Initiatief om ‘minder kansrijken’ op arbeidsmarkt aan werk te helpen

Door: Laurens Tol

Gerard Pieterman is sinds afgelopen september jobcoach namens de gemeente Edam-Volendam. Hij is aangesteld om inwoners met een afstand tot de arbeidsmarkt beter aan werk te kunnen helpen. Het plan hiervoor ontstond al eerder. Pieterman vertelt: ,,In 2018 is er een overleg geweest over hoe we mensen die nu moeilijk aan een baan komen richting de arbeidsmarkt kunnen brengen. Als je zoiets wilt doen, dan moet je in kansrijke gebieden gaan zitten. De horeca is zo’n plek. Zeker in Volendam is er veel werk in deze bedrijfstak. Daarom is het idee ontstaan om ook in dit dorp Culicafés te openen. Op andere plaatsen waren die er al, zoals in Amsterdam. Vaak gaat het daar om vrijwilligerswerk. De insteek was hier vanaf het begin al: hier moet het anders. Wij willen betaald werk creëren.”

De jobcoach maakt duidelijk dat Culicafé ‘De Ontmoeting’ in de Broeckgouw (nog) niet winstgevend is. Dat was vooraf ook niet de belangrijkste insteek. ,,Deze plek is bedoeld om mensen te laten leren om in de horeca te werken. Hier kunnen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt laagdrempelig beginnen. Op het moment dat ze hier een tijdje meedraaien, kunnen ze misschien in andere, drukkere horecazaken beginnen. Het zou mooi zijn als er op termijn een vaste doorstroom zou ontstaan.”

De gemeente beschikt over een lijst met werkzoekenden die wat meer begeleiding nodig hebben. Zij kunnen verschillende achtergronden hebben. Het kunnen inwoners zijn die al langere tijd een bijstandsuitkering ontvangen, deels arbeidsongeschikt of statushouder zijn. Daarnaast mensen die niet-uitkeringsgerechtigd zijn, maar toch moeilijk aan de slag komen. Pieterman brengt hen in contact met potentiële werkgevers en coacht ze. Het doel is om deze groep uiteindelijk zelfstandig hun leven te kunnen laten invullen. Vaak lukt het daarbij niet voor iedereen om fulltime te werken. Als ze uiteindelijk maar ‘zo zelfstandig mogelijk kunnen opereren’, is de insteek van Pieterman en de gemeente.

"Wij hebben ondernemers gesproken die er voor openstaan om mensen bij hen onder te brengen"

Vorig jaar begon een eerste lichting nieuwe werkkrachten bij De Ontmoeting. Karlijn Prevoo is volgens Pieterman een ‘succesverhaal’ binnen dit programma. Zij begon als medewerker in het genoemde Culicafé en werkt daar nu zelfs mensen in. Haar ontwikkeling past bij hoe men het graag voor zich ziet: om dit horecawerk tevens een opstap naar ander werk te laten zijn.

Prevoo: ,,In september ben ik begonnen om in de zorg te gaan werken. Ik werk en volg een opleiding tegelijk. Daarnaast ben ik hier bij het Culicafé actief voor nog een dag in de week. Het werk in de zorg blijkt erg leuk te zijn, omdat je vaak in contact komt met ouderen. Al snel wilde ik hiervoor doorleren en die kansen heb ik gekregen. Hiervoor werkte ik een paar jaar in een winkel, maar dat bleek niks voor mij te zijn. Uiteindelijk belandde ik bij de gemeente en zei ik dat ik hulp nodig had met werk vinden. Ik kon namelijk niks vinden dat bij mij paste.”
Inmiddels is Karlijn praktisch zonder hulp actief in het arbeidsproces. Karlijn werkt nu zestien uur per week in de zorg en studeert hetzelfde aantal uren. Daarbij is zij nog acht uur actief in het Culicafé. Al met al dus een volle werkweek voor haar. Het werken is voor Karlijn tot nu toe al een leerzame ervaring geweest. ,,Ik heb beter geleerd om met mensen om te gaan. En ik heb mijn passie kunnen vinden: het werken met ouderen. Het is leuk om met hen te praten en ze vinden het altijd fijn als ik er weer ben. Vaak hebben ze het over vroeger en over wat ze in die week gedaan hebben. Heel soms vragen ze ook: ‘Van wie bin jij er ientje?’ Dan leg ik uit dat ik uit Middelie kom. Ik sta dus bekend als de unieke persoon die niet uit Volendam komt en dat vinden ze geweldig. Daardoor horen ze weer wat nieuws en dat is leuk voor ze.”

