Nick Tol voor de derde keer als journalist naar Olympische Spelen

‘Een hoogtepunt in je carrière’

Hoe is het om met de huidige coronabeperkingen in Peking je werk te doen?
,,Het is een bijzondere ervaring. Elke vierkante meter wordt hier voortdurend ontsmet en de luchthaven liep vol met Chinezen gehuld in maanpakken. Het leek net een science fiction-film. Verder worden we hier elke dag getest op het virus. Het is dan zeer te hopen dat je niet positief test. Want als dat gebeurt, krijg je een hoop gedoe. Dan word je per ambulance afgevoerd naar een isolatiehotel in een ander deel van de stad. Je Spelen zijn dan wel voorbij. Onze bewegingsvrijheid is tot dusver erg beperkt. Er staat een hek om het hotel en daar lopen bewakers bij. Het komt erop neer dat je alleen van het hotel naar het mediacentrum kunt en van daaruit naar de wedstrijdlocaties. Voor mij is er maar één ‘venue’ en dat is het stadion voor het langebaanschaatsen. Dat is immers de sport die ik al jarenlang volg voor De Telegraaf.”

Hoe is het in China ten opzichte van de Spelen in Tokio?
,,Het is hier in China nog een stuk strenger dan het in Tokio was. We kregen in Japan wel na veertien dagen onze vrijheid terug. Daarna merkte je pas wat die beperkingen met je hadden gedaan, er kwam een soort ontlading vrij. Daar liepen ook voortdurend mensen met je mee om te kijken of je wel alles goed deed. Toch zoek je altijd naar mogelijkheden binnen zo’n strak regime, dat gaat zo op een natuurlijke manier. Ondanks dat het in Peking strenger is, is er nog steeds de mogelijkheid om met collega’s gezellig te eten en een biertje te drinken aan het eind van de dag. We zijn hier met een erg leuke groep van vijf mensen en dan is zoiets wel veel waard. Even alle indrukken van de dag van je af laten glijden. Misschien klinkt het nu wel erg negatief, maar het is wel pittig, deze bubbel waar we in zitten. Het beetje vrijheid dat je normaal hebt, even een koffietentje bezoeken of een rondje buiten hardlopen, zit er nu niet in. Dat is wel jammer.”

Is het dan wel fijn om te werken tijdens zo’n streng gereguleerd evenement?
,,Alsnog wil je dit niet missen. Het blijven de Olympische Spelen. Ik volg het schaatsen nu al best lang en daardoor leef je met de atleten mee in hun proces. Zo’n evenement is het hoogtepunt in vier jaar tijd, waarbij een groot deel van sportminnend Nederland voor de buis zit. Zeker in deze tijd, waarin er geen supporters welkom zijn, zijn wij erg bevoorrecht dat wij er wel bij mogen zijn. Inmiddels ben ik er wel aan gewend dat er geen publiek bij is. Toch ben ik nog weleens geneigd om te denken: eigenlijk lijkt dit net een trainingswedstrijdje, alleen noemen ze het de Olympische Spelen en staat er veel op het spel. Maar zo kun je alles wel gaan relativeren. Natuurlijk is het wel veel specialer als de wedstrijden in een vol stadion plaatsvinden. Daar is topsport uiteindelijk ook mede voor bedoeld, om mensen vermaak te bieden. Maar dit evenement is voor ons journalisten net als voor de sporters nog steeds een hoogtepunt in onze carrières.”

‘Onze bewegingsvrijheid
is tot dusver
erg beperkt,
er staat een hek
om het hotel’

Ben je niet bang voor de afluisterpraktijken van China?
,,Het is vrijwel zeker dat dit gebeurt. Vijf jaar geleden was ik hier ook en toen was er al sprake van. Mijn relatief nieuwe laptop crashte en was niet meer bruikbaar. Achteraf bezien vond ik dat wel apart, want thuis werkte hij opeens weer. Onze ict-afdeling doet nu wel het nodige met de berichtgeving over afluister- en hackpraktijken. Ik kreeg een ‘schone’ laptop en telefoon mee. Verder hebben wij een VPN-app, voor een beveiligde verbinding. Iedereen is er wel scherp op, maar toch kun je het waarschijnlijk nooit helemaal voorkomen. Best een bizar idee.”

