‘Rowan is een voorbeeld voor anderen’

Noah en Faye Suurmond zetten zich in de geest van hun overleden broer in voor kankeronderzoek

Rowan, Noah en Faye Suurmond.

Door: Eddy Veerman

De eerste kerst en jaarwisseling zonder Rowan zijn net gepasseerd. Als de zussen vertellen over hun broer, doen ze dat regelmatig in de tegenwoordige tijd. Alsof hij nog fysiek in hun midden is. Terwijl zij zelf met een aangrijpende gebeurtenis wordt geconfronteerd, heeft Noah (21) wekelijks een luisterend oor voor oudere mensen en hun verhalen. ,,Ik studeer Internationaal Toeristisch Management en heb al vijf jaar een bijbaantje bij de Zorgcirkel. De ouderenzorg past goed bij me. Het schoonmaken als huishoudelijke hulp is niet het leukste, maar een praatje maken wel. Dan drink ik een koppie met de mensen waar ik kom. Ze vinden het leuk om over vroeger te vertellen, over hun families en ik ben geïnteresseerd. Soms ben ik voor hen – één keer per week – het enige bezoek dat zij nog krijgen. Daar schrok ik wel van. Dat heeft mij bewuster gemaakt, ik ben daardoor vaker naar oma gegaan. De mensen waar ik kom, voelen zich soms bezwaard om hun eigen kinderen iets te vragen, bang dat ze helemaal niet meer komen. Als hulp bouw je een band op met deze mensen, het is bijzonder om iets te kunnen betekenen, ook al is het maar als schoonmaakster.”

Taxichauffeur
Zus Faye (18) zit nog op de middelbare school, het Hyperion in Amsterdam-Noord. ,,Daar zat Rowan ook, voordat hij naar de Universiteit ging.” Ze spreken vervolgens lovende woorden over hun broer. Noah: ,,Rowan had van beide kanten de goede eigenschappen gekregen, zegt mijn moeder altijd. Was heel rustig, hield niet van aandacht of in het middelpunt van de belangstelling staan. Toen hij ziek werd, wilde hij ook niet dat we het tegen anderen vertelden, hij zat niet op medelijden te wachten. Hij was intelligent. Een jongen die uit zichzelf de vaatwasser leegde, ging stofzuigen, de perfecte zoon. Hij speelde ook als taxichauffeur voor zijn twee jongeren zussen. Zonder te zeuren, het maakte niet uit welke tijd. Een voorbeeld voor anderen.”

Faye: ,,Hij was net afgestudeerd en wilde meteen zijn Master Duurzaamheid gaan doen, hij had zich ingeschreven in Kopenhagen. Dat werd afgewezen, waarop hij de tijd vulde met een stage bij Basic Fit, om qua verduurzaming met al hun locaties in Europa bezig te gaan.” Noah: ,,Rowan hield zich bezig met de wereld netjes houden voor de volgende generaties. Alles was doordacht. Hij drong ons niks op zei, maar zei wel waarom hij de dingen deed zoals hij ze deed.” Faye: ,,Sterk beargumenterend, hij wist waarover hij sprak.”
,,Hij was vanuit zijn werk gevraagd om op een festivalterrein in Australië te gaan werken, maar dat ging niet vanwege corona. Hij zat in die coronatijd veel op zijn kamer, veel vrienden zaten in een andere levensfase.”

"Ik zat vol ongeloof. Je verwacht niet dat zoiets bij jouw gezin gebeurt"