Nieuwe werkkrachten hebben begeleiding nodig en mensen uit deze doelgroep zeker ook. Wat dat betreft treffen zij in Roos Koning een ervaren horecavrouw. Het begeleidende werk is zij samen met Jenny Kwakman gaan doen. Koning: ,,Wij zijn hier met veel enthousiasme aan begonnen, maar ook compleet blanco. Het is zo dat wij hier eveneens een hoop van leren. Gerard is dus niet alleen Karlijns coach, maar daarnaast die van ons. Hij stuurt ons bij als het nodig is.”
Verder kwamen zij met een ander idee bij Pieterman. Het leek Koning en Kwakman een goed plan om werkkrachten die beginnen bij het Culicafé, desgewenst ook te kunnen laten doorstromen naar andere delen van het lokale bedrijfsleven. ,,Bijvoorbeeld naar een fabriek, bouwbedrijf of noem maar op. Jenny en ik willen ons met dat stukje gaan bezighouden, omdat wij een groot netwerk hebben in de gemeente. Wij hebben nu zoiets van: zolang wij het leuk vinden, dan komt het allemaal vast wel goed. Maar voorlopig hebben wij Gerard nog wel nodig. Hij is degene die met de kandidaten komt en weet wat wel en niet kan.”

Jenny Kwakman vult aan: ,,Wij zoeken vervolgens de juiste plek voor hen. Het liefst moeten ze wel hier instromen bij De Ontmoeting, omdat deze plek zo laagdrempelig is. Of en waar iemand naar kan doorstromen, is afhankelijk van wat iemand wil en wat mogelijk is. Wij hebben al ondernemers gesproken die er zeker voor openstaan om mensen bij hen onder te brengen. Ik kan nog geen bedrijven noemen, maar het idee wordt positief ontvangen.”

"We kijken altijd naar wat voor deze medewerkers het beste is"

Het werken met deze doelgroep brengt andere uitdagingen met zich mee. Gaat het in een normale drukke horecazaak om de gast, hier gaat het bijna evenveel om de ‘cliënt’. De medewerker dus. Koning: ,,Je wordt eigenlijk wat geremd, als je het vergelijkt met een ‘normale’ werksituatie. We moeten hier echt laagdrempelig in gaan staan. En als het tijd is voor een volgende stap, dan moet alles veel beter overdacht worden. Soms gaan we even terug naar de basis en kijken we altijd weer naar wat voor deze medewerkers het beste is.”

Koning wijst erop dat het inwerkproces vraagt om een investering in begeleiding van bijvoorbeeld een halfjaar. Maar in tijden van een krappe arbeidsmarkt kan dit ook financieel gezien lonend zijn. Gerard Pieterman vindt dat deze manier van denken wel wat gebruikelijker mag worden. Vaak wordt er alleen maar in termen van korte termijnwinst gedacht, volgens hem. Ook maatschappelijk bekeken is het wenselijk om meer mensen uit de doelgroep aan te trekken die nu nog moeilijk aan werk komt. In de zorg is bijvoorbeeld een personeelstekort. Met nieuwe krachten daar kan direct iets aan eenzaamheid worden gedaan, dat de samenleving waarschijnlijk eveneens geld kost. Zo zijn er voor bedrijven en instellingen vele redenen om inclusiever te worden in het aannemen van mensen, zo vindt Pieterman.
Koning en Kwakman stelden iemand aan die nieuwe werkkrachten kan begeleiden op de werkvloer. Die kunnen vervolgens aan het werk bij het Culicafé. Maar ook bij andere plekken waar zij bij aangesloten zijn, zoals Grand Café De Botterwerf en Bierbrouwerij Volendam. Zo kan het in de toekomst eveneens gaan bij andere bedrijven, zo stellen zij zich voor. Mensen die nu nog moeilijk aan de slag komen en hieraan deel willen nemen, moeten zich wel melden bij Gerard Pieterman. Hij heeft de regie over dit programma. De jobcoach is te bereiken via het mailadres: werk@edam-volendam.nl. Daarmee kunnen tevens geïnteresseerde ondernemingen zich melden.