Ber Runderkamp publiceert tweede boek over waarde ‘veiligheid en bescherming’

‘Kwetsbaarheid is helemaal niet erg’

Ber is sinds enige tijd weer in Volendam. Zijn ouders komen er vandaan en hij groeide er op. Toen hij op zichzelf ging wonen, koos hij voor een onderkomen buiten de dorpsgrenzen. ,,Het is wel apart om hier weer te zijn. Ik krijg er tegenstrijdige gevoelens van. Natuurlijk heb ik hier het grootste deel van mijn leven gewoond en ken ik alles hartstikke goed. Maar ik wilde vanwege persoonlijke redenen toch erg graag weg. Het liefst wilde ik zo dicht mogelijk bij de kust wonen. Het strand, het bos en de duinen, die trokken mij ontzettend aan. Ik vond een woning in Velsen-Noord bij IJmuiden. Daar woon ik nu met mijn vriendin”, vertelt Berry.
Ber heeft een bijzondere band met de zee. Hij is zijn ouders dankbaar dat zij hem er al op jonge leeftijd mee naartoe namen. ,,De weidsheid ervan trekt mij aan. En het gevoel van openheid en vrijheid dat ik ervan krijg. Als je over de zee staart, krijg je een besef van het grotere plaatje, het grotere geheel van de wereld. En ik laad daar ook op, ik krijg er energie van. Dit gevoel kreeg ik al van jongs af aan mee door bezoeken aan de kust. Dat stuk miste ik hier in Volendam.”
Afgelopen maandag verscheen Bers nieuwe roman Het Lichtbaken. Het is zijn tweede uitgave tot nu toe. Zijn eerste boek uit 2017 heet ‘Als ik terugkijk’. In zijn pas gepubliceerde werk wilde hij een belangrijk thema doorgronden. ,,In de kern gaat het over de veiligheid die we als kind allemaal nodig hebben. Het gedrag van een mens wordt voor een groot deel bepaald door de hoeveelheid veiligheid en bescherming die iemand kreeg in zijn jeugd. Dat geloof ik. Het boek gaat over: wat als die geborgenheid er niet is geweest of in mindere mate? Elk personage in het boek groeide op in een minder veilige situatie. In het verhaal lees je wat de gevolgen daarvan zijn. Dan kom je er dus achter hoe belangrijk het is voor ouders om die veilige basis te bieden.”

‘Ik was erg gauw
overprikkeld, had
last van zenuwpijnen.
Daarop volgde
de diagnose:
ziekte van Lyme’

Het idee voor Het Lichtbaken ontstond bij Ber in een periode dat hij veel keek naar ‘ID’, Investigation Discovery. Dit is een tv-kanaal dat programma’s uitzendt waarin politiemensen, slachtoffers en daders aan het woord komen. Ze gaan over waargebeurde verhalen. Ber kreeg het voornemen om te gaan schrijven over een rechercheursduo dat een oude zaak weer heropent. Het verhaal draait om deze twee politiemensen die erachter komen dat iemand onterecht vastzit voor een ontvoering. Nieuw bewijs leidt tot een zoektocht naar de echte dader.
In 2010 begon Ber met schrijven. Eerst met gedichten en later legde hij wat hersenspinsels vast in een soort dagboek. Van daaruit volgden er steeds uitgebreidere teksten. In die tijd begon de geboren Volendammer ook met gitaarspelen, wat resulteerde in eigen liedjes. ,,Ik ging teksten schrijven bij de melodieën die ik bedacht. Daarna vormde ik samen met mijn broer het duo ‘Still Minors’, waar we die nummers mee speelden. Later ging ik ook verhalen en korte verhalen schrijven, zo is dat dus ontstaan.”
Lange tijd vochten twee interesses om Bers aandacht: de muziek en zijn schrijverschap. Dit zorgde voor een zekere onrust bij hem. Totdat hij door zijn gezondheid werd gedwongen om een van de twee achter zich te laten. ,,Ik was erg gauw overprikkeld, had last van zenuwpijnen. Daarop volgde de diagnose: ziekte van Lyme. Nog steeds ondervind ik daar de gevolgen van, dagelijks. Muziek maken gaat op zich wel, het vasthouden van de gitaar. Maar optreden en op podia staan zit er niet in. Je krijgt dan ook geluidsprikkels en dat is te veel van het goede. Al vijf jaar ging ik niet meer naar een concert. Deze ziekte was een zware klap voor mij.”

