Nivo-verslaggever Nick Tol woont schaatstoernooi bij in Kolomna: ‘Angst? Rare mensen? Totaal geen sprake van’

Ongegronde vooroordelen over Rusland

,,Ik moet eerlijk zeggen dat ik er best tegenop zag, zo’n trip naar Rusland. En ik was niet de enige. Ook de meeste schaatsers en hun coaches stonden niet te springen om richting Kolomna te vertrekken. Door al die verhalen over politieke conflicten en dopingperikelen staat Rusland immers niet bekend als een aantrekkelijke en vriendelijke natie. Bovendien is de reis ernaartoe best een gedoe. Allereerst was er vanwege het slechte weer veel vertraging. Daarna had ik nog een overstap in Frankfurt. En als je eenmaal in Moskou bent, moet je nog anderhalf uur rijden naar Kolomna. Als het meezit.”
Blaffende waakhond
,,Woensdagmiddag arriveerde ik op het tweede vliegveld van Moskou: Domodedovo. Dat lag het dichtst in de buurt bij mijn hotel. Ik wist van tevoren dat ik niet in een geweldig onderkomen terecht zou komen, want alle fatsoenlijke hotels waren afgehuurd door de schaatsteams en –organisaties. Het bevond zich een kilometer of tien van het oude centrum van Kolomna. Een van de receptionistes had geregeld dat er een taxichauffeur klaarstond op het vliegveld. Hij was weliswaar een uurtje te laat en sprak geen woord Engels. Maar met handen en voeten lukte het me om duidelijk te maken dat ik de persoon was die hij zocht. Het taxiritje van anderhalf uur zou me omgerekend 35 euro gaan kosten. Prima.”
,,Eenmaal aangekomen bij het hotel hoopte ik nog dat de chauffeur de verkeerde bestemming had ingevoerd in zijn navigatiesysteem. Maar dat was tegen beter weten in. Ik herkende het namelijk van de foto’s op Booking.com. Het oogde flink verpauperd. Bij de slagboom zat een bejaarde man van naar schatting 80 jaar. Naast hem een waakhond, die niet wilde stoppen met blaffen. Welkom in Kolomna.”
,,Ik heb mijn koffer in mijn kamer gedropt en ben naar het hotel van de schaatsers vertrokken met dezelfde taxichauffeur. Daar had ik direct een interview met schaatsster Lotte van Beek. En ik zag er Erik van Lakerveld, een collega van de Volkskrant. Hij bivakkeerde in hetzelfde hotel als ik. We hebben ’s avonds een hapje gegeten en zijn daarna samen teruggegaan. Bij het hotel stond de blaffende waakhond weer klaar om ons op te vangen.”
Sigaret in taxi
,,Al met al was de eerste dag niet om over naar huis te schrijven. Maar toen ik de volgende dag wakker werd, zag het leven er een stuk beter uit. De zon scheen, de lucht was blauw en de vogeltjes zaten fluitend in de bomen. Klinkt wel héél geromantiseerd dit, maar het was echt zo. Bij het ontbijt trof ik Erik weer, die collega van de Volkskrant. Het ontbijt was karig. Iets wat voor een omelet moet doorgaan en taaie pannenkoeken. Maar goed, het was in ieder geval gezellig in de ontbijtzaal. Een soort café-restaurantje, met meer personeel dan hotelgasten. Typisch Russisch. Er wordt hier veel werk verschaft om mensen van de straat te houden. Een serveerster in een hotel verdient, net als bijvoorbeeld een bewaker, ongeveer 500 euro per maand. Niet veel, maar het leven in Kolomna is ook niet heel duur.”

‘Bij het eerste beste klooster
kregen we meteen heilig water
aangereikt door een man van
om en nabij de 80 jaar’