Noah: ,,Daarop besloot hij te gaan reizen met een vriend, waarmee hij nog samen een bijbaantje had in De Pieterman. Nepal en India waren wel open, dus dat werd de bestemming. Rowan wilde nieuwe mensen leren kennen en wat van de wereld zien. Ze begonnen met vrijwilligerswerk in Nepal, stond-ie tot z’n knieën in de rijstvelden.” Faye: ,,Daarna gingen ze naar India, maar na negen weken hield het op.” Noah: ,,Tot dusver kregen wij af en toe een fotootje, maar hij vond het lekker rustig, prettig om van het moment te genieten en niet op zijn telefoon te gaan. Vaak waren het kort en bondige antwoorden op onze vraag van hoe het was.” Faye: ,,Hij was sowieso niet zo’n prater, maar had het naar zijn zin.”
Noah: ,,Op een gegeven moment kregen we te horen dat hij vroegtijdig naar huis kwam en zich niet goed voelde. Rowan was geen klager, dus dan moest er echt wel iets aan de hand zijn. Blijkbaar had hij daar al last van donkere urine en het gevoel dat het niet goed was. Toen hij vaker pijn kreeg en aangaf wellicht naar huis te komen, heeft mijn moeder meteen een ticket geboekt.” Faye: ,,Toen we hem hier terugzagen, zag hij er al geel uit. En mager. We dachten aan één van de hepatitis-varianten.”

De volgende dag ging Rowan naar de huisarts. Noah: ,,Hij moest meteen naar het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis. Er werd een melanoom ontdekt. Dezelfde dag kwam de dokter bij ons thuis vertellen dat Rowan ernstig ziek was. Toen ging het heel snel.” Faye: ,,Hij wist meteen waar hij aan toe was, er werd geen valse hoop gegeven. Hij heeft nog immuuntherapie gekregen.” Noah: ,,Toen hij het hoorde, is hij een rondje gaan lopen om tot zichzelf te komen. Hij wilde er vervolgens totaal niet over praten.” Faye: ,,’We zien wel hoe het loopt’, zei hij. Hij stond er nuchter in, uitte geen emotie. Ik zat vol ongeloof. Je verwacht niet dat zoiets bij jouw gezin gebeurt. Ik was nooit eerder zo dichtbij geconfronteerd met de levensbedreigende ziekte kanker.”

,,Hij droeg het voornamelijk in zijn eentje”, vervolgt Noah. Faye: ,,Als hij niet kon slapen en lag te woelen, liet hij nog wel een woordje gaan richting mijn moeder.” Noah: ,,Hij liet ons niet in zijn bubbel.” Faye: ,,Dat vond ik moeilijk.” Noah: ,,Hij had zoveel pijn, kon amper lopen, je zag dat hij aan het lijden was.” Faye: ,,Hij was zichzelf aan het vergiftigen, werd warrig en dat wist hij ook.” Noah: ,,Onze oma was aan het dementeren en als Rowan merkte dat hij iets vergat, dan zei hij ‘môge, ik word dement’. Hij behield sterk zijn karakter, voelde dat hij steeds meer achteruit ging.”

Faye: ,,Jij hebt nog wel sapjes ge voor hem gemaakt.” Noah: ,,Ik zocht uit welke voedingsstoffen nog een goede uitwerking zouden hebben op zijn lever, kocht een juicer. Maar hij kon het niet hebben. ‘Sorry, ik hoef geen sapje meer’, zei hij. Ik deed wat ik kon, dat waardeerde hij. Hij zag dat wij het moeilijk hadden, maar wilde ons niet nog meer verdriet aandoen. Hij heeft geen traan gelaten bij ons, waarschijnlijk wel voor zichzelf. Ik heb er zelf heel veel om gehuild, maar ook op mijn eigen kamer, zonder dat hij het zag. Als ik hem dan een keer over zijn bol aaide, met betraande ogen, dat raakte hem wel. Toen hij te horen kreeg dat de immuuntherapie niet aansloeg, hebben we samen films gekeken. Er werd nauwelijks iets gezegd, maar we waren bij elkaar.”