Leefbaarheid
Ber moest uit het muzikale duo, dat hij met zijn broer Michael vormde, stappen. Terwijl hij er op dat moment veel en serieus mee bezig was. Er was genoeg muziek om te gaan opnemen in de studio. Een EP was daardoor op komst. ‘Het mocht niet zo zijn’, zegt Ber erover. Hij weet niet waardoor de ziekte bij hem ontstond. Stoppen met muziek was moeilijk, maar hij had nog wel zijn schrijven als uitlaatklep. Dat kan hij doen in een rustige kamer, zonder de drukte die bij optredens komt kijken. Vanaf dat moment werd schrijven bij Ber de hoofdmoot.
Hij had altijd een baan naast zijn creatieve werkzaamheden. Nog steeds, al moest hij ook van werk veranderen vanwege zijn kwaal. ,,Gelukkig kon ik wel bij hetzelfde bedrijf blijven werken. Ik werk bij Werkom. Voorheen was dat Baanstede in Purmerend. Binnen die organisatie kreeg ik een andere functie. Zestien uur per week werk ik daar om daarnaast ook nog te kunnen schrijven. Meer uren werken zou kunnen, maar dan is wel een stuk leefbaarheid bij mij weg. Want ik haal ontzettend veel voldoening uit het schrijven. Dat geeft mij ook energie. En werk kóst negen van de tien keer energie. Ik heb ruimte nodig om creatief te kunnen zijn.”
Elke schrijver heeft zijn eigen routine om tot werken te komen. Hij is het meest gefocust als hij alleen thuis is. ,,Voorheen werkte mijn vriendin nog weleens op zondagen. Dan voelde ik dat ik pas echt onbelemmerd kon schrijven. Alsof de aanwezigheid van een ander persoon in huis een bepaalde remming veroorzaakt. Dat is heel apart.”
Vaak wordt gezegd dat een auteur zichzelf verwerkelijkt in een roman. Personages zijn soms een deel van degene die ze bedacht. Ber erkent dat het schrijven van fictie een kwetsbaar proces is. ,,Ik heb er wel tegenaan gehikt. Schrijven voelt voor mij zo intiem. Misschien is het daarom ook wel dat je je bekeken voelt als er iemand thuis is terwijl je het doet. Het is alsof ik de meest diepe delen van mijn ziel op papier vastleg. Als je dat gaat publiceren, deel je dat uiteindelijk ook met de wereld. Dat is jezelf kwetsbaar opstellen. Ik denk wel dat we inmiddels zover zijn dat die kwetsbaarheid ook herkenning oproept. Gelijkgestemden zullen misschien zeggen: ‘Daar herken ik mezelf in’. En: ‘Zo heb ik mij ook gevoeld’. Die kwetsbaarheid is dus helemaal niet erg en juist mooi om te verbinden.”

‘Als jouw innerlijke
stem iets anders
aangeeft dan
gebruikelijk is,
dan zou ik niet
mijn best doen om
toch in dat
plaatje te passen’

,,Tegenwoordig horen we veel over allerlei taboes. In de literatuur worden die besproken en benoemd. Ik denk dat deze kunstvorm daarom zo ontzettend belangrijk is, ook voor het bewustzijn van de mens. Bepaalde zaken worden op een andere manier gepresenteerd dan in een theorieboek. Bij een verhaal kunnen lezers zich identificeren met een personage of situatie, maar er toch afstand van houden. Je beleeft het en toch blijft het een fictief boek.”
De publicatie van Het Lichtbaken beleeft Ber heel anders dan die van zijn eerste roman. In 2017 zat hij in een mindere periode door zijn ziekte. Het verschijnen van zijn boek was toen een van de weinige lichtpuntjes in zijn leven. ,,Dat was toen nog het enige dat een beetje troost bood. Het was het jaar dat ik ziek werd. In die periode voelde ik mij ontzettend machteloos. Doordat ik een boek kon uitgeven, voelde ik nog een soort kracht in me. Nu voel ik mij anders en veel sterker dan toen. De uitgever ‘Palmslag’ waar ik nu mee samenwerk, heeft een andere werkwijze dan mijn eerste uitgeverij. Nu met voortschrijdend inzicht had ik de uitgave van mijn eerste boek misschien wel anders gedaan. Door de situatie waarin ik zat, wilde ik het zo snel mogelijk gepubliceerd hebben. Ik wilde iets van mezelf in de wereld zien. Nu hebben we meer tijd genomen. Er vond een interactieve wisseling plaats tussen auteur en uitgeverij. Zo zag ik dat ooit al voor ogen.”
Nogal wat schrijvers gebruiken hun plaats van afkomst en de cultuur die daar heerst als inspiratiebron voor hun werk. Ber groeide zoals gezegd op in Volendam. Dat biedt hem een ideale mogelijkheid om een roman te maken die zich afspeelt in het dorp. Het zou een inkijkje kunnen geven in de plaatselijke cultuur. Ber sluit niet uit dat hij er ooit over gaat schrijven. ,,Dat is zeker een optie voor de toekomst. Alleen, als een auteur die verhuisde schrijft over de plek waar hij vandaan komt, dan leidt dat soms wel tot scheve gezichten. Maar het kan zomaar gebeuren dat ik ooit iets met Volendam ga doen.”
‘Het Lichtbaken’ is al te bestellen bij vrijwel alle boekwinkels in het land. Ber is trots op het eindresultaat. Het geeft hem veel voldoening dat er weer een publicatie ligt die volledig van zijn hand is. Tot in lengte van jaren wil hij nog doorgaan met schrijven. Hij beseft dat zijn levenswijze afwijkt van die van andere oorspronkelijke Volendammers. En toch kan hij iedereen aanbevelen om zijn of haar innerlijke roeping te volgen. ,,Doe je dat niet, dan ontstaan daar alleen maar problemen door, denk ik. Maar dan alleen als je iets van nature echt wilt. Als jouw innerlijke stem iets anders aangeeft dan gebruikelijk is, dan zou ik niet mijn best doen om toch in dat plaatje te passen. Daar word je ongelukkig van. Ik hoop dat iedereen die iets dergelijks wil ook zo’n stap gaat zetten. Dat kan je zo ontzettend veel opleveren.”