,,Na het ontbijt zijn we direct naar de Kometa-ijshal vertrokken. Daar zou de volgende dag de eerste EK afstanden in de schaatshistorie van start gaan. Het is een indrukwekkende ijsbaan, midden in het oude centrum van Kolomna. Zeker een van de mooiste banen ter wereld en zelfs vrij modern. Ook het internet was er prima. De persdame was heel behulpzaam en sprak prima Engels. Ze verwees ons door naar onze werkplek, met uitzicht op de bijzonder mooie orthodoxe kerken in het oude centrum. Erik en ik gingen ieder onze eigen weg, zoals dat meestal gaat bij journalisten van verschillende media. Maar nadat ons eerste werk erop zat, hebben we nog een loopje gemaakt door het oude centrum. Waanzinnig mooi. Geen huis of kerk is hetzelfde en de architectuur van de gebouwen is indrukwekkend. Bovendien hing er een prettige vibe.”
,,Ook het avondeten was prima. Voor een habbekrats bestelde ik een stukje gebakken kabeljauw. En als kritische Volendamse visliefhebber kan ik zeggen dat het vers en goed bereid was. Hoewel geen van de serveersters een beetje Engels sprak, begreep ze uit onze lichaamstaal wel dat we na het eten graag een taxi wilden bestellen. Ze knikte vriendelijk, pakte de telefoon en een minuut of vijf later stond er een auto klaar. Gevaar? Angst? Rare mensen? Slecht eten? Vooralsnog totaal geen sprake van. Deze taxichauffeur bood ons nota bene een sigaret aan. Ik rook niet, maar was bijna geneigd om het aanbod gewoon te accepteren. Dat zou het plaatje helemaal compleet maken.”
Consul en Mutko
,,Vrijdag begon het toernooi. Bij het ontbijt in ons hotel ontmoette ik een man die de consul van de Nederlandse ambassade in Moskou bleek te zijn. Hij was samen met een Russische collega die de taal van ons land vrij behoorlijk sprak. Ook zij zaten ‘gewoon’ aan de pannenkoeken en misvormde omeletten. Wat doen die mensen in dat verpauperde, maar gezellige hotel ver buiten het centrum van Kolomna? Nou, ook voor hen was er geen kamer meer vrij in de betere hotels en ze wilden toch graag de schaatswedstrijden bijwonen. Best grappig dat je dan twee Nederlandssprekende mensen treft op zo’n plek.”
,,Na een leuk gesprek zijn Erik en ik weer richting de baan vertrokken. En wie dacht dat Russen niet van schaatsen houden, heeft het mis. Het stadion zat helemaal vol – stuk of 4500 mensen – en de sfeer was nog intenser dan je het doorgaans in het Friese Thialf meemaakt. Ronald Mulder zei na afloop: normaal gesproken hoor ik tijdens het rijden altijd mijn openingstijd, maar met de drukte in deze hal was dat onmogelijk.”
,,Het was uiteindelijk halftwaalf ‘s avonds toen we na een lange werkdag arriveerden in een goed aangeschreven restaurant. Daar troffen we de collega’s van NOS. Het was meteen lachen geblazen. Want even daarvoor waren wij allemaal aanwezig bij een interview met Vitaly Mutko, de zeer onomstreden vicepremier van Rusland. Jeroen Stekelenburg van NOS mocht hem eerst spreken en doordat Erik en ik alvast probeerden mee te luisteren, waren we vol in beeld. En ja, dan staat je telefoon roodgloeiend als het sportjournaal vervolgens begint. Wij grapten natuurlijk over de extra hoge kijkcijfers die zij daardoor zouden hebben.”
Bagdad
,,Zaterdag raakte ik bij het ontbijt weer in gesprek met de consul van de Nederlandse ambassade. Hij zou naar het oude centrum gaan, om wat kerken en dergelijke te bezoeken. Ik ben met hem meegegaan. Bij het eerste beste klooster kregen we meteen heilig water aangereikt door een man van om en nabij de 80 jaar. Hij zei dat dit water alle ziektes kon genezen. Het smaakte in elk geval prima en de sfeer in die kloosters en kerken was best bijzonder. De Russen belijden het geloof zeer intens, zo viel op. Ook jongeren.”
,,Naarmate het gesprek met de consul vorderde, bleek dat hij behoorlijk wat heeft meegemaakt in zijn carrière bij Buitenlandse Zaken. Hij heeft twee jaar in Bagdad gewoond. Iran, Turkije, Bulgarije, dat soort landen. En niet in de meest vredelievende tijden. Desondanks had hij zijn gevoel voor humor niet verloren. Ik vond het een aardige en interessante man, al kon hij het achterste van zijn tong natuurlijk niet laten zien.”
,,Twee uur en een tiental bevroren tenen verder (gevoelstemperatuur van -10 graden Celcius + een dik pak sneeuw) ben ik weer naar de ijsbaan gegaan voor de tweede dag van de EK. Je maakt lange dagen in zo’n week, maar je beleeft toch altijd weer aparte dingen. Zeker in zo’n land.”
,,Inmiddels was mijn aanvankelijke beeld van Rusland al flink bijgesteld. Natuurlijk kan ik niet voor het hele land spreken en natuurlijk lopen er echt wel boeven rond. Maar Kolomna voelde over het algemeen ontzettend gemoedelijk. Je hebt geen moment het gevoel dat je onveilig bent als je over straat loopt of in de taxi zit.”
Russisch gezin
,,Dat gevoel werd bevestigd toen ik een dag later met diezelfde consul van de ambassade meeging naar een andere collega van hem. Ook een Rus, die vloeiend Nederlands spreekt doordat hij ooit via zijn studie verpleegkunde in een ziekenhuis in Breda belandde. Hij nodigde ons uit in zijn huis, vlakbij de ijsbaan. Toen we er arriveerden, wees hij naar een moeilijk lopende bejaarde man die tegenover hem woonde. Het bleek een Russische oud-roeier te zijn, die op de Olympische Spelen van München in 1972 een bronzen medaille had veroverd. Grappig verhaal.”

