Afgestudeerd: Rosanne, Robert, Roy en Peter | Master of Accountancy and Control

‘Meerdere wegen die naar de juiste studie leiden’

Maar liefst vier Volendammers haalden in juli hun masterdiploma Accountancy and Control aan de Universiteit van Amsterdam. Rosanne Schilder (22), Robert de Boer (25), Roy te Riele (23) en Peter Tol (26) volgden gelijktijdig deze intensieve opleiding, maar kwamen elk via een andere route bij deze Master terecht. Eén ding hebben de jonge accountants echter met elkaar gemeen: Na al die jaren van intensieve studie zit rustig achteroverleunen er voor hen nog niet in.
Na de zomervakantie beginnen Robert, Roy en Peter, naast hun nieuwe baan bij grote accountantskantoren, aan de tweejarige Postmaster Accountancy om registeraccountant te worden. Rosanne is op dit moment nog op zoek naar een werkplek, maar als ze die eenmaal gevonden heeft is ook zij vastberaden om zo snel mogelijk het vervolgtraject voor registeraccountant in te gaan.
Als de afgestudeerden terugblikken op hun masteropleiding stellen ze vast dat ze zich er allemaal eigenlijk goed doorheen geslagen hebben. ,,We haalden allemaal goede cijfers”, zegt Robert. ,,En ook niemand van ons heeft moeten herkansen”, vult Roy aan. Robert denkt dat dit onder andere komt omdat ze alle vier in accountancy echt hun passie gevonden hebben. ,,Al ging dat voor ons niet allemaal even eenvoudig”, lacht Peter.

Rechtstreeks of via een omweg
Alleen Rosanne ging na het VWO gelijk aan de UvA studeren en volgde haar bachelor en master zonder enige studievertraging. ,,Ik begon met de Bachelor Economics and Business Economics. In het derde jaar koos ik voor de specialisatie Accountancy en zo stroomde ik meteen door naar deze masteropleiding. Dat klinkt misschien simpel, maar ik heb nog best lang getwijfeld of ik het wel zou redden op de universiteit. Mijn vriendinnen hebben me uiteindelijk overgehaald om het gewoon te proberen. Ik besloot dat, mocht het me niet lukken, ik alsnog naar het hbo zou gaan, maar achteraf was ik misschien wat onzeker, want het ging me eigenlijk erg goed af op de UvA.”
Roy en Robert bewijzen dat je niet per se een vwo-diploma hoeft te hebben om het tot accountant te schoppen. Na de havo volgden zij eerst de hbo-opleiding Bedrijfseconomie aan de Hogeschool van Amsterdam, waarna ze eerst nog een premaster volgden voordat ze aan de master Accountancy and Control konden beginnen.
Bij de start van de hbo-opleiding Bedrijfseconomie waren ze in totaal met twaalf Volendammers, maar uiteindelijk hebben daarvan slechts vijf deze opleiding met succes afgerond. ,,Veel studenten komen er tijdens zo’n studie achter dat ze een verkeerde richting hebben gekozen, of dat het studeren toch niets voor hen is.” Robert lacht” ,,Daar weet ik zelf ook alles van.”

‘Ik vond het moeilijk
om op m’n vijftiende
al een mbo-opleiding
te kiezen’

Robert zat oorspronkelijk op het vmbo, om vervolgens door te stromen binnen het Don Bosco college en zijn havo-diploma te halen. ,,Ik had echt nog geen idee wat ik wilde met mijn leven, ik vond het moeilijk om op m’n vijftiende al een mbo-opleiding te kiezen, dus besloot om nog twee jaar door te gaan voor havo in Volendam. Na het behalen van mijn havo-diploma ben ik eerst aan een andere hbo-opleiding begonnen. Maar daar haakte ik na vier maanden al af. Achteraf gezien was ik er destijds echt nog niet aan toe om te gaan studeren”, legt Robert uit. Maar toen hij vervolgens in de vis ging werken, kwam hij al snel tot het besef dat hij toch graag weer aan een studie wilde beginnen. ,,Zodra het weer kon ben ik toen aan de hbo-bachelor Bedrijfseconomie begonnen, extra gemotiveerd haalde ik in het eerste half jaar alleen maar achten.”
Roy begon na het behalen van zijn havo-diploma wel rechtstreeks aan de bacheloropleiding Bedrijfseconomie aan de HvA, maar dat was van tevoren eigenlijk niet zijn bedoeling. Op de havo had ik het profiel Natuur en Gezondheid, omdat ik altijd dacht dat ik later iets in die richting wilde doen. Economie koos ik als bijvak, maar ik kwam er geleidelijk achter dat ik dat veel leuker vond dan al die bèta vakken. Ik was daar ook veel beter in, dus stortte ik me vol op die economiekant. Tijdens de bacheloropleiding Bedrijfseconomie heb ik vervolgens mijn liefde voor Accountancy ontdekt.”

