De redactie Edam-Volendam | 5-10-2022 | 2 min. leestijd

Wist je dit over Johann Sebastian Bach?

Johann Sebastian Bach is overal. Bruiloften? Bach. Spookhuizen? Bach. Kerk? Bach. Elektrische gitaarsolo’s? Bach! De barokcomponist produceerde meer dan 1100 werken, van liturgische orgelstukken tot wereldlijke cantates voor orkest, en zijn ideeën over muzikale vorm en harmonie blijven generaties muziekmakers beïnvloeden. Hier zijn een paar dingen die je misschien niet weet over de man achter de muziek, al weet je al natuurlijk dat hij net als Ludwig van Beethoven een van de grootste componisten is.

Centrum van muzikale dynastie
De overgrootvader van Bach was een doedelzakspeler. Zijn grootvader was een hofmuzikant. Zijn vader was violist, organist, hoftrompettist en paukenspeler. Ten minste twee van zijn ooms waren componisten. Hij had vijf broers – allemaal genaamd Johann – en de drie die tot volwassenheid leefden, werden muzikanten. JS Bach had ook 20 kinderen, en van degenen die hun kinderjaren overleefden, werden er minstens vijf professionele componisten. Volgens de Nekrolog, een overlijdensadvertentie geschreven door de zoon van Bach, Carl Philipp Emanuel Bach, ’te beginnen met Veit Bach, de grondlegger van deze familie, hebben al zijn nakomelingen, tot de zevende generatie, zich toegewijd aan het beroep van muziek, op enkele uitzonderingen na.’

30 dagen in gevangenis
Toen Bach in 1708 een baan aannam als kamermusicus aan het hof van de hertog van Saksen-Weimar, nam hij opnieuw een hele reeks verantwoordelijkheden op zich waar hij nooit voor getekend had. Deze keer nam hij het ter harte, in de overtuiging dat zijn harde werk zou leiden tot zijn promotie tot kapelmeester (muzikaal leider). Maar na vijf jaar werd de topbaan overgedragen aan de zoon van de voormalige kapelmeester. Woedend nam Bach ontslag en trad toe tot een rivaliserende rechtbank. Als vergelding zette de hertog hem vier weken gevangen. Bach bracht zijn tijd in de cel door met het schrijven van preludes voor orgel.

Blind door mislukte oogoperatie
Toen Bach 65 was, onderging hij een oogoperatie. De procedure, die werd uitgevoerd door een reizende chirurg genaamd John Taylor, hield in dat de cataract diep in het oog werd geduwd met een stomp instrument. Na de operatie gaf Taylor de componist oogdruppels die duivenbloed, kwik en poedersuiker bevatten. Het werkte niet. Bach werd blind en stierf kort daarna. Ondertussen ging Taylor verder met het verknoeien van meer muzikale operaties. Hij zou dezelfde procedure uitvoeren op de componist George Frideric Handel, die ook blind werd. Naar hun klassieke muziek luisteren kun je echter nog wel doen.

Vocht met een student
Een van Bachs eerste banen was als kerkorganist in Arnstadt. Toen hij zich aanmeldde voor de rol, vertelde niemand hem dat hij ook een studentenkoor en -orkest moest onderwijzen, een verantwoordelijkheid die Bach haatte. Bach, die geen blad voor de mond nam, verloor op een dag zijn geduld met een fagottist die gevoelig is voor fouten, Johann Geyersbach, en noemde hem een zippelfagottist – dat wil zeggen een ‘oppas-fagottist’. Dat waren vechtwoorden. Dagen later viel Geyersbach Bach aan met een wandelstok. Bach trok een dolk. Het gerommel escaleerde in een volledig gevecht waarbij de twee uit elkaar moesten worden getrokken.