Tielenaar bouwt modelvrachtwagen als eerbetoon

‘Bart Smit verdient dit’

De trein passeert de spoorbrug over de Lek bij Culemborg. Verder de Betuwe in wordt de bebouwing steeds minder dicht. Strijklicht komt uit dikke bewolking tevoorschijn. De Prins Willem-Alexanderbrug torent in de verte uit over het landschap. Bij het station van aankomst vermeldt een bord: ‘Tiel, fruitstad aan de Waal’. In een nieuwbouwwijk woont Berry en bij het betreden van zijn huis springt de modelvrachtwagen vrijwel meteen in het oog. Daarnaast ligt opengeslagen op tafel een map met ‘bewaarsels’ van zijn voormalige werkgever.
,,Hij is echt mega, hè”, vertelt Berry. ,,Hij staat nu op de rem, anders rolt hij van de tafel af. Eerlijk gezegd is dit de eerste keer dat ik zoiets heb gemaakt. Ik zette al wel eerder dingen in elkaar met bouwpakketten, maar deze maakte ik bijna helemaal zelf. Dit om zoveel mogelijk bij het origineel in de buurt te komen. Ik dacht: ik ga gewoon aan de slag en van het een kwam het ander. Van het chassis, tot aan de bakken, tot aan de onderrijbeveiliging en de assen. Van A tot Z maakte ik de onderdelen. Alles is van aluminium, met uitzondering van de cabine. De basis van de bakken valt nog wel mee, maar daarna begint het pas. Je hebt te maken met maten, maatvoeringen. Past de bak wel over de spatborden heen, past hij wel binnen de assen. Kloppen de proporties ten opzichte van de originele auto wel. Kortom, het is een flinke klus geweest.”

‘Omdat Bart Smit
in mijn bloed stroomt,
heb ik een enorm
fotoarchief opgebouwd’

De inwoner van Tiel werkte jarenlang voor Bart Smit. Oorspronkelijk komt hij uit Utrecht, waar hij aan het begin van zijn werkende leven medewerker was in de filialen Overvecht en Hoog Catharijne. Zijn specialisme was toen al de technische kant van het speelgoed. Als er een klant kwam met een vraag over een gekochte modeltrein, dan kon Berry hem daarbij helpen. Omdat hij nog meer van de wereld wilde zien, koos hij er op een bepaald moment voor om het van oorsprong Volendamse bedrijf te verlaten. Maar nog steeds denkt hij met weemoed terug aan de tijd dat hij en zijn collega’s in de sinterklaastijd de klok rond werkten. Bart Smit en de bijbehorende Volendamse mentaliteit, ze lieten Berry niet meer los. Pas als het werk af was dan gingen ze naar huis, zo hoorde het. In ruil daarvoor zorgde het bedrijf goed voor haar werknemers.
Na zijn vertrek bij Bart Smit, bleef de Tielenaar het bedrijf op de voet volgen. Hij toont een map met fotomateriaal dat diende als voorbeeld voor de op afstand bestuurbare modeltruck waar hij een goed jaar mee bezig was. Op enkele afbeeldingen poseren Berry’s kinderen voor één van de zo herkenbare vrachtwagens. Zij zijn voortgekomen uit een relatie die ontstond op de werkvloer bij Bart Smit. Berry en zijn vrouw zijn nog altijd gelukkig getrouwd. En zij verzekeren dat zij niet het enige stel zijn dat elkaar ontmoette tijdens het werken bij het voormalige speelgoedparadijs.
De fotomap is voor Berry een mooi naslagwerk om herinneringen op te kunnen halen. Daarnaast bood deze essentiële informatie, nodig voor de totstandkoming van het model.
,,Omdat Bart Smit in mijn bloed stroomt, heb ik een enorm fotoarchief opgebouwd. Zowel van het wagenpark, als van filialen en presentaties. De twee Volendamse magazijnen staan er ook op. Qua details van de vrachtwagen heb ik veel van foto’s gehaald. Maar ook in het echt heb ik natuurlijk veel nagemeten en gecorrigeerd naar de schaalverhouding. Er rijden nog twee van deze vrachtwagens in het echt, die vaak in Gouda staan. Weinig trucks waren zo mooi als die van Bart Smit. De bestickering was heel fraai, maar ook moeilijk om na te maken. Je moet heel precies werken. Bij een echte vrachtwagen zie je het niet als je een klein beetje afwijkt. Bij een model zie je bij een halve centimeter verschil al dat het niet recht is. Daar ben je dus best lang mee bezig.”