Van celbiologie naar accountancy
Waar de verhalen van Robert aantonen dat je jezelf niet hoeft te beperken door je niveau of profielkeuze op de middelbare school, laat Peter zien dat ook een verkeerde studiekeuze (in een volledig ander vakgebied) je er niet van hoeft te weerhouden om uiteindelijk toch op de juiste plek terecht te komen.
Peter: ,,Ik dacht altijd dat ik arts wilde worden, dus had op het vwo het profiel Natuur en Gezondheid (N&G). Ik werd echter uitgeloot bij de opleiding Geneeskunde, en koos toen voor de bachelor Gezondheid en Leven aan de VU. ,,Dit is een vrij unieke opleiding die biomedische wetenschappen (zoals celbiologie en genetica) combineert met gezondheidswetenschappen (zoals voedingsleer en geestelijke gezondheid). Toen ik in het derde jaar naar een stageplek zocht keek ik in eerste instantie alleen naar werkgevers in en rondom Amsterdam, maar zelfs toen ik mijn zoektocht uitbreidde tot heel Nederland lukte het me niet om een geschikte stageplek te vinden. Deze ervaring had een zeer demotiverende uitwerking op me, en zette me serieus aan het denken over wat ik wilde met mijn leven.”

‘Bovendien was dit
een zeer brede opleiding,
en omdat ik nog niet
precies voor ogen had
wat ik precies wilde
gaan doen was dat
voor mij ideaal’

Na lang piekeren besloot Peter met de opleiding te stoppen. ,,Toen ik dat eindelijk tegen mijn ouders durfde te vertellen steunden zij deze beslissing gelukkig volledig. Net als Robert ben ik toen een aantal maanden in de vis gaan werken terwijl ik ondertussen zocht naar een andere geschikte opleiding: Eentje die meer carrièrekansen bood in een sector met voldoende werkgelegenheid”, vertelt Peter.
Na uitgebreid onderzoek, inclusief talloze bezoekjes aan open dagen, viel zijn keuze op de hbo-bachelor Bedrijfseconomie. ,,Dat is dezelfde opleiding die Roy en Robert gevolgd hebben, en wat me zo aansprak aan deze opleiding is dat zij ook een versneld traject aanboden, zodat ik toch in drie jaar mijn bachelorsdiploma kon halen. Bovendien was dit een zeer brede opleiding, en omdat ik nog niet precies voor ogen had wat ik precies wilde gaan doen was dat voor mij ideaal.”
Al snel merkte Peter dat hij de accountancy richting op wilde gaan, en zodra hij dat wist is hij er volledig voor gegaan. Al tijdens zijn intensieve premaster vond hij een baan als Assistent-Accountant bij BDO, een van de middelgrote accountancykantoren in Nederland. ,,Hier heb ik een traject gevolgd waarbij een fulltime baan wordt gecombineerd met de deeltijd master, dit houdt in dat je maandag tot en met donderdag de hele dag aan het werk bent, en vrijdag de hele dag college volgt”, vertelt Peter. ,,Dat was wel flink aanpoten. Misschien heb ik daarbij nog mazzel gehad dat we de afgelopen anderhalf jaar volledig zijn overgeschakeld naar thuiswerken en thuisonderwijs. Als ik naar al mijn klanten had moeten reizen en alle colleges fysiek had moeten bijwonen, had ik het misschien niet gered. En dan heb ik het nog niet eens over alle extra afleiding die ik anders had gehad op het gebied van sport en uitgaan.” Robert, Roy en Rosanne lachen. ,,Dit komt ons ook zeer herkenbaar over.”

