
‘De Kerstmis gaf ons het duwtje in de rug dat we nodig hadden’
BZN nam afscheid van rock-‘n-roll in de Mariakerk
Begin jaren ’70 kende de Kerstmis in de Mariakerk een ongeëvenaarde piek wat populariteit betreft. Nog uren voor de kerkdeuren openden, stond het plein al vol met mensen. Sommigen zelfs met klapstoeltjes in hun handen. Uiteraard rukte de katholieke bevolking massaal uit voor de Heilige Kerstmis. Maar ook een beetje voor de muziek. ,,Pastoor Van der Hulst was vooruitstrevend door ons daar neer te zetten”, blikt Thomas Tol terug. De kerkelijke optredens luidden het commerciële succes van BZN in. De rock-‘n-roll werd ingeruild voor Franse chansons en symfonische pop. ,,Die openbaring kwam als een geschenk uit de hemel. Een geschenk dat zich op het altaar van de Mariakerk vormde, onder toeziend oog van Volendam…”
Door: Kevin Mooijer
,,In de begintijd van BZN repeteerden we in de school van meester Plat, tegenover de Mariakerk”, zegt toenmalig toetsenist Thomas Tol. ,,Als een soort tegemoetkoming voor het mogen gebruiken van die ruimte, speelden we één of twee keer per jaar tijdens het heilige vormsel van de schoolkinderen. Ondanks dat we rockers waren, speelden we de kinderliedjes graag. Het enige probleem was dat de liedjes verdomd veel op elkaar leken.”
‘Dat dit kon. In de kerk. In die tijd.’
Thomas lacht: ,,Tussen twee liedjes door zocht mijn broer Cees op zijn gitaar naar de melodielijn van het eerstvolgende liedje. Toen hij dacht dat hij het had, riep ik fluisterend: ‘Cees! Dat is verkeerd!’. ‘Wat moet het dan zijn?’, vroeg Cees. Ik zong het zo hard en zacht als ik kon voor en Cees reageerde opgelucht en bevestigend.
Een paar tellen later zetten we samen in een bomvolle kerk het clublied van Ajax in. De hele kerk zat verbouwereerd om zich heen te kijken, en ook de bisschop draaide zich met een strenge blik richting ons om. Gelukkig kon hij er naderhand ook om lachen.”
Vrouwenstem
De kerkoptredens van BZN zorgden voor goed contact tussen de bandleden en pastoor Van der Hulst en kapelaan De Boer. ,,Topgasten. Allebei vooruitstrevend, meegaand en geduldig.
‘Een paar tellen later zetten we samen in een bomvolle kerk het clublied van Ajax in…’
Ik herinner me nog dat de pastoor ons vroeg of we tijdens de Kerstmis in de Mariakerk wilden spelen. In plaats van de organist zouden wij de muzikale begeleiding verzorgen. Het leuk ons een leuk uitstapje. Even weg van de rock-‘n-roll om wat klassiekere muziek te spelen. Zodoende kon ik eindelijk mijn mellotron – een instrument dat een orkest kan simuleren – weer eens gebruiken.” De bandsamenstelling bestond destijds naast Thomas uit Jan Keizer, Jack Veerman, Jan Tuijp en Cees Tol. ,,Met een kerstrepertoire met liedjes van Frida Boccara en stukken als ‘Once upon a time in the west’ van Ennio Morricone, kwamen we al gauw tot de conclusie dat we een vrouwenstem nodig hadden. Zo kwam Marietje Kwakman in beeld.”
BZN stond destijds te boek als rockband. ,,We hadden een knallend, ruig repertoire. En nu ruilden we liedjes als ‘Sweet Silver Anny’ en ‘Barber’s Rock’ in voor kerstmuziek en een stijl die neigde naar klassiek. Dat dit op ons pad kwam moest zo zijn. We werden uit ons vertrouwde stijltje gehaald en richting een andere stroming geduwd. Dat was het beste dat ons kon overkomen. Het zou uiteindelijk het succes van BZN inluiden.”
Lichtshow
Aan de vooravond van de tweede jaargang Kerstmis-optreden, deed Thomas een poging de avond in de Mariakerk van een klein showelement te voorzien. ,,Ik stapte op kapelaan De Boer af en zei: ‘Kap, wat zou je ervan zeggen als we bescheiden lichtinstallatie op het altaar zetten voor de show van morgen?’ Dat ging hem niet worden. En of ik ook nooit meer zoiets wilde voorstellen”, lacht de muzikant. ,,Maar ook zonder een lichtshow was het genieten in de Mariakerk. We hadden een wisselwerking met de pastoor. Na iedere mis speelden we een nummertje. Klassieke muziek, gebracht door een liveband met zanger en zangeres. De muziek galmde door de kerkzaal. Zichtbaar genoten de mensen ervan. Na afloop werden we getrakteerd op een staande ovatie. Aanwezigen lieten blijken al net zo verbaasd als enthousiast te zijn. Dat dit kon. In de kerk. In die tijd.”
Geschenk uit de hemel
Van oudsher was de Kerstmis in het katholieke Volendam al drukbezocht, maar een jaar na die unieke variant met BZN was het hek van de dam. ,,Het was dringen voor de deur. Al uren van tevoren stond het kerkplein vol met mensen. Sommigen hadden zelfs eigen stoeltjes meegenomen. Dat te zien was een bijna onwerkelijk schouwspel.” En dan het vervolg, in de kerk zelf. ,,Er paste werkelijk geen mens meer bij, zó vol zat het. Die optredens zijn cruciaal geweest voor BZN. Voor het voortbestaan van de band en voor de nieuw ingeslagen weg die naar commercieel succes leidde. Terugkijkend denk ik dat de kerstoptredens een openbaring voor ons waren. De toevoeging van een zangeres, de nieuwe muziekstroom, de klassieke invloeden. Alles klopte. Dat duwtje in de juiste richting kwam als een geschenk uit de hemel.”