‘Het was echt
één grote familie,
daar denk je in deze
sinterklaastijd nog
eens extra aan’

Het nabootsen van de bestickering is een van de zaken waarbij Berry niet over één nacht ijs ging. Zo reflecteert het ‘Let Op! Extra Lang’ van de vrachtwagen net als echt in het donker. Met al zijn zorgvuldige inspanningen heeft de Tielenaar een belangrijk doel voor ogen. ,,Ik wil dat Bart Smit niet in de vergetelheid raakt. Over vijf of tien jaar kennen mensen de naam nog wel, maar zolang ze er niet meer op geattendeerd worden, dan verdwijnt deze langzaam. Dat wil ik voorkomen en dat was min of meer de aanleiding om dit model te maken. Ik wil mijn Bart Smit-vrachtwagen ook gaan meenemen naar rijdagen waar misschien tweehonderd vergelijkbare modellen komen. Daar is dan een megagrote baan waar alles op de schaal van een op veertien is nagebouwd. Ik vind het mooi dat de naam Bart Smit daar straks zichtbaar is.”
Berry’s streven resulteerde in een modelvrachtwagen met een lengte van 1,8 meter en een gewicht van 18 kilo. Naast de eerder genoemde details, ontbreken ook motor- en toetergeluiden niet. Verder zijn er honderd ledlampjes in de truck verwerkt en zijn de bakken op afstand aan- en af te koppelen. Na het afmaken van nog enkele details is hij straks klaar om te schitteren op de genoemde rijdagen. De vrachtwagen met speelgoedclown blijft daardoor ook in de toekomst in beeld. De Tielenaar is daarnaast van plan om na de coronatijd naar Volendam te komen om daar zijn model aan geïnteresseerden te tonen.
,,Het lijkt mij dat er in het dorp wel mensen zijn die deze vrachtwagen willen komen bewonderen. Ik weet nog niet op welke locatie ik hem wil laten zien, maar zal dit van tevoren wel bekendmaken. Lezers kunnen de truck al op bewegend beeld zien op YouTube. Deze video is te vinden onder de titel ‘Bart Smit RC Truck Scania LZV Road Train’. Ik heb ook het e-mailadres bartsmitvolendam@ziggo.nl geopend, waarmee mensen mij kunnen bereiken om vragen te stellen.”
Het is inmiddels grofweg anderhalf jaar geleden dat de Volendamse Bart Smit/Intertoys-magazijnen sloten, naast vele winkels. De vrachtwagens werden toen bijna allemaal verkocht. Maar anno 2020 is er weer een nieuwe truck bijna klaar om te gaan rijden op rijdagen. ,,Ik ben trots op deze vrachtwagen. Bart Smit verdient zo’n eerbetoon. Het was echt één grote familie en dat gevoel ging nooit meer bij mij weg. Daar denk je in deze sinterklaastijd nog eens extra aan. Ik hoop dat mijn oud-collega’s en natuurlijk alle anderen de door mij gebouwde vrachtwagen kunnen waarderen.”

Voormalig Bart Smit-chauffeur: ‘Dit is eng’
De Volendammer Jan Keizer bestuurde jarenlang de originele vrachtwagens van Bart Smit. Hij was onder de indruk toen zijn vrouw hem wees op de video met het schaalmodel. Jan vertelt: ,,Dit is eng, zo echt. Alles klopt aan deze vrachtwagen en dat is ongelofelijk. Ik zag dat zelfs de vangmuilen ook radiografisch bestuurbaar zijn. Daarmee kan hij hem dus aan- en afkoppelen. Zo’n model doet je hart als vrachtwagenchauffeur harder kloppen. Echt schitterend.”