Zenuwachtig

,,Al met al duurde het vier weken tussen de diagnose en zijn dood. Dat had hij zelf ook niet bedacht. Rowan dacht ‘dit rock ik wel even’. De dag dat hij overleed, was de dag dat hij zijn tweede immuuntherapie zou krijgen. Hij leefde daar echt naar toe. Om drie uur ’s nachts wilde hij al gaan douchen, terwijl hij om zeven uur in het ziekenhuis moest zijn. Zo zenuwachtig was hij. Hij ging die morgen – weliswaar moeilijk – lopend het ziekenhuis in, dacht echt: ‘hier gaan we voor, dit is mijn laatste kans. Als die therapie aanslaat, heb ik nog wat tijd’. Maar toen hij in het ziekenhuis kwam, merkten de medici meteen dat het niet goed was.”
,,Er stonden op een gegeven moment verschillende doktoren om zijn bed, te vertellen wat er allemaal mis was. Met zijn laatste krachten klonk het ‘concreet…?’ uit zijn mond. Hij is tot het laatste moment zichzelf geweest, had geen zelfmedelijden. Wilde niet getroost worden of zielig gevonden worden.” Faye: ,,Wij moesten die dag eigenlijk naar school, wisten ook niet dat dit stond te gebeuren.” Noah: ,,Maar ik vroeg Faye of ze mee wilde gaan, we wilden Rowan steunen waar we konden bij de immuuntherapie die hij zou krijgen.” Faye: ,,Achteraf gezien ben ik je daar heel dankbaar voor. Want nu konden we meteen bij hem zijn. Het ging heel snel en het was eigenlijk al te laat om een normaal gesprek te voeren.” Rowan gaf de medici aan naar huis te willen, om daar zijn laatste dagen door te kunnen brengen. Faye en Noah keerden terug naar Edam, om alles klaar te maken en in de woonkamer een anti-doorligbed te plaatsen. Noah: ,,Dan konden we met z’n allen om hem heen zijn. Maar hij is nooit thuis gekomen… Het lag allemaal klaar, maar het was niet meer nodig…”

"Ik ben heel bang dat hoe verder de tijd gaat, des te vager het allemaal wordt"

,,En toen het zo ver was, hadden we geen flauw idee wat voor muziek hij wilde, of hoe het er uit moest komen te zien. We hebben niet alles kunnen uitspreken, daar is niet echt de tijd voor geweest. Hij is er zelf ook niet vanuit gegaan dat hij zo snel zou komen te overlijden. Daarom had hij zelf ook niks voorbereid of opgeschreven.”
,,Ik ben dankbaar dat wij elkaar hebben. Voor ouders is het verwerkingsproces toch anders, zij hebben hun zoon verloren, wij onze broer. In het begin zaten we heel veel momenten bij elkaar. Inmiddels pakken wij ons leven op, af en toe laat je een traantje bij elkaar. Vooral ’s avonds als je alleen in je bed ligt, is er geen afleiding en ga je vaak terug naar de leuke momenten, maar ook naar zijn sterfdag. Ik kan me nu iets beter inleven in hoe het voor hem moet zijn geweest. Ik vond het verschrikkelijk voor hem. Niet zo erg voor mezelf. Maar hij is er nu niet meer. Je gunt het niemand, maar vooral hem niet.”

Faye: ,,Ik had al snel examens en stopte het weg. Ging daarna op vakantie. Nu merk ik dat het vaak terugkomt en realiseer ik het pas echt. Hij was destijds al negen weken op vakantie. Nu besef je dat hij echt niet meer terugkomt.” Noah: ,,En nu kan ik nog zo voor me halen hoe hij eruit ziet, hoe hij klinkt, zijn karakter, hoe hij bepaalde dingen zou zeggen. Ik ben heel bang dat hoe verder de tijd gaat, des te vager dat allemaal wordt, ook de herinneringen.”
Faye: ,,We hebben foto’s en filmpjes om naar te kijken.” Noah: ,,Wij worden straks ouder, maar hij blijft op die filmpjes dezelfde. Je gunt hem bijvoorbeeld het vaderschap of dat hij oom kan zijn van onze kinderen. Je weet dat hij dat nooit mee gaat maken. We zijn deze kerst- en oud & nieuw-periode samen met onze ouders met vakantie geweest, dan ben je in een andere omgeving, kom je andere mensen tegen. Hier word je steeds met je neus op de feiten gedrukt.” Faye: ,,We houden allemaal van reizen. Dat was altijd met z’n vijven, nu waren we met z’n vieren. Dat was heel vreemd.” Noah: ,,We willen vaker samen tijdens die periode weg gaan. Want Kerst was ‘zijn’ ding. Dan ging Rowan voor ons koken. Zaten we met z’n allen thuis op de bank, af en toe een cadeautje uitpakken, stond hij in de keuken. Kerstmis gaat niet meer worden zoals het was.” Anderhalve week terug was zijn eerste verjaardag terwijl hij niet meer hier is. Noah: ,,Het was voorafgaand een beetje zoeken. Er is geen handboek, dat zegt ‘dit is goed, dit is fout’. Zijn vrienden zijn naar ons huis gekomen en daar hebben we er samen bij stil gestaan.”