‘Voor mij was deze reis
het zoveelste bewijs
dat je nooit te veel waarde
moet hechten aan vooroordelen’

,,Eenmaal in zijn huis stonden zijn Russische vrouw en jonge kinderen (een dochtertje en zoontje) al klaar om ons te verwelkomen. Ze spraken geen Engels, maar hun lichaamstaal maakte duidelijk dat ze het leuk vonden dat we langskwamen. En dat terwijl er op dat moment Russisch-orthodoxe Kerst werd gevierd."
,,We kregen eerst een rondleiding door zijn huis. Aan de buitenkant oogde het traditioneel Russisch, met stenen muren van meer dan 120 jaar oud. Best mooi. Ook binnen zag het er goed verzorgd uit; van slaapkamer tot woonkamer. Eén kamer bleef overigens dicht. Daar verbleef zijn zieke schoonvader. Hij was pas zestig jaar, maar volledig opgebrand. In Rusland schijnt de medische zorg niet overal even best te zijn, dus zij hebben besloten om hem de laatste weken van zijn leven te ondersteunen. Ondanks het feit dat hij niet altijd even aardig is geweest richting zijn dochter en schoonzoon. Schijnt ook typisch Russisch te zijn. Als je familie of vriend bent, laten ze je niet zomaar vallen.”
,,Ook wij werden in de watten gelegd. Er stond allerlei lekkers op tafel en we voerden een leuk gesprek over van alles en nog wat. Een uurtje later gingen de consul en zijn collega terug naar de ambassade in Moskou. Hun collega uit Kolomna, die elke dag in totaal zes uur op en neer reist naar de ambassade, zette mij hoogstpersoonlijk af bij de ijsbaan. Terwijl die hemelsbreed 300 meter van zijn huis stond. Hij wilde er zeker van zijn dat ik goed terecht zou komen. Mooi gebaar.”
Behoorlijke baard
,,Na de laatste dag van de EK heb ik overwogen om meteen de trein naar Moskou te nemen, zodat ik nog een glimp van die stad kon opvangen. Volgens de consul, die ook enorm te spreken was over Rusland, is Kolomna qua uitstraling namelijk niks in vergelijking met het prachtige Moskou. Omdat ik wederom pas rond half 12 ’s avonds mijn laptop dichtklapte, heb ik toch besloten om gewoon in Kolomna te blijven.”
,,Maandagochtend stapte ik in de taxi richting Domodedovo airport. Dit keer met een beduidend positiever gevoel dan toen ik daar woensdag uit het vliegtuig liep. Op de luchthaven werd ik weliswaar een paar keer uitvoerig gecheckt en indringend aangekeken. Maar dat kwam waarschijnlijk ook doordat ik mijn scheerapparatuur was vergeten mee te nemen naar Rusland en daardoor een behoorlijke baard had staan...”
,,Ik weet in elk geval dat ik zeker nog een keer ga terugkomen voor een stedentrip in Moskou. Voor mij was deze reis het zoveelste bewijs dat je nooit te veel waarde moet hechten aan vooroordelen. Nu toewerken naar de Olympische Spelen van Pyeongchang, waar ik eind januari naartoe ga. Zou dat niet gevaarlijk zijn, dat Zuid-Korea? Zo dicht bij Noord-Korea...”