De meerwaarde van praktijkgericht onderwijs
Als Rosanne, Robert, Roy en Peter het ergens over eens zijn, is het dat leerlingen op de middelbare school tegenwoordig op veel te jonge leeftijd een definitieve (studie)richting moeten kiezen. ,,Als je 14 of 15 bent heb je vaak nog geen idee wat je voor de rest van je leven wilt gaan doen, laat staan dat je precies weet wat je je moet voorstellen van het werk in verschillende sectoren”, zegt Robert. De rest knikt instemmend. Rosanne: ,,Het voelt op die leeftijd ook als een enorm belangrijke beslissing, en dat kan veel onzekerheid en stress met zich meebrengen.”
Het viertal snapt goed dat de overstap van de middelbare school naar een vervolgstudie voor veel mensen ook erg heftig kan zijn. ,,Opeens komt alles op je eigen verantwoordelijkheid aan”, zegt Robert. ,,Voor veel jonge studenten duurt het even voordat ze daar helemaal aan gewend zijn, maar als je niet gelijk goed meekomt loop je al snel zulke grote achterstanden op dat je de hoop opgeeft en de handdoek in de ring gooit.”
Robert: ,,Het is ontzettend zonde, want als je eenmaal iets ouder bent en meer verschillende ervaringen hebt opgedaan, weet je veel beter wat je wilt, en met het juiste gevoel van richting gaat het studeren je ook veel beter af.”
Achteraf gezien zijn Robert, Roy en Peter blij dat ze eerst de meer praktijkgerichte bacheloropleiding Bedrijfseconomie van de HvA volgden. Roy: ,,Zoals Peter al aangaf is dat namelijk een zeer brede opleiding, waarin je kennis maakt met verschillende takken van de bedrijfseconomie, zodat je kan ontdekken waar je voorkeuren liggen.” Robert knikt: ,,In tegenstelling tot de universitaire Bachelor heeft de hbo-opleiding Bedrijfseconomie ook twee verplichte stages. En juist door werkervaring op te doen begrijp je wat een bepaalde functie precies inhoudt en hoe een typische werkdag er uitziet. Ik heb zelf zowel stage gelopen op het gebied van Finance als op het gebied van Accountancy, en pas op de werkvloer kwam ik erachter dat ik echt een sterke voorkeur voor Accountancy had.”
Rosanne geeft aan dat ze het jammer vindt dat ze dergelijke praktijkervaring heeft moeten missen aan de UvA. De universitaire bachelor en master hadden geen stages. Zo’n academische opleiding richt zich voornamelijk op theorie, en nu ik op zoek ben naar werk merk ik dat het me best onzeker maakt dat ik nog niet precies weet hoe het er in het bedrijfsleven aan toe gaat. Achteraf had het me erg fijn geleken om als stagiaire al wat ervaring op te doen in verschillende rollen, zodat ik ook een beter beeld heb van wat er straks van me verwacht wordt als ik daadwerkelijk aan de slag ga als accountant.”

Afwisseling en uitdaging
Rosanne, Robert, Roy en Peter zijn erg blij dat zij uiteindelijk hun weg hebben gevonden richting de accountancy. ,,Ik kan me geen leuker en meer afwisselend vak voorstellen”, zegt Robert. ,,Geen dag is het zelfde, want je komt over de vloer bij vele uiteenlopende bedrijven, waar de bedrijfsvoering ook flink uiteen kan lopen. Het zou bijvoorbeeld zomaar kunnen dat je de ene dag voor een supermarktketen werkt, en de dag erna voor een advocatenkantoor.” Roy en Peter knikken en hebben het ook over de interessante mensen die je als accountant leert kennen.
Ook het uitdagende aspect van het werk valt goed in de smaak bij het viertal. ,,Je moet soms echt even puzzelen om fouten of onjuistheden te vinden of te verklaren. Of om tot een bepaald inzicht te komen.” Zegt Peter. Rosanne knikt: ,,Daar geniet ik misschien nog wel het meeste van, het geeft iedere keer weer een enorme kick als je na uren focussen weer een lastige puzzel hebt kunnen oplossen.”
Bij het schrijven van hun scripties hebben de jonge accountants zich al kunnen verdiepen in enkele interessante thema’s binnen hun vakgebied. Zo onderzochten Peter en Rosanne beide het effect van genderdiversiteit op de kwaliteit van accountancy. Met andere woorden: heeft een eerlijke verhouding tussen het aantal mannen en vrouwen op de werkvloer een positief effect op de gepubliceerde non-GAAP (niet gecontroleerde) winstcijfers? Peter richtte zich daarbij specifiek op de samenstelling van auditcommissies: een door de Raad van Commissarissen van een bepaald bedrijf ingestelde commissie, die hen onder andere adviseert op het gebied van financiële verslaggeving.

