Jan Smit en zijn idealen

‘Uiteindelijk moet het Voetbal Volendam één kunnen zijn’

Omdat hij één van de bekendste Nederlanders is, is het logisch en slim dat hij als bestuurslid van FC Volendam regelmatig op de voorgrond treedt. Maar het meeste gebeurt achter de schermen. Het Volendamse voetbal is geen speeltje van Jan Smit, zoals sommige clubs dat zijn voor steenrijke Russen, Aziaten of sjeiks. Juist door zijn ideeën (onder meer Vrienden van Volendam, Votown-sponsorschap) kwam er al veel geld in het laatje van de FC en creëerde hij betrokkenheid (verbeterde samenwerking tussen AV en FC). De zanger en presentator heeft zijn eigen idealen, maar wil ze ‘samen’ verwezenlijken. Zoals zijn dorpsgenoot Wim Jonk het nieuwe denken bij Ajax vertegenwoordigt, doet Jan Smit dat bij FC Volendam, waar het oude denken zeker nog niet helemaal verdwenen is. Maar er waait tenminste wat nieuwe wind. Hij heeft de gave om (mensen) te binden, mensen in hun kracht te zetten en zichzelf niet te overschatten. Voor het eerst deelt hij  dromen, mening en visie.

,,Als je zegt dat je iets wilt betekenen, moet dat je dat ook doen”, zei Jan Smit vorige week woensdag, toen hij net was bijgekomen van een ‘spulletje’ op het nieuwe kunstgras van het naar hem vernieuwde stadion op het RKAV-complex. Zijn eigen voetballoopbaan strandde in de D13, maar de bal ging in de jaren daarna overal mee naar toe, waar de reis hem als tienerzanger ook naar toe voerde. Aan het eind van dit jaar wordt hij dertig en de bal is alleen in de buurt wanneer zoontje Senn plannen heeft. ,,Maar zo’n kans pak je natuurlijk aan, om met jongens als Henk Veerman en Robert Mühren te voetballen. Schitterend dat ze meteen ‘ja, zeg maar wanneer en hoe laat’ zeiden, toen ik vroeg of ze bij de opening wilden zijn. Hoe vond je die meiden trouwens voetballen? Echt goed.”
Genoten van de opening?
,,Jazeker. Het geheel was een spektakel. Met Robert en Henk was het uiteraard een mooi affiche. De AV moet de springplank zijn. De insteek van de samenwerking tussen FC Volendam en RKAV Volendam is dat spelers en ouders er bewust van worden dat jongens niet meer van Volendam af hoeven. Je kunt hier het begin van je voetbalcarrière doorlopen, bij de RKAV, tot het eerste van de FC. En dan kun je hogerop, net zoals Robert en Henk.”
Momenteel spelen Roy Steur en Timo Schokker al in de E-jeugd bij Ajax en lopen E1-spelers Daan Sier, Milan Keizer, Dave Kwakman en Marc van der Gaag stage bij Ajax en AZ. Schrik je daar van?
,,Ik schrik er niet van, maar ik maak me wel zorgen.”
De FC bleek er niet van op de hoogte?
,,Dat is ook een traject waar we met een nieuwe werkgroep mee bezig zijn, om de benadering naar spelers en ouders toe beter te krijgen. Deze werkgroep bestaat uit ouders, jeugdtrainers, bestuursleden en ook ikzelf zit daar bij. Maandelijks willen we bij elkaar  komen om dit soort dingen te bespreken. Door met ouders te praten, hopen wij dat zij kiezen voor Volendam, in plaats van AZ of Ajax. En ook, als ze wel kiezen voor die clubs, graag terugkomen. Voetballers komen dan nog wel eens gedesillusioneerd terug. Stel dat mijn zoon gescout wordt door Ajax, dan zou ik dat waarschijnlijk ook doen en ik hoor van enkele ouders dat AZ de eerste benadering en ontvangst heel goed aanpakt. Daar moeten wij lering uit trekken. Iedereen doet bij de RKAV en FC zijn stinkende best, maar om dit te voorkomen moeten we beter samenwerken. Zodat we talenten zo lang mogelijk binnen boord houden.”
,,Wij lopen nu soms achter de feiten aan. Feit is dat Hoofd Opleidingen Misha Salden pas vanaf komend seizoen fulltime in dienst is, die kan nu niet overal bij zijn. Berry Smit krijgt een nieuwe rol, in die zin dat hij zich ook meer op de vorig jaar opgerichte Volendam Voetbal Academie. Daar wordt hij samen met Jaap Schilder van de RKAV verantwoordelijk voor. Er zal straks ook veelvuldig contact zijn met RKAV-man Jan Visscher. Iedere maand komen ze bij elkaar om voornoemde gevallen te bespreken. De vanzelfsprekendheid moet worden dat er geen verrassingen meer zijn. Dat de FC weet wat er bij de AV rondloopt.”
 Is de ideale situatie één opleiding?
,,Uiteindelijk wel ja. De Academie is die gezamenlijke opleiding. Jeugdspelers moeten extra training krijgen van FC-trainers. Er moet eigenlijk geen stage meer tussen zitten. Voorheen was een speler na een negatieve stage ‘niet goed genoeg’ en uit beeld. Het is goed om talenten te laten meetrainen met selecties. Dan geef je ze het gevoel dat ze gezien worden en ze een kans krijgen zich te laten zien. Dat gevoel moet overheersen. En mocht Ajax dan alsnog komen, dat hou je niet tegen. Maar dan krijg je een opleidingvergoeding en heeft de club er nog wat aan. Het moet niet zo zijn dat een jong spelertje in Zaandam op school moet, zijn vriendjes kwijt is en iedere dag met het busje van AZ wordt opgehaald. Het kan verrijkend zijn, maar het verleden heeft bewezen dat het vaak niet werkt. Hier hebben we alle faciliteiten in huis. Veel mensen van buitenaf kwamen woensdag naar mij toe om te zeggen dat ze nog nooit zoiets moois hadden gezien. Zo’n complex, zoveel velden. Geen worden voor. En de boarding, dat iedereen maar sponsor is bij de RKAV. ‘Zelfs de opticien’, riepen ze. Dat hebben ze nog nooit meegemaakt.”
