‘Op 28 maart vóór zonsopkomst zullen vijf planeten zichtbaar zijn’
Sterrenkundige Thomas de Boer belicht aanstaande planetaire uitlijning
In de dagen rond dinsdag 28 maart 2023 zullen we getuige zijn van een bijzonder astronomisch fenomeen. Voor het eerst sinds lange tijd zullen vijf planeten met het blote oog waarneembaar zijn. Thomas de Boer – inmiddels de huis-sterrenkundige van de NIVO – schijnt vanuit zijn woonplaats Hawaii zijn licht over het spektakel. ,,De planetaire uitlijning zal pakweg drie dagen rond de 28e waarneembaar zijn”, schat Thomas in. ,,Zo’n twintig minuten vóór zonsopkomst maak je de beste kans om alle vijf de bewuste planeten te spotten.”
Met Jupiter, Mercurius, Venus, Mars en Uranus worden we getrakteerd op een ‘leuke selectie uit het binnen- en buitenzonnestelsel’, zegt de sterrenkundige. ,,In 2002 hebben we eerder een interessante uitlijning van vijf planeten gezien, al lagen ze toen minder dicht in de buurt. In 2020 was er een zogenaamde grote uitlijning waarneembaar. Jupiter en Saturnus waren dicht bij elkaar in de buurt te zien. De ringen van Saturnus en de helderheid van Jupiter maken dat die uitlijning visueel altijd interessant is.”
Planetaire uitlijning
De voormalig NIVO-bezorger werkt inmiddels al krap vijf jaar als sterrenkundige op Hawaii, waar de hemel het helderst is. Samen met zijn academische team vervult hij astronomische opdrachten voor NASA. Thomas vervolgt: ,,Een planetaire uitlijning houdt in dat er verschillende planeten in een lijn komen te liggen. Ze gaan allemaal in een baan rond de zon, maar vanwege de verschillende afstanden hebben ze niet dezelfde jaartellingen. Een jaar op aarde duurt, zoals we het heel makkelijk bedacht hebben, een jaar. Maar bijvoorbeeld een jaar op Mercurius duurt slechts 88 dagen en één rondje rond de zon duurt voor Uranus zelfs 84 jaar. Het is dus een zeldzaamheid dat vijf van de acht planeten op één lijn komen te liggen.”
Thomas vergelijkt het planetenstelsel met een klokwerk. ,,Alle acht de planeten blijven om de zon draaien en eens in de zoveel tijd zijn ze met het blote oog waarneembaar. Binnenkort – om in astronomische termen te spreken – hebben we weer een uitlijning met vijf planeten. Dat is in 2040. En op 15 maart 2080 zullen er zes planeten zichtbaar zijn.” Thomas lacht: ,,Op 19 mei 2161 zullen ze zelfs alle acht waarneembaar zijn, zet hem dus in je agenda. We hebben de uitlijningsfenomenen tot zo’n duizend jaar in de toekomst uitgerekend, tot er een moment kwam waarop iemand voorstelde dat we voor nu misschien wel genoeg hadden.”
Planeten van sterren onderscheiden
,,Ik zou iedereen aanraden om op de dagen rond 28 maart te gaan kijken. Jupiter, Mercurius en Venus zijn de heldere jongens, die zijn makkelijk met het blote oog waarneembaar. Voor Mars en Uranus zou ik adviseren een verrekijker te gebruiken. Uranus is namelijk twintig astronomische eenheden (een astronomische eenheid is 149,6 kilometer; de afstand tussen de zon en de aarde, red.) van ons verwijderd.” Volgens Thomas zijn planeten redelijk simpel te onderscheiden van sterren. ,,In tegenstelling tot sterren twinkelen planeten niet. Daarbij kunnen sterren van kleur veranderen. De kleur is een gevolg van wat er in de atmosfeer hangt. Een ster kan een gele, roze, blauwe of rode tint hebben, maar een planeet weerkaats het licht van de zon en blijft één en dezelfde kleur. Rond 28 maart zullen drie planeten dicht bij elkaar en hoog in de hemel te zien zijn en twee planeten zullen wat lager in de hemel hangen.”
Jupiter, Mercurius, Venus, Mars en Uranus zullen in de drie dagen rond dinsdag 28 maart waarneembaar zijn. Op twintig minuten vóór zonsopkomst maak je een goede kans alle vijf de planeten te spotten. Voor de twee verste – Mars en Uranus - planeten adviseert Thomas de Boer een verrekijker te gebruiken. Op dinsdag 28 maart komt in Edam-Volendam de zon op om 7.24 uur. Zorg dus dat je rond 7.00 uur ’s ochtends klaarstaat om het astronomische spektakel te aanschouwen.
Uw reactie