‘Ik merkte in mijn
onderzoek dat vrouwen
in dat soort hoge posities
vaak eerlijker zijn en
fraude sneller toegeven’

,,Ik heb echter niet kunnen aantonen dat een gebalanceerde mix van mannen en vrouwen betere resultaten boekt dan een minder divers team”, zegt Peter. Rosanne, die voor haar scriptie uitsluitend keek naar de invloed van vrouwelijke CFO's en CEO’s op deze (niet gecontroleerde) winstcijfers, kon wel een positief effect vaststellen. ,,Ik merkte in mijn onderzoek dat vrouwen in dat soort hoge posities vaak eerlijker zijn en fraude sneller toegeven.”
Roy onderzocht of de ambtstermijn van een raad van bestuur de kans op fraude beïnvloedt. ‘’Ik richtte me in mijn onderzoek op de onafhankelijke bestuurders. Deze staan los van de dagelijkse bedrijfsvoering en hebben als taak om het gevoerde beleid en de financiële keuzes van het management te monitoren. Hierbij heb ik ontdekt dat de mate van toezicht de eerste vier jaar sterk toeneemt. Na een jaar of acht neemt die curve echter weer sterk af en neemt de kans op fraude binnen organisaties toe.” Als het aan Roy ligt zouden er daarom wettelijke termijnen moeten gelden voor deze bestuurders. ,,Op die manier voorkom je dat onafhankelijke bestuurders zich na verloop van tijd minder kritisch opstellen of het algemeen belang uit het oog verliezen.”
Robert op zijn beurt onderzocht de invloed van het verbod op non-auditservices die de Europese Commissie in 2016 ingevoerd heeft. ,,In het verleden heb je situaties gehad waarin grote accountantskantoren bepaalde klanten zowel van advies als controle voorzagen. De ene afdeling controleerde dan bijvoorbeeld de jaarrekening, terwijl een andere afdeling verantwoordelijk was voor het geven van advies aan dezelfde assurance client”, legt Robert uit. Peter lacht: ,,Zeg maar als een slager die zijn eigen vlees keurt.”
Robert vertelt dat het verbod dat vanaf 2016 geldt voor dit soort dubbele dienstverlening heeft gezorgd voor een grote verschuiving in de relaties tussen accountantskantoren en cliënten. ,,Opeens moesten bedrijven allemaal een tweede accountantskantoor inschakelen. Dat is natuurlijk minder fraudegevoelig, maar in mijn onderzoek heb ik ontdekt dat de kwaliteit van de dienstverlening er eigenlijk niet beter op is geworden. Omdat de accountants die de controle nu verzorgen over minder klant specifieke kennis beschikken dan voorheen, zijn ze sneller geneigd om fouten over het hoofd te zien.”

Het echte werk
Waar veel mensen hun studieboeken na het behalen van hun masterdiploma voorgoed in de wilgen hangen, zijn deze vier jonge accountants nog niet uitgeleerd. Roy en Robert beginnen na de zomervakantie als junior accountant bij EY, waar ze gelijk ook aan de tweejarige Postmaster Accountancy beginnen. ,,Samen met een groot team van jonge werknemers die net hun master op zak hebben zullen we van maandag tot en met donderdag werken, en op vrijdag een hele dag colleges volgen”, vertelt Roy. ,,Ik kijk er enorm naar uit, want ik ben erg benieuwd hoe het is om nu eindelijk daadwerkelijk als accountant te kunnen werken.”
Peter stapt na de zomervakantie over naar een nieuwe werkgever. Omdat hij al enige jaren ervaring had opgedaan als Assistent-Accountant bij BDO, is hij aangenomen als senior Assistent-Accountant bij Deloitte. ,,Ik voel wel enige gezonde spanning, omdat ik gelijk al meer verantwoordelijkheden krijg, terwijl ik zelf ook ga starten met de Postmaster Accountancy. Maar ik heb er vertrouwen in dat het goed gaat komen.”
Alleen Rosanne is op dit moment nog aan het solliciteren. ,,Uiteindelijk komt het wel goed hoor”, zegt ze rustig. ,,Ik voel me alleen wat onzeker nu ik nog niet weet waar ik straks terecht ga komen, maar ik vertrouw erop snel een geschikte werkplek te vinden. Want ik wil ook graag snel al met de postmaster beginnen.” Robert, Roy en Peter denken dat het met Rosanne helemaal goed gaat komen. ,,Ze heeft nog nooit een laag cijfer voor een vak gehaald”, zegt Robert. ,,Als Rosanne iets doet, doet ze het goed, dus als ik een werkgever was zou ik haar onmiddellijk aannemen.”