Je hebt er voor gezorgd dat Ruud Jacobs en Martin Kuitert in samenwerking met Toptraining zowel loopscholing als lichaamstraining mogen geven aan de selectie. Wordt dat doorgetrokken?
,,Het plan is om ook de jeugd te gaan begeleiden. Des te eerder daar bij jeugdspelers aan gewerkt wordt, des te beter.”
Even over Robert Mühren en Henk Veerman; ze brachten samen zo’n zeven ton op; daar kwam niks voor terug. Waarschijnlijk omdat het geld keihard nodig was, maar echte transparantie daarover ontbreekt, ook richting het publiek?
,,We hebben nu financieel gezien alles op een rijtje. Dat was het voornaamste. Er zitten geen lijken in de kast. Qua sponsoring is het drastisch naar beneden gegaan, de laatste jaren, als het om de grote jongens gaat. Je moet in eerste instantie je organisatie overeind zien te houden. Het is een mirakel dat het Volendam is gelukt om op betaald voetbalniveau te blijven voetballen. We hebben rechts van ons water, onder ons zit Amsterdam, bovenaan AZ. De financiële aanvoerlijnen zijn daardoor schaars. Door spelers te verkopen kunnen we ons hoofd boven water houden. We zitten in de top tien van gezondste clubs. Er is geen tekort meer. Dat Henk Veerman werd verkocht, was in dat opzicht een aangename en welkome verrassing. Dat je zelf geen gekke dingen kunt doen, mag je inderdaad wel openlijker communiceren. We kunnen zeggen wat de situatie is. En de relatie met supporters en kaarthouders wordt naar mijn idee steeds beter.”
Het is leuk dat er gecommuniceerd wordt dat er meer dan 3600 mensen zitten bij een thuiswedstrijd, maar dat zijn er soms in werkelijkheid zeker 1000 minder?
,,Alle kaarthouders worden meegenomen, dat werkt bij Ajax ook zo. Maar ik zit er zelf ook en zie ook wat er zit en gebeurt. We staan vijfde en als we twee keer winnen staan we tweede, bij wijze van spreken. En we kunnen zelfs nog promoveren. Wat verwacht je? Met de middelen die we hebben, doen we het hartstikke goed. Maar ik weet dat hier meer wordt verwacht op het veld en in dat opzicht zijn het misschien geen tropenjaren na de gemiste promotie.”
Met de komst van het Jan Smit Stadion en de pannakooien sprak je het ideaal uit dat er meer jongeren blijven en dat het eerste van de FC meer Volendammer gezicht krijgt?
,,Jazeker. Dat begint bij de AV en daarom wilde ik ook iets tastbaars doen. Dit Stadion is iets zichtbaars. Als je iets zegt, moet je het ook doen. Een gesprek aangaan met de RKAV, dat kan iedereen, dat is net het doen van mooie verkiezingsbeloften, totdat je in de coalitie zit en je een andere kant opgaat. Ik wilde graag iets doen voor de jeugd, iets teruggeven aan de gemeenschap en een statement maken. Los van het feit dat ik trots ben op de vereniging waar ik zelf tien jaar gevoetbald heb. Ik ben in de positie dat ik het kan doen en ik kan de RKAV ermee helpen. Daar moet het toekomstige eerste van FC Volendam opgroeien. En je moet je eigen talenten zo goed mogelijk begeleiden. In de B-lichting van de FC zitten enkele jongens die in beeld zijn bij het Nederlands Onder 16. Dat gaat echt goed, dus er zit weer wat aan te komen. Straks met de nieuwe trainer Robert Molenaar zal er meer prioriteit komen te liggen bij de jeugdelftallen en wordt ook de RKAV-zaterdag bekeken. Hopelijk zal hij ook veel zijn licht opsteken bij Arnold Mühren. We proberen in deze fase niet meer tien spelers te contracteren. Dordrecht heeft bijvoorbeeld in augustus zijn slag geslagen met goede spelers. Dat kunnen wij ook doen. Daarnaast moet je goed kijken naar wat je zelf hebt rondlopen.”
Je mengde je ook in de gesprekken over de huurachterstand van de FC bij de gemeente en richtte de stichting Vrienden van FC Volendam op?
,,Die dingen doe je nooit alleen, maar samen, want er zijn zoveel andere mensen die veel voor de club doen. Ik heb wel individuele gesprekken gevoerd met de gemeente en de insteek is dat FC Volendam nooit verloren gaat. Het is namelijk een uithangbord. FC Volendam is uniek en dat moeten we zo houden. In en met Volendam kunnen bijzondere dingen gebeuren, daar ben ik ook met het oog op de toekomst niet bang voor.”
,,Vorig jaar is inderdaad de Stichting ‘Vrienden van Volendam’ in het leven geroepen. Sponsoren en privé-personen betalen een bedrag, waarvan een groot deel naar de club gaat en met een deeltje worden leuke dingen georganiseerd. We zitten inmiddels op 25 vrienden en gaan straks met z’n allen naar het Songfestival. En het levert een flink extra bedrag op. Het is een andere tijd, het verlangt een andere manier van benaderen. Het Votown Concert komt eraan, in korte tijd zijn er 4000 kaarten verkocht. Het gaat echt beter. Misschien praat ik voor mijn beurt, maar er komen als we zo doorgaan betere tijden aan.”

