Op 24 en 25 november een tribute aan de legende in PX n
Waarom houden Volendammers zo van Van Morrison?
Op een verlaten industrieterrein in Edam klinkt op een herfstachtige dinsdagavond de herkenbare muziek van Van Morrison door de muren van een ouderwets repetitiehok op de tweede verdieping van een bedrijfspand. Zo ging dat vroeger en zo gaat dat tegenwoordig gelukkig nog steeds.
Het is een mooi voordeel van onze gesloten gemeenschap. We voeden elkaar op en vullen elkaar aan. Op sportgebied, op zakelijk gebied en op muzikaal gebied. Onze ouders in de jaren 70 en 80 luisterden in de kroegen en op feestjes allemaal naar dezelfde muziek. Ze draaiden die muziek thuis of speelden zelf een instrument… en gaven dat door aan ons. De Volendammer bandjes-scene met The Cats in het middelpunt had een sterke voorkeur voor Amerikaanse country en folk.
BZN zat meer in de folk-hoek in de tijd van de hits met Annie Schilder. De smaken van Ierse en Engelse folk, Franse chansons en Portugese Fado waren duidelijk aanwezig in de composities van de band, destijds onder de muzikale leiding van Thomas Tol. Die Ierse muziek deed het vooral ook goed bij het Volendammer publiek. Ierse artiesten als Chris de Burgh en The Dubliners vonden zelfs persoonlijk hun weg naar het dorp voor optredens omdat de cijfers ook simpelweg uitwezen dat er enorm veel albums werden verkocht in dat kleine dorpje aan het water.
Liedjes over de viering van het leven, de verwerking van de dood, de romantiek van het landschap en het ontzag voor het water. De Ieren hebben het in hun DNA en de Volendammers snappen dat. Ook de 3JS hebben hun basis in deze stijl. De akoestische gitaren zijn belangrijk, de mandoline en de viool zijn altijd in de buurt om de romantiek aan te dikken. Geen wonder dus dat Jan Dulles ook een Van Morrison-fan is: ,,Vroeger hoorde ik mijn ooms en tantes die naam vaak noemen maar het had niets met mijn idool Jim Morrison te maken dus ik liet het nog een paar jaar links liggen. Totdat we zelf muziek gingen maken met de 3JS in de kroegen. Akoestische liedjes hadden we nodig voor onze optredens. Liedjes die het in Volendam al decennia lang goed deden en zo kwamen we al snel bij Van Morrison terecht.”
,,Bij DWDD-recordings brachten we later ook een eerbetoon aan hem met onze versie van ‘Into the mystic’ en op de vraag van Matthijs ‘Wat hebben die Volendammers toch met die Ierse muziek?’ kon ik geen sluitend antwoord geven. Het is een mythe, net zoals de mythe dat wij allemaal afstammen van Spaanse en Portugese schilders en zangers. Het enige bewijs in deze kwestie, zo vertelde Jaap de Witte ooit, ligt in het feit dat de afstand van Volendam naar Dublin exact even groot is als de afstand van Dublin naar Volendam. Dat is op z’n minst opmerkelijk te noemen.”
Van Morrison groeide op in Belfast, Ierland. Hij begon zijn muzikale carrière reeds toen ie een jaar of vijftien was bij verschillende Ierse showbands. Hij speelde gitaar, keyboard, mondharmonica en saxofoon maar werd vooral bekend als zanger met zijn krachtige stem die tegelijkertijd rock, blues, soul, country en jazz in zich had. Op z’n 19e werd hij zanger van de groep Them en scoorde daarmee gelijk grote hits als ‘Gloria’, ‘Here comes the night’ en ‘Baby please don’t go’. Op de golf van de Britse invasie liftten ze mee naar Amerika en werden daar al snel bekend. In Los Angeles speelden ze in 1966 twee weken met The Doors in hun voorprogramma, die het nummer Gloria vervolgens in hun eigen live-repertoire opnamen. Jim Morrison liet zich duidelijk inspireren door het karakter van Van Morrison op het podium en zijn vermogen om poëzie met rockmuziek te vermengen. En niet alleen Jim Morrison maar ook artiesten als Bruce Springsteen, Jimi Hendrix, Jeff Buckley, Nick Cave en Bono spraken hun ontzag uit voor Van Morrison, zijn dichterlijke teksten en soulvolle, vertellende manier van zingen.
‘Een tribute kan alleen
als je een diepe connectie
met zijn muziek hebt’
Waarom is er nooit eerder een Van Morrison-tribute geweest in Volendam? Dulles: ,,Omdat dat naar mijn mening alleen kan als je een diepe connectie met de muziek hebt. En dat klinkt misschien wat zweverig maar de songs van Van Morrison zijn niet simpel. Zeker voor een zanger niet want in zijn jongere jaren was hij absoluut één van de beste zangers van zijn tijd. En nog steeds als ik hem live zie, verbaas ik me over zijn specialiteiten. Hij is eigenlijk een jazz-zanger zoals hij altijd improviseert met zijn melodieën. Geen enkele zangmelodie uit zijn vroegere liedjes laat hij zoals die vroeger was. Dat vind-ie waarschijnlijk niet interessant meer.”