Enkele vrienden zullen volgende maand net als de zussen op een spinningbike klimmen, met Rowan in hun gedachten. Noah: ,,Meteen na zijn overlijden zijn we bezig gegaan met het inzamelen van geld.” Faye: ,,We kwamen bij het KWF uit, iedereen mocht bij de begrafenis iets doneren, als hij of zij dat wilde.” Noah: ,,Daarna hebben we nog iets gedaan voor het Antoni van Leeuwenhoek-ziekenhuis – Rowan’s vriendin Romee heeft een fundraising gedaan en toen €11.000 opgehaald – en onlangs kwamen we via Romee uit bij Spin for Life, Fight Cancer. Dit voelt heel fijn, omdat je zelf iets gaat doen en het is gericht op onderzoek naar kanker, gericht op jong volwassenen. Voor ouderen zijn er veel vormen van onderzoek, voor jongeren nauwelijks iets.” Faye: ,,We fietsen een uur en zoeken zelf als deelnemer sponsoren. Het streefbedrag is 300 euro per persoon en hoe meer hoe beter.” Noah: ,,Rowan zette zichzelf in ook voor de wetenschap. Gaf bijvoorbeeld bij elk onderzoek twee extra buisjes bloed af, voor onderzoek.”

"Je mist het niet, totdat je het niet meer hebt"

De zorgzame helper. Er wordt veel aan hem gedacht. Faye: ,,Als je in de avond aan hem ligt te denken, zijn er zo vaak dingen die je hem had willen vertellen, dat had ik vandaag nog met iets. Dan heb je zo’n realisatiemoment. Ik bewandel nu op school hetzelfde pad als hij deed. Hij hielp me heel vaak. Bijvoorbeeld met wiskunde. Ik deed er niet zoveel aan, was onzeker. Dan zei Rowan ‘met deze instelling ga je het niet redden’. Ondertussen ondersteunde hij mij.” Noah: ,,Er komen vaak ineens herinneringen voorbij, En als je langs zijn kamer loopt en je verwacht dat hij dan achter zijn bureau zit, dan kijk je even twee keer. Het is ook iets wat je heel graag wilt. Zo komt hij elke dag wel een paar keer voorbij.”
Faye: ,,Ik ben heel dankbaar voor de momenten die we met elkaar hadden. Heel dankbaar dat we echt goed met elkaar konden opschieten. Daarvoor hoefden we elkaar niet eens elke dag te zien. We eten eigenlijk altijd wel met z’n vijven”, zegt ze toch weer alsof het nog ís. Faye glimlacht. ,,Dan werd de dag altijd even besproken. We hadden wel onze dingetjes als broer en zussen, maar nooit heftige ruzies. En als er iets was, werd het uitgepraat. We hadden een hele goede band.” Noah: ,,Ik merk ook om me heen dat het iets gedaan heeft met de broer-zus-relaties van anderen.” Faye: ,,Je mist het niet, totdat je het niet meer hebt.” Noah: ,,Zoiets doet je realiseren dat je blij moet zijn dat je je broer of zus nog hebt. De oudere mensen die ik spreek voor mijn werk, die door iets wat is gebeurd in de relationele sfeer hun broer of zus niet meer zien en spreken, dat kan ik me niet voorstellen. Dat ik mijn ouders en zus nooit meer zie. Als je eenmaal weet hoe definitief het kan zijn, voelt dat nog sterker. En ik vind het oprecht leuk om tijd met mijn ouders en zus te spenderen. Ik ben er, nu en als ze me nodig hebben.”

Wil je Team Rowan helpen:
fightcancer.nl/fundraisers/fietsenvoorrowan

Faye en Noah Suurmond tijdens de uitvaart van hun broer Rowan (achtergrond).

Het gezin Suurmond tijdens een reis.