’Het warme bad is er;
nu moeten we zorgen voor steeds voldoende
op en dat ze nooit meer uit dat bad willen’

Waarom zou je voor je beurt praten?

,,Omdat er altijd iets kan gebeuren, wat niet is begroot. Laatst hoorde ik geluiden van een aantal supporters van de Pé Mühren-tribune dat er geen geld wordt gestoken in spelers maar wel geld geïnvesteerd wordt in de hoeken van het stadion, zodat de bestuursleden lekker warm kunnen zitten. Als zij niet weten hoe het echt zit, snap ik dat ze zo reageren. We verhuren die zalen, er worden lezingen gehouden, kortom: het zorgt voor opbrengst. Maar meer openheid van zaken zou voor duidelijkheid zorgen. Je wilt graag  eredivisiewaardig zijn, zorgen dat als het moment daar is, dat Volendam er ook qua stadion klaar voor is.”
Maar op het veld moet de basis daarvoor gelegd worden; als je goed presteert krijg je meer sponsoren en publiek?
,,Dat klopt, maar we staan nog steeds vijfde, hè. Op NEC stond geen maat dit jaar en Volendam had daar achter kunnen staan. Eigenlijk gaat het hartstikke goed. We zijn gezond, er zijn mooie vooruitzichten, we voeren gesprekken met eventuele nieuwe hoofdsponsoren. Natuurlijk, er blijven altijd wensen. Maar ik ben zanger. Wel één met een commerciële inslag, maar ik ben geen trainer.”
,,We willen oud-Volendamspelers betrekken om mee te denken over wat nodig is qua begeleiding van spelers. Er is de Stichting Vrienden van de Jeugdopleiding opgericht. Zij hebben geld ingezameld, wat ze graag zelf willen uitgeven, maar het liefste wel in overleg met ons”, zegt hij lachend. Zo zijn ze - met onder andere oud-speler Kéje Molenaar - met de jeugd naar Barcelona geweest, dat is geweldig. Zij kunnen ook financieel ondersteunen bij het bijvoorbeeld geven van fysieke training vanaf de E-tjes. We moeten alleen niet vergeten dat er vooral bij de RKAV voornamelijk goedwillende vrijwilligers rondlopen. Dat wordt soms gauw vergeten door ouders en supporters. Het zijn geen betaalde krachten. We zijn een lokale club.”
,,We maken hele goede stappen, op alle vlakken. De sfeer binnen de club is ontzettend goed. Er wordt hard gewerkt aan de organisatiestructuur. Hoe kunnen we nog professioneler worden? We zitten met acht man qua organisatie, die zich bezighouden met allerlei zaken, van het museum tot de kidsclub. Klaas Schilder (de Beer) en Arie Obdam zitten de hele dag in de auto op zoek naar sponsors.”
Je ideeën zullen niet altijd met open armen worden ontvangen?
,,Ik ben van ‘kan niet, bestaat niet’. Ik vind dat je altijd moet kijken naar oplossingen, niet denken in problemen. Neem de seizoenkaarten voor de RKAV en EVC, 500 kaarten voor niks, afgelopen zomer. ‘Dat kan niet’, klonk er eerst. Hoezo niet? We hebben genoeg plaats op de tribunes en als er 100 komen en ze bestellen allemaal een gevulde koek en een colaatje, heb je toch weer omzet. ‘En als we dan promoveren?’ Dan stoppen we. ‘Zeg jij het dan?’ Ja, ik zeg het dan. Als je het uitlegt, is daar namelijk begrip voor.”

