Afgestudeerd | Ton Tol: ‘Oudere mensen willen doorgaans niet meer studeren en dat is zonde’

‘Mensen houden niet van verandering’

Ton Tol | Master Psychologie

Niet alleen is het eindonderzoek dat Ton voor zijn studie deed interessant, het heeft toevallig ook nog eens veel raakvlakken met deze nieuwe Nivo-rubriek met afgestudeerden. Ton licht toe: ,,Ik onderzocht waarom met name ook oudere mensen doorgaans niet meer studeren. Het gebeurt tenslotte niet vaak dat je een ouder persoon tussen de felicitatie-advertenties met jonge afgestudeerden ziet staan , terwijl ik ervan overtuigd ben dat het ontzettend leuk, waardevol en zelfs belangrijk is om jezelf ook op latere leeftijd nog te blijven ontwikkelen.”
Voor Ton was het niet zijn eerste universitaire opleiding. Van huis uit is hij bankier, en toen hij in een ver verleden economie studeerde aan de VU neigde hij ook al naar het psychologische aspect van het vak. ,,Destijds schreef ik mijn scriptie over het gedrag van internationale managers”, vertelt Ton, ,,en dan specifiek over hoe vaak het fout kan gaan in onderhandelingen en contacten vanwege cultuurverschillen. Mensen onderschatten de impact van interpersoonlijke relaties vaak in de zakenwereld; zo kan een Engelsman bijvoorbeeld erg terughoudend zijn, waar Nederlanders vaak erg direct zijn. Dat kan leiden tot communicatieproblemen.”

‘Mijn eerste scriptie
ging specifiek over hoe
vaak het fout kan gaan
in onderhandelingen en
contacten vanwege cultuurverschillen’

Ton bleek toen ook al een ijverig onderzoeker met een tomeloze nieuwsgierigheid en drive. ,,In die tijd was er nog geen digitale bibliotheek”, vertelt Ton, ,,dus ik was bijna alle dagen in de universiteitsbibliotheek te vinden om geschikte artikelen te zoeken en te kopiëren.” Bij het schrijven van zijn scriptie moest zijn begeleidend professor hem telkens terugfluiten: ,,’Je bent een proefschrift aan het schrijven’, zei hij dan, en hij hamerde erop dat het lang niet zo uitgebreid hoefde. Maar blijkbaar geloofde hij wel in me, want na het behalen van mijn masterdiploma probeerde hij me over te halen om te gaan promoveren.”
In eerste instantie legde Ton het advies van zijn professor naast zicht neer. ,,Maar in de jaren daarop voelde ik toch een soort leegte. Omdat ik geen ‘Goede Tijden Slechte Tijden-type’ ben, begon ik me toch weer te verdiepen in het onderwerp waar ik mogelijk onderzoek naar zou kunnen gaan doen. Om toegang te krijgen tot literatuur, schreef hij zich in bij een universiteit, bij de faculteit Psychologie, de faculteit waar ook zijn scriptiebegeleider aan verbonden was. En zo begon Ton met de studie Organisatie Psychologie. ,,Niet omdat ik psycholoog wilde worden hoor, maar om mij te verdiepen in de literatuur voor het formuleren van een onderzoeksvraag.”
In het dagelijkse leven is Ton werkzaam bij de Bank of New York Mellon, een global bank die verschillende beleggingsdiensten levert aan investerings- en beleggingsmaatschappijen. Daar hield hij zich bezig met het implementeren van nieuwe regelgeving en financiële instrumenten voor beleggingsfondsen. Eind 2011, twee jaar na de financiële crisis en alle gigantische fraudezaken, en in reactie op nieuwe regelgeving van de Europese Commissie, werd Ton door zijn werkgever gevraagd om in Nederland een depository bank voor beleggingsfondsen op te richten.
In juli 2014 moest de nieuwe bank operationeel zijn en alle klanten live gaan. ,,Het was een turbulente tijd, waarbij ik nieuwe processen moest ontwerpen en implementeren, systemen opzetten, personeel aannemen, klanten pitchen. Een tijd waarin ik ook heel veel in het buitenland was bij andere Europese vestigingen, dus het studeren kwam voor een aantal jaar op een heel laag pitje te staan. Al had ik toch altijd wel een studieboek mee op zakenreis, ook als houvast”, herinnert Ton zich met een glimlach.
Voor het live gaan van de bank werd Ton door zijn werkgever ook gevraagd om de bank te gaan leiden. ,,Ik kon mijn nieuwe rol als Hoofd Trustee en Depositary niet combineren met een promotieonderzoek, dus heb ik dat uit mijn hoofd gezet. Maar ik had mij wel voorgenomen om de studie af te ronden. Vanaf dat moment heb ik mijn Bacheloropleiding Psychologie afgemaakt en zo kwam ik uiteindelijk bij de aansluitende Masteropleiding terecht die ik nu ook met succes heb afgerond.”

