarde is van meditatie’
Hij gaat verder: ,,Dat wil natuurlijk niet zeggen dat ik nooit lastige kinderen heb gehad. Er was regelmatig iemand die me aansprak met ‘je’ in het begin van het jaar. Of mensen die tijdens de les opeens binnenstormden zonder te kloppen. Leerlingen, maar ook leraren deden dat. Dan stond ik voor het bord een bevlogen verhaal te houden en dan midden in een ongelooflijk ingewikkelde som kwam de conrector het lokaal binnenrennen. Dan had hij een leerling nodig die vorige week woensdag een uur afwezig was, of zo. Dat soort dingen accepteer ik dus absoluut niet. Dat heeft ook te maken met normen en waarden. Die eiste ik van mijn leerlingen, dus dan is het ook wel zo fijn als de leraren zelf het juiste voorbeeld geven.”
Natuurlijk zat Keizer zelf ook weleens fout. En achter die stoere en zelfverzekerde blik zit een gevoelig hart. ,,Ik kon soms echt wel boos worden. Als er mensen op de gang luidruchtig stonden te praten terwijl ik lesgaf, bijvoorbeeld. Dan schreeuwde ik vaak: van die gang af, anders eet ik je op! Ook een beetje ludiek, natuurlijk. Ik word nog steeds regelmatig herinnerd aan die uitspraak. Dat heel veel leerlingen niet langs lokaal 25 durfden te lopen, want daar gaf Jan Keizer les. Ach, als het maar in vrede gaat. Ik kan namelijk moeilijk boos blijven. Er gaat op de wereld al zoveel negatieve energie verloren aan ruzies. Terwijl dat het absoluut niet waard is. Zand erover…”
Crosby Stills & Nash
Op de achtergrond klinkt het nummer Helplessly Hoping van Crosby Stills & Nash: Helplessly hoping her harlequin hovers. Nearby awaiting a word. Gasping at glimpses of gentle true spirit…
Tijdens uitjes met collega’s schitterde Keizer vrijwel altijd door afwezigheid. ,,Ik ben nooit erg collegiaal geweest. Laatst gingen ze nog een dagje varen met elkaar. Ik heb nooit iets gehad met dat soort evenementen. Ik dacht altijd: lesgeven vind ik geweldig, maar klaar is klaar. Als het erop zat, wilde ik naar huis. Naar mijn vrouw Gaar. Naar de kinderen. Naar mijn piano en naar de sportschool. Achteraf denk ik: dat had ik beter kunnen doen, zeker in het kader van teambuilding. Maar ja, dan had ik mezelf moeten voordoen als iemand die ik niet ben.”
‘Er gaat op de wereld
al zoveel negatieve energie
verloren aan ruzies’
En Keizer is nu eenmaal iemand die graag onverstoord zijn eigen koers blijft varen. ,,Ondanks alle ontwikkelingen in ons vak bleef ik lesgeven op de manier die voor mij goed voelde en waarvan het verleden uitwees dat het zijn vruchten afwierp. Hoe die methode er uit zag? Klassikaal lesgeven, niet in kleine groepjes. Tussendoor leerlingen individueel helpen als dat nodig was. En ruzies of conflicten niet klassikaal bespreken, maar de angel eruit halen tijdens een apart gesprek. Ik deed meestal een beroep op de menselijkheid van leerlingen. Ik ben zelf ook jong geweest en het is de kunst om soms even op hun niveau te gaan zitten.”
Hij vervolgt: ,,Overigens vind ik wel dat sommige klassen tegenwoordig veel te veel werk moeten verrichten. Verslagen maken, stagelopen, museumbezoeken, toneelstukken bijwonen, et cetera. Daarnaast hebben ze dan soms les tot vier uur of kwart voor vijf ’s middags en dan moeten ze nog huiswerk maken, sporten, afspreken met vrienden, werken. Ze hebben het zwaarder dan vroeger. Misschien wel te zwaar. Daar mag best wat meer over gesproken worden.”
Neil Young
Op de achtergrond klinkt het nummer Heart of Gold van Neil Young: I want to live. I want to give. I’ve been a miner for a heart of gold…
Het gesprek valt even stil. Dan vraagt Keizer of hij inmiddels genoeg heeft verteld. Nee, eigenlijk ontbreekt er nog één vraag. Over zijn plannen voor de komende tijd. Maar die vraag is in het geval van Keizer moeilijk te stellen. Hij heeft genoeg aan zijn hoofd. ,,Met heel veel liefde en de steun van Onze Lieve Heer hoop ik dat we met z’n allen door deze moeilijke privéperiode heen komen”, zegt hij even later. ,,Verder wil ik wat meer muziek gaan maken. Dat is altijd mijn lust en mijn leven geweest. En ik heb nog één grote wens: een close harmony groep starten met vier mannen die noten kunnen lezen en goed meerstemmig kunnen zingen. Heb je zin…?”
Uw reactie