‘Het is een mirakel dat het Volendam
is gelukt om op betaald voetbalniveau
te blijven voetballen’

Zoals je ook op de AV afstapte?
,,Er was jaren geleden een keer gesproken en ze kwamen er niet uit. Punt. Maar je moet luisteren naar elkaars punten en wensen, jezelf kwetsbaar op kunnen stellen. Ik zat in m’n eentje aan tafel bij de RKAV, met iets van tien mensen van de RKAV. Ik zat daar 2,5 uur als een soort dartbord. Dan moet je veel luisteren en inzicht geven in wat we aan het doen zijn, inzien wat we misschien nog niet goed doen en wat wel.”
,,Maar je moet wel iets doen met de input. Ik heb geen zoontje die weggestuurd is bij de FC en die teleurgesteld is. Als een ouder zo’n gevoel probeert uit te leggen, moet je zoiets proberen op te pakken. Waarom wil hij dan niet meer? En wat kunnen we beter doen? Maar ze moeten eerst samenwerken. Ik sta niet op het veld, ik ben niet de persoon met voetbalverstand. Maar weet wel dat je met luisteren en samenwerken veel kan losmaken.”
,,De jongetjes moeten zich ergens bewust van worden: ik kan naar AZ, maar als ik blijf kan ik bij mijn vrienden blijven, bij het  DBC op school en me verder ontwikkelen bij AV of FC Volendam. En later alsnog naar AZ. Of Heerenveen. Het moet een warm bad worden. Het warme bad is er eigenlijk al, de sfeer; wij moeten maken dat er steeds voldoende sop is. Ze moeten nooit meer uit dat bad willen. Totdat ze opa-handjes hebben. Daar moeten we met z’n allen aan werken. Daarom was het ook zo’n mooi moment met Robert en Henk, dat het woensdag allemaal bij elkaar kwam. Zij laten zien wat er nog van je terecht kan komen.”
Jan Kwakman (bami) en Nico Binken komen vanuit de ZVV over naar het RKAV-bestuur; een goede zaak?
,,Absoluut. Het mooiste zou zijn als we de ZVV ook in het geheel betrekken. Uiteindelijk moet het Voetbal Volendam één geheel kunnen zijn. Maar daarvoor moeten er nog wel een paar noten gekraakt worden. Door de komst van die twee mannen maakt dat het een stuk makkelijker. En als het niet kan, moeten ze eerst aan mij uitleggen waarom het niet kan. Discussies zijn goed, als ze maar iets opleveren, daar moet je samen naar toe willen”
Je bent wel de persoon die weet dat een warme band werkt en ook het gevoel dat iemand gehoord wordt?
,,Tuurlijk. Je moet je verbonden voelen  met de club. Daarvoor wil ik best dartbord zijn. Toen ik in het FC-bestuur ging, zei Hein Nieuweboer, de huidige AV-voorzitter: ‘Je moet dit niet doen voor schouderklopjes.’ Maar die krijg ik in mijn eigen vakgebied al genoeg. En nu krijg je alleen maar die dartpijlen naar je hoofd, maar die heb ik het liefst. Je moet incasseren en er iets mee doen. We moeten inzien dat er fouten worden gemaakt. Zowel bij FC als RKAV zijn er dingen gebeurd die beter moeten, dat is een constatering en daar moet je van leren.”