Steeds meer mensen dompelen zich in onze gemeente onder in koud water

IJszwemmen wint aan populariteit

Gekleed in dikke winterjassen, wanten en mutsen, verzamelen de eerste zwemmers zich zaterdagochtend rond 08:45 uur voor de hekken van zwembad de Waterdam. Het zijn niet alleen mensen uit Volendam en de nabije omgeving, er zijn zwemmers die speciaal voor deze trainingen uit Utrecht en Nieuwegein komen. Een dame legt iedere zaterdagochtend zelfs een heel stuk op de fiets af en komt vervolgens met het openbaar vervoer uit Amsterdam Noord. Omdat ze dit weekend haar vijftigste verjaardag viert, heeft ze vandaag taart voor de groep meegenomen.

Buiten is het zo’n 3°C, maar door een gure wind en lichte regen ligt de gevoelstemperatuur nog iets lager. Toch duurt het niet lang voordat iedereen zich van hun behaaglijke kledingstukken heeft ontdaan en de eerste zwemmers zich in het onverwarmde buitenbad begeven. Zonder wikken of wegen beginnen ze vervolgens hun eerste baantjes borstcrawl te zwemmen.
De waterthermometer van zwemcoach Marcel Stroet geeft 6,7°C aan. ,,Ah!”, roept een van de zwemmers verheugd, ,,weer wat kouder dan vorige week.” Is het eigenlijk wel verantwoord om vrijwillig in water met dit soort temperaturen te gaan zwemmen? Volgens Marcel, oprichter van de Open Water Swimming club, is het zelfs gezond: ,,Als je het op een verantwoorde manier doet, is het een fantastische manier om je weerstand te trainen. Ik let vanaf de kant goed op de zwemmers in het water, door de kou neemt hun snelheid in het begin altijd wat af, maar na een paar minuten zie je dat het weer stabiel wordt. Maar als hun bewegingen zichtbaar beginnen te haperen, of als ze niet meer scherp reageren als ik ze aanspreek, laat ik ze direct uit het water komen.”
Marcel wijst naar verschillende zwemmers in het water: ,,De meeste zwemmers dragen een wetsuit, zodat hun warmteverlies grotendeels beperkt wordt. Je hebt ook mensen die alleen speciale handschoenen en sokken dragen en uiteindelijk heb je natuurlijk nog de echte bikkels, die slechts in zwemkleding het water ingaan.”
Met ‘bikkels’ verwijst Marcel naar Alex Schilder en Peter Bond, die op baan vier en vijf een 1 kilometer-duel tegen elkaar zwemmen. Als ervaren ijszwemmers lijkt de kou amper invloed te hebben op hun snelheid. Uiteindelijk is het Alex die als winnaar het koude water weer uitkomt. Alex zwom zelf op het WK ijszwemmen in Moermansk en hij was Nederlands recordhouder op de 100 meter vrije slag, maar heeft het afgelopen jaar noodgedwongen een pauze moeten inlassen met het ijszwemmen. ,,Ik zat op een ochtend in de metro onderweg naar mijn werk toen ik in een tijdsbestek van vijf minuten drie keer in elkaar zakte.”
In eerste instantie dachten de artsen dat het om hartproblemen ging, maar na nader onderzoek werd dat uitgesloten. Na twee maanden is Alex dus gewoon weer het koude water ingegaan. Angstig is hij geen moment geweest. ,,Zodra de cardiologen mij gezond verklaarden, en ik zelf ook geen lichamelijke klachten meer had, keek ik weer enorm uit naar die eerste frisse duik. Mensen doen daar soms huiverig over, maar je moet je moet het een beetje zien als lopen. Iedereen is wel eens in zijn leven gestruikeld of gevallen. Maar niemand denkt er na de valpartij over na om dan maar te stoppen met lopen.”
‘Zodra de cardiologen mij gezond verklaarden, en ik zelf ook geen lichamelijke klachten meer had, keek ik weer enorm uit naar die eerste frisse duik’