‘Mensen hebben amper
door dat ze al jaren
hetzelfde doen en
eigenlijk niet meer
in staat zijn mee
te bewegen in veranderingen’

In zijn onderzoek gaat Ton uitgebreid in op de vraag waarom niet meer mensen zich continue blijven ontwikkelen. ,,Mensen houden niet van verandering”, stelt Ton, ,,en vooral binnen hun werk hechten zij zich aan zekerheid en structuur. Bij functioneringsgesprekken die ik voer, merk ik vaak dat mensen daar niet eens bij stil staan. Ze hebben amper door dat ze al jaren hetzelfde doen en eigenlijk niet meer in staat zijn mee te bewegen in veranderingen. En dat terwijl aanpassingsvermogen nu juist zo belangrijk is in het zakenleven, want met de komst van Blockchain, kunstmatige intelligentie en verregaande digitalisering, wordt alles op zijn kop gezet.”
Opvallend is dat Ton ontdekte dat dit gebrek aan flexibiliteit en verdere ontplooiing ook geldt voor jongere generaties. Ton: ,,Als ze eenmaal afgestudeerd zijn en een geschikte baan gevonden hebben, gedragen jongeren zich precies hetzelfde. Ze hebben allemaal een erg vol sociaal leven en volgen allemaal een vrijwel identiek pad: ze kopen een huis, trouwen en krijgen kinderen. Voor je het weet slokt hun thuissituatie alle aandacht op en uiteindelijk stagneert hun vermogen om mee te kunnen gaan met die nieuwe ontwikkelingen. Nadelig voor hun werkgever, maar vooral ook voor henzelf.”
In zijn onderzoek ontdekte Ton dat veel mensen de stap naar zelfontplooiing pas maken nadat de voordelen van het ‘bij het oude blijven’ niet meer opwegen tegen de nadelen daarvan. ,,Veel mensen merken wel dat de uitdaging in hun werk op een gegeven moment is verdwenen, en dat ze als het ware stilstaan in hun ontwikkeling. Maar dan denken ze aan de leuke collega’s die ze hebben, de zekerheid die het werk ze biedt en andere fijne voorwaarden van hun werkgever, bijvoorbeeld dat ze ’s ochtends eerst hun kinderen naar school kunnen brengen. Bij veranderingen focussen ze zich vaak op de negatieve aspecten ervan, op de onzekerheid die het met zich meebrengt. Een veel gehoord excuus is: ik kan het niet combineren met mijn privéleven. Pas als hun huidige situatie ze echt geen plezier meer geeft, nemen ze het besluit om een nieuwe stap te zetten.”
,,Ook de angst om te falen is voor veel mensen een reden om ergens maar niet aan te beginnen”, zegt Ton. ,,Dat is ontzettend zonde, want het gaat in het leven helemaal niet om de bestemming, maar om de reis die je aflegt. Zelf heb ik er meer dan tien jaar over gedaan om deze opleiding af te ronden, en op sommige momenten was het best zwaar, maar het geeft ook veel voldoening en ik ben erdoor gegroeid.”
Ook nu stopt de reis van Ton nog niet. In zekere zin staat hij weer op hetzelfde punt als al die jaren geleden. ,,De professor die mij begeleidde in mijn huidige onderzoek heeft ook nu weer gevraagd of ik wil promoveren, als buiten-promovendus”, zegt Ton. ,,Daar denk ik nu wel over na, want ik merk dat ik echt geniet van ‘het onderzoek doen’. Ik ben er nog niet uit, maar in mijn browser heb ik alweer 20 wetenschappelijke artikelen open staan om inspiratie op te doen voor een nieuw onderzoeksonderwerp.”