Maak je meerdere stukken per dag daar?
,,Ja, zeker. In de aanloop naar de Spelen heb ik veel achtergrond- en nieuwsverhalen gemaakt, waarbij je veel hoofdrolspelers interviewt. Nu het toernooi is begonnen, vormen vooral de wedstrijden de aanleiding voor de artikelen. Eerst maak je kort na de races een stuk voor de website. Door het tijdsverschil spelen die zich nu veelal af in de Nederlandse ochtend. De krant is dan al uitgekomen en je kunt het niet maken om dan de volgende dag nog hetzelfde te brengen als wat vlak na de wedstrijd al online staat. Eigenlijk wil je in de krant van een dag later nog de lezer verrassen met iets nieuws of een afwijkende insteek. Je maakt dus bijna altijd twee, drie of meer verhalen op een dag. In Tokio schreef ik steeds over andere sporten. Nu is het met alleen het schaatsen wat overzichtelijker. Daarover heb ik veel achtergrondinformatie in mijn hoofd zitten. Je hoeft dan minder op te zoeken en dat maakt het schrijven makkelijker. Bovendien scheelt het een hoop gereis, dat ook veel energie kost.”

Jij hebt toch een wat afwijkende werkwijze om aan je verhalen te komen?
,,In het algemeen vind ik dat media vaak te makkelijk meewaaien met bijvoorbeeld de inhoud van algemene persberichten. Afgelopen week was daarvan nog een mooi voorbeeld. Ik wist dat het achter de schermen van de schaatswereld flink rommelde en dan krijg je een paar uur later een persbericht in je mailbox waarin de hoofdrolspelers in zeer correcte bewoordingen hun excuses aanbieden. Vervolgens zie je dan dat dat door bijna alle websites wordt overgenomen. Terwijl ik uit andere hoeken hoor dat de excuses helemaal niet gemeend zijn en dat het een poging is om de rust te laten wederkeren. Maar intern was die er verre van. Daarom probeer ik daar altijd kritisch naar te kijken en het echte verhaal te achterhalen.”
,,Bij persconferenties in grote sporten zijn vaak vele media aanwezig. Ik vind het dan meestal niet fijn om allemaal hetzelfde verhaal te maken. Daarmee wil ik voorkomen dat de krantenlezer denkt: ‘Dit heb ik gisteren al online gelezen’. Dat vergt wel extra werk. En als je wat anders wilt brengen, valt of staat dat met het hebben van een netwerk. En dat bouw je op door jarenlang te investeren en te bewijzen dat je integer bent. Een vertrouwensband hebben met elkaar is belangrijk.”

Wat versta je onder integer zijn?
,,Dat je bijvoorbeeld nooit een afspraak schendt en geen rare streken uithaalt. Je moet je tipgevers ook tot het uiterste beschermen. Dat als je contact met ze hebt, ze weten dat ze van je op aan kunnen. Het spreekwoord: ‘Vertrouwen komt te voet en gaat te paard’, klopt wat mij betreft zeker. Eerlijkheid en netjes zijn is ook belangrijk. Als iemand niet meteen wil meewerken aan een interview, is het niet handig om de emotie de overhand te laten krijgen. Uiteraard zijn er altijd uitzonderingen, maar ik vind in grote lijnen dat je begrip moet kunnen opbrengen voor elkaars keuzes. Ik geloof in de lange termijn en niet in de korte termijn.”
‘Het draait er uiteindelijk om dat de lezers blij zijn en dat ze onze verhalen kunnen waarderen'

Gaat zo’n vertrouwensband niet ten koste van een kritische houding?
,,Dat is een goed punt. Soms heb je een goede band met bepaalde mensen, maar daar moet je dan toch kritisch over durven te zijn. Dan kun je weleens boze belletjes verwachten. Het is dan belangrijk dat je alle informatie gefundeerd hebt gebracht en dat je niet zomaar onnodig iemand de grond in schrijft in ongenuanceerde bewoordingen. De meesten hebben er dan wel begrip voor, want het hoort bij mijn werk. Het is onze taak om het eerlijke verhaal te vertellen.”

Soms wordt kritiek geuit op jouw krant De Telegraaf. Hoe kijk jij daarnaar?
,,Ik vind het vaak een beetje kroegpraat als mensen zeggen dat het puur een sensatiekrant is. Misschien is dat van vroeger uit zo. Als ik kijk naar de huidige redactie, dan zie ik dat we voor criminaliteit John van den Heuvel en Mick van Wely hebben. De rechtbankverslaggeving doet Saskia Belleman, die zeer hoog aangeschreven staat. De financiële redactie is een begrip. Ik vind dat De Telegraaf vaak nog dingen aan de kaak durft te stellen. Ook bij mijn afdeling - de sport - werken veel mensen met wie je op topniveau kunt sparren. Over iemand als Valentijn Driessen wordt nog weleens gezegd dat hij het vaak niet bij het rechte eind heeft, maar dan gaat het over twee procent van de gevallen. Meestal zit hij goed en daar hoor je dan niks over. Dat is wat ik bedoel met die kroegpraat. Ik zie ook hoe kritisch onze hoofdredactie is. Ze brengen dingen echt niet zomaar. Je kunt altijd twisten over inhoud en natuurlijk worden er zoals overal ook fouten gemaakt, maar in grote lijnen vind ik De Telegraaf een uitstekende krant.”

Voor de mensen die ook dergelijke ambities hebben in de journalistiek. Wat is er volgens jou nodig om ook zo’n Olympische Spelen te kunnen meemaken?
,,Wat ik al zei, is het integer en eerlijk zijn heel belangrijk. Ook is het goed om te allen tijde normaal te blijven doen, zonder over jezelf heen te laten lopen. Je moet nooit en te nimmer gaan ‘zweven’. Verder helpt de Volendamse instelling van gewoon keihard werken. Durf vertrouwen te hebben in jezelf en probeer kritische feedback tegelijkertijd met een open vizier te benaderen. Daarnaast moet je niet alles in geld vertalen. Als je start in de journalistiek, wees dan ook bereid om onderaan te beginnen. Ik ben gestart met amateurvoetbal-wedstrijdjes. De hele zondagmiddag bezig voor 35 euro per stukkie. Ik vind het belangrijk om alles op de best mogelijke manier te doen. Al gaat het om een verslag van SDOB-Oosthuizen, dat benaderde ik met dezelfde instelling als nu de Olympische Spelen. Dan ontwikkel je je als het goed is steeds meer, ook door de stukken van anderen te lezen. En te sparren met mensen die veel ervaring hebben. Ik probeer daarbij altijd bereikbaar te zijn.”

Welke belangrijke tips kreeg je van collega’s?
,,Dat dit werk eigenlijk een manier van leven is. Het voordeel is dat je relatief veel zelf kunt bepalen, met name in de rol die ik nu heb bij De Telegraaf. Het is nooit saai en je komt op interessante plekken. Een andere levensles hoorde ik in een podcast met Eva Jinek. Die zei dat er geen ‘shortcut’ is naar het krijgen van ervaring. Ervaring opbouwen vergt veel tijd en moeite. Daarbij schiet je er niets mee op om je verleden te veroordelen. Dat je het met tien jaar ervaring anders aanpakt dan toen je net begon, hoort er gewoon bij. Dat is ook goed, want het betekent dat je jezelf hebt ontwikkeld. Veel clichés hierover kloppen. Als je valt, sta dan weer op en blijf gaan voor het doel dat je voor ogen hebt. Je kunt niet zeggen: ik word nu sportjournalist en wil gelijk naar de Spelen. Die positie moet je eerst verwerven en daarvoor moet je je eerst bewijzen.”
,,Toen ik net begon bij De Telegraaf, moest ik eens naar een wedstrijd van VVV Venlo. Toen ik daar na twee uur rijden ter plaatse was, hoorde ik: ‘Maak er maar een stuk van honderd woorden van’. Daar kun je als het meezit net de uitslag in kwijt. Dat is een harde leerschool. Ik merk dat jongeren tegenwoordig vaak weinig geduld hebben, ik was er zelf één van. Maar zoals Foppe de Haan ooit zei: ‘Je kunt niet van de kelder naar de vliering springen’.”

Wanneer zijn de Olympische Spelen voor jou geslaagd?
,,Daar denk je vaak achteraf pas bij na. Op het moment zelf doe je er alles aan om de best mogelijke producties af te leveren. Daarna maak je dan de balans op. Je kunt moeilijk concreet zeggen: als ik die en die verhalen heb afgeleverd, is het werk geslaagd. Toch kun je bij het terugkijken wel tevreden zijn over bepaalde stukken die je gemaakt hebt. Dat gevoel had ik na Tokio wel echt. Dat is dan meer een gevoelskwestie, al is er tegenwoordig ook veel meetbaar. Dat levert interessante inzichten op. Het draait er uiteindelijk om dat de lezers blij zijn en dat ze onze verhalen kunnen waarderen. Dat is eigenlijk elke dag opnieuw het doel dat ik nastreef.”