Alex snapt niet waarom de meeste mensen zo’n aversie voelen voor het koude water: ,,Ze vinden het wel normaal dat ze de Dam-tot-Dam-loop uitrennen. Terwijl de eerste kilometer hardlopen vaak ook voor geen meter gaat. Het is een kwestie van trainen en discipline, en datzelfde geld voor ijszwemmen. Je kunt niet direct een half uur in water van 0 graden zwemmen, dat bouw je ook langzaam en zorgvuldig op.”
Als kanttekening wijst Alex er wel op dat het bij ijszwemmen wel enorm belangrijk is om goed naar je eigen lichaam te luisteren. ,,Voel je je niet helemaal 100%, bijvoorbeeld als je hoofdpijn hebt of misselijk of kortademig bent, dan is het zeer onverantwoord om het koude water in te gaan”, zegt Alex. ,,Maar als je fit bent, is er niets fijner dan een frisse duik. Tijdens het ijszwemmen krimpt je wereld volledig terug tot je eigen huid en het water om je heen. Iets dat een enorm relaxed effect heeft op zowel lichaam als geest.”
Als zaterdag na krap drie kwartier de laatste zwemmers bibberend en bevend het water uitkomen staat de volgende groep zwemmers alweer te popelen om aan hun ijskoude baantjes te beginnen. ,,Per tijdslot hebben we plek voor maximaal acht zwemmers”, vertelt Marcel Stroet, ,,en omdat de aanmeldingen de afgelopen tijd blijven binnenstromen hebben we al een derde tijdslot moeten toevoegen: het ijszwemmen is dus echt razend populair aan het worden.”
De zwemmers zelf hebben niet direct een duidelijke verklaring voor de groeiende belangstelling voor deze extreme sport. De Volendammers Arnold Vrind en Klaas Zwarthoed snappen zelf eigenlijk ook niet zo goed waarom ze elke week weer het ijskoude water ingaan. ,,Waar je nat kan worden, daar kun je Klaas en mij meestal wel vinden”, zegt Arnold. ,Klaas: ,,We zwemmen beiden al jaren bij EDVO en gingen ook geregeld al eens het IJsselmeer in. Toen we vorig jaar hoorden dat Marcel deze trainingen in het buitenbad verzorgde zijn we gewoon lekker mee gaan doen. We hebben nu gehoord dat het De Mirandabad in Amsterdam een verwarmd buitenbad heeft, dus daar gaan we van de week ook eens zwemmen. Maar die kou heeft wel wat hoor, het geeft je lichaam echt een boost. Sinds we met Marcel meezwemmen, merk ik dat ik het thuis eigenlijk nooit meer koud heb.”
Volgens de zwemmer uit Utrecht speelt het coronavirus ook een rol in het groeiende aantal ijszwemmers van de laatste tijd. ,,Je kunt op dit moment niet binnen zwemmen. Als de binnenbaden nu gewoon geopend waren, had ik hier waarschijnlijk niet geweest, maar op dit moment is dit de enige optie om je zwemtechniek en watergevoel op peil te houden.” Begeleider Jack Pannekeet benadrukt dat de leden van de Open Water Swimming club grotendeels doorgewinterde zwemmers zijn die een nieuwe uitdaging zoeken: ,,Je ziet hier zeg maar geen ‘diploma-A’ zwemmers.”

‘Je voelt echt even
dat je leeft,
iets waar je
je in het dagelijks
leven bijna nooit zo
zeer bewust van bent’

Maar ook buiten de trainingen van de Open Water Swimming Club om, vinden steeds meer mensen hun weg naar het koude water. Geïnspireerd door de Wim Hof-methode (een populaire vitaliteitstraining die bestaat uit ademhalingsoefeningen, meditatie en koudetraining) besloten Marcel Buijs en Jan Steur vorig jaar eens een winterse duik te nemen bij het Slobbeland. Eerder dompelden ze zichzelf bij Dave Kes achterom al eens om beurten in een ijsbad en dat smaakte naar meer. Wat begon als een eenmalige uitdaging in natuurwater sloeg direct om tot een vast ritueel. ,,Het liefst zouden we iedere dag het water ingaan”, zegt Jan, ,,maar soms is het buiten te guur of heb je het zelf gewoon net even te druk. Ik schat dat we tegenwoordig gemiddeld wel zo’n drie of vier keer per week op het Slobbeland te vinden zijn voor een frisse duik.” Marcel knikt: ,,In het weekend gaan we ’s ochtends vroeg tijdens zonsopkomst, dat maakt de ervaring extra bijzonder.”
Vanuit zijn woning aan het Zuideinde zag Louis Keizer het tweetal regelmatig uit het water komen, tot hij hen na een aantal weken uit nieuwsgierigheid eens benaderde. ,,In eerste instantie was ik eigenlijk vooral nieuwsgierig naar wat hen bezielde. Ik was zelf helemaal niet van de kou. Op vakantie vond ik het zelfs al lastig om het water van het zwembad in te komen. Maar Jan en Marcel wisten me toch te overtuigen om eens een keertje mee het water in te gaan, en ik was daarna meteen verkocht.”
In tegenstelling tot de afstanden die de zwemmers van de Open Water Swimming Club in het water afleggen, houden Jan en Louis het afgelopen vrijdag bij een of twee baantjes ‘om de boei’ heen. Het water in het IJselmeer was op dat moment slechts 3,7°C. Marcel zwemt niet, maar mediteert vijf minuten lang in het water op afzienbare afstand van het trappetje. ,,Het heeft een enorm verkwikkend effect”, zegt Louis, zowel lichamelijk als mentaal. Jan knikt: ,,Je voelt echt even dat je leeft, iets waar je je in het dagelijks leven bijna nooit zo zeer bewust van bent. Bovendien bouw je een enorme weerstand op. Sinds wij het koude water ingaan, zijn we eigenlijk nooit meer ziek of verkouden geweest, en dat is in een jaar als dit natuurlijk extra bijzonder.”
Marcel vult aan dat het zwemmen in koud water ook geestelijk een enorme positieve invloed heeft. ,,Je traint je wilskracht. Ik merk dat ik mentaal veel sterker in het leven sta en me ook gelukkiger voel. Ik zou het iedereen die niet zo lekker in z’n vel zit dus kunnen aanraden eens het koude water in te gaan.”
Het afgelopen jaar verzamelde het drietal al een grote groep geïnteresseerden om zich heen en weten ze steeds meer mensen te inspireren eens een frisse duik te nemen bij het Slobbeland. ,,Al zijn Jan, Louis en ik hier uiteindelijk nog altijd verreweg het vaakst in het water te vinden”, zegt Marcel.
Ondanks hun liefde voor de kou schrijft het drietal ook de warmte niet af. Marcel: ,,We hebben al aan Theo de Keffer gevraagd of er ’s winters geen sauna op het Slobbeland geplaatst kan worden, zodat we het IJsselmeer als dompelbad kunnen gebruiken. Dat zou de ervaring wel compleet maken.”