,,Ook muzikaal gezien is het voor ons geen simpele klus. De liedjes mogen dan vaak in de toonsoort van G staan maar zijn qua vorm nooit standaard. Het voordeel dat je dan dus móét hebben is dat je de platen al 1000 keer gedraaid hebt in je leven. Van Morrison zei het zelf ooit mooi in een interview met Candy Dulfer. Hij geeft nooit interviews omdat ie niet wil praten over muziek met journalisten. Journalisten hebben geen verstand van muziek. Hij wil alleen praten met muzikanten. Mensen die zelf muziek kunnen maken en weten hoe liedjes in elkaar zitten. Candy Dulfer heeft een tijdlang met hem getoerd als saxofoniste van zijn band dus toen Candy vroeg of ze hem mocht interviewen deed ie dat bij hoge uitzondering. Hij blijft nooit heel lang met dezelfde mensen werken. Eigenlijk verruilt-ie muzikanten bij ieder album dat hij opneemt. Gewoon voor de sfeer en de inspiratie.”
,,En hij stelt hoge eisen aan de muzikanten die met hem op tournee gaan. Zijn liedjes uit het hoofd leren spelen is het allerminste wat ze moeten kunnen. Dat is misschien maar 5% van het geheel. Ze moeten de liedjes leren beleven. Dan pas kun je een geslaagde show neerzetten. Die hoge eisen stellen wij onszelf ook voor deze show. Het foutloos spelen is één ding. Als je een hele goeie sessieband zou hebben, waar ik er ondertussen veel van heb gezien in het land, dan schrijven ze zo’n heel repertoire uit en spelen het in één keer weg.”
,,Ten eerste is dit niet zo’n band en ten tweede is dat niet wat er moet gebeuren met deze muziek. We moeten het beleven. Daarom moeten we veel repeteren en luisteren naar verschillende versie van de nummers waaronder veel live-versies om te weten hoe Van Morrison het zelf live bedoelde. Het moet bij vlagen hypnotiserend worden… zoals sommige nummers van het album Astral Weeks dat ook zijn.”
‘Zaten we in Belfast bij
een optreden van Van Morisson,
vlakbij zijn huis’
In 1967 verliet Van Morrison de band THEM voor een solocarrière en verhuisde naar Amerika. Na zijn eerste solo-album met daarop ‘Brown eyed girl’, zijn allergrootste hit tot nu toe, kwam hij in een zakelijk conflict en begon compleet bankroet bij een nieuwe platenmaatschappij. Zijn eerste album bij Warner Brothers werd ‘Astral Weeks’… gelijk briljant. Dit jaar werd er zelfs door iemand een heel boek geschreven over dit album met de titel ‘The Miracle of Van Morrison’s Astral Weeks’.
Astral weeks lijkt op niets dat hij eerder had gemaakt en op niets dat überhaupt ooit iemand had gemaakt’…schreef Rolling Stone Magazine…’Van Morrison zingt over liefde, dood en nostalgie in een soort Keltische soul die zijn signatuur zou worden.
In Ierland werd het album uitgeroepen tot ‘Beste Ierse album allertijden’ en in de MOJO album top 100 eindigde Astral Weeks ooit op nummer 2.
Tien jaar geleden deed Morrison de Astral Weeks periode nog eens over met een aantal concerten in Amerika en Londen. Van het concert in de Hollywood Bowl werd een registratie gemaakt. Gevraagd naar zijn herinneringen aan die tijd vertelde Van op zijn kenmerkende nuchtere manier dat hij zich alleen herinnert hoe vreselijk hij toen in de financiële shit zat. Geen enkele positieve herinnering kwam bij hem boven. Wellicht vandaar dat hij juist die periode nog eens op een positieve manier over wilde doen.
Na Astral Weeks kwam het album Moondance in 1970 en dit werd zijn eerste Million-seller. Hij produceerde dit album voor het eerst zelf omdat hij vond dat niemand anders begreep hoe hij het wilde horen. Morrison zat in een uiterst creatieve en productieve flow en bracht van 1970 tot 1980 tien albums uit die nog altijd gezien worden als zijn beste werken. Ierland bezocht hij in die tijd alleen tijdens vakanties en om inspiratie op te doen voor songs. Pas in 1988 legde hij voor het eerst echt zijn muzikale roots bloot toen hij samen met de Ierse band The Chieftains het album Irish Heartbeat opnam met traditionele Ierse folk-nummers zoals ‘Star of the county down’.
Van 1980 tot 2000 nam hij ietwat gas terug qua productiviteit maar het lijkt alsof hij de laatste vijftien jaar de smaak weer helemaal te pakken heeft, aangezien hij bijna jaarlijks met een nieuw album uit komt. 73 jaar is hij ondertussen. Uiteindelijk heeft hij ongeveer 40 albums uitgebracht in zijn muzikale carrière die dus al bijna 60 jaar duurt en waarschijnlijk door zal gaan tot hij sterft.
Dulles: ,,Twee jaar geleden ging ik met een groepje die-hard fans – Kéje Molenaar, Jan Pitjes en Klein Jaap – naar Belfast voor twee speciale optredens van Van Morrison in een hotel vlakbij het huis waar hij geboren is. In een zaal vergelijkbaar met de AMVO zaten we met een groep van zo’n 300 fans van over de hele wereld aan ronde tafels waar we eerst een drie-gangen menu kregen en vervolgens een concert van Van Morrison en zijn band op een klein podium zo vlak naast de tafels. Het was echt net een Volendammer bruiloft. Twee avonden achter elkaar speelde hij daar en wij waren er allebei de avonden. Als ik daar nu achteraf bij nadenk kan ik nog steeds niet bevatten hoe speciaal dat was. Welke artiest van dat formaat gaat zoiets nou doen? De meesten voelen zich daar veel te groot voor maar Van Morrison houdt niet van optreden voor grote menigten. Het gaat hem alleen maar om muziek en hij maakt dat het liefste voor de mensen die het graag gehypnotiseerd op een stoel vlakbij het podium willen beleven.”
Voor de show op zondag 25 november in de PX zijn nog kaarten beschikbaar. Komt dat zien en komt dat beleven!
Fotogalerij
