‘Ik hoop altijd geaccepteerd te worden voor wie ik ben, hoe ik eruitzie en wat ik doe’

Jacob D. Edward bezingt ‘grote thema’s’ op EP

Door: Laurens Tol

Jacob is één van de exponenten van het PX Songwriters Guild. Al zijn nieuwe liedjes worden als eerste daar gespeeld en zijn daar mede door gevormd, bijgeschaafd. Dit is volgens hem altijd weer een moment van jezelf kwetsbaar opstellen. Jacob vertelt: ,,Dat is de bedoeling van het Songwriters Guild. Ook de ervaren songwriters komen daar niet om een ‘zieke’ set neer te zetten. Je neemt daar alles mee naartoe waar je nog niet zeker over bent. Muziek die gloednieuw is en je niet meer dan een paar keer hebt gespeeld. Daardoor kan het een volwassen liedje worden. Soms speel je maar een deel van een liedje, waarvan je de rest van de tekst nog niet hebt. Het hoort er dus bij dat je soms een flater slaat als je een risico neemt. Het is de taak van de ervaren liedjesschrijver om juist dat te doen, om aan iedereen te laten zien dat je alle vrijheid hebt om dingen uit te proberen.” Over een periode van vier jaar zijn de stukken voor Jacobs EP op deze wijze tot stand gekomen. Het was een leerzame periode waarin hij zich op allerlei manieren ontwikkelde. ,,In het maakproces heb ik mijn eigen stijl gevonden en mijn eigen ‘sweet spot’, vocaal gezien. Maar ook qua gitaarspelen. Er is veel veranderd in hoe hoog ik nummers zing en waar ik uithalen doe, welke akkoorden ik gebruik. Daar kun je nummers dynamischer mee maken. De nummers zijn gaandeweg meer naar elkaar toegegroeid en gingen daardoor steeds meer een geheel vormen.”
In de afgelopen jaren begon de Volendamse songwriter eveneens met het inpassen van poëzie in zijn repertoire: het voordragen van gedichten zonder muzikale begeleiding. Jacob schrijft zowel Nederlandstalig als Engelstalig werk. Eén van deze teksten koos hij uit voor de EP Treshold. Inmiddels ziet hij zichzelf ook als dichter en wil hij zich gaan inschrijven voor de verkiezing ‘Dichter des Waterlands’. Hij kwam erachter dat het sprekend voordragen van poëzie een heel andere discipline is dan het zingen ervan.

"In het maakproces heb ik mijn eigen stijl gevonden en mijn eigen ‘sweet spot’"

,,Je hebt veel meer vrijheid als je een gedicht uitspreekt. Daardoor leer je anders woorden te benaderen en pauzes en ritmes te gebruiken. In muziek heb je te maken met maten en beperkingen in hoe je de woorden uit kunt spreken. Ze moeten passen in een bepaalde melodie, waardoor de tekst ook wordt opgezogen. Ik wil graag muzikant zijn, maar het dichten blijf ik er misschien altijd wel bij doen.”

Er zijn kunstenaars die veel tijd voor zichzelf inruimen om tot werk te komen dat in hun ogen goed is. Voor Jacob is dat anders. Voor hem geldt het gezegde dat ‘diamanten onder druk worden gemaakt’. Het schrijven van zijn werk doet hij naast vele andere bezigheden. ,,Ik ben iemand die een heel gestructureerd leven moet hebben. Als ik tijd maak voor het maken, dan kan ik daar even een uur compleet mee bezig zijn. Al het andere vergeet ik dan even. Dus ik ben niet iemand die hele dagen nodig heeft, die aandachtsspanne heb ik niet. Ik werk beetje bij beetje. Soms is dat anders, dan vliegen teksten er zo uit. Bijvoorbeeld het nummer ‘Tempest’, dat heb ik in een kwartier geschreven ongeveer. ‘La Belle Dame’, daar heb ik wel een jaar over gedaan. Daar schaafde ik veel aan en heel veel gooide ik daarvoor weg.”
Het werk van de in 2016 overleden Leonard Cohen is een grote inspiratiebron voor de Volendamse liedjesschrijver. Hij is steeds meer dezelfde werkwijze als de legendarische Canadees gaan hanteren. ,,Die benaderde zijn werk als gedichten die veredeld moesten worden. Hij had honderdvijftig tot tweehonderd coupletten geschreven voor ‘Hallelujah’. Zo gooide ik voor La Belle Dame ook tientallen coupletten weg. Die kwamen soms wel terug op andere plekken en in andere volgordes. Dat liedje leefde constant ergens in mijn achterhoofd. Totdat hij op een gegeven moment toch compleet kon worden. Ik had dit proces nodig zodat nu over alles is nagedacht. Voor mij is het nu een coherent verhaal geworden, dat helemaal past bij de boodschap die ik wil vertellen. Elk woord staat er niet voor niks en is tegen het licht gehouden.”

Naïeve manier
Jacob geeft toe dat hij gedurende het maken van Treshold veeleisender is geworden. Hij wil steeds betere liedjes maken. Dat wil niet zeggen dat hij zijn eerdere werk minder goed vindt. Sommige nummers maakte hij naar eigen zeggen op een ‘naïeve’ manier en vindt hij toch heel mooi uitgepakt. ‘Romance’ noemt hij daarvan als

voorbeeld. Die meer naïeve manier werkte voor hem op een gegeven moment niet meer. Hij wilde geen ‘tweede Romance’ schrijven en kwam daardoor uit op zijn huidige werkwijze, waarvoor wel meer inspanning nodig is. Jacob wil niet vervallen in eerder gebruikte formules en zichzelf steeds weer vernieuwen.
De ideeën voor zijn teksten ontstaan meestal niet aan de tekentafel. In zijn leven van alledag komen ze vaak naar boven, waarna hij er later mee aan de slag gaat om ze uit te werken. ,,Ideeën kunnen ontstaan in beelden of gebeurtenissen, mensen die ik heb ontmoet, gesprekken die ik voerde. Ik wil meestal over grote onderwerpen praten. In Treshold gaat het over het vervreemden van de romantische man in de moderne wereld. Zelf loop ik daar ook tegenaan en dan ben ik benieuwd naar: waar schuurt dat? Ik keek naar mijn relaties, hoe de wereld op mij reageert en naar mij kijkt. Het maken van mijn liedjes gebeurt op een ongeorganiseerde manier. Vaak maak ik aparte melodieën, waar ik later die tekstideeën in verwerk.”

Lang niet al Jacobs ideeën leiden tot volledige liedjes. Hij geeft ze wel vaak een kans en beoordeelt vervolgens de kwaliteit ervan. Soms ontstaat er bij de ‘koffie met een sigaret’ een zin in zijn hoofd, waar hij later een couplet van maakt. Als dat af is stelt hij zich de vraag of het een goed liedje kan worden. Er moet iets ‘kernachtigs of heel erg goeds’ inzitten voor hem. Soms kan hij later bij zo’n stuk tekst terugkomen, maar vaak ook niet. Om bij de werkwijze van Cohen te blijven: voor Treshold gooide de songwriter twee hele notitieboekjes aan teksten weg. Hij schat dat het gaat om honderden coupletten die de EP uiteindelijk niet haalden. Inmiddels staat tevens alweer een nieuw muzikaal werk bij hem in de steigers. Dit belooft weer heel anders te worden dan de plaat die hij komende maand presenteert.
Het dorp Volendam speelt een essentiële rol in het leven en werk van Jacob. Hij leerde daar gitaarspelen van Frans Pelk, Ferry Jonk en Frank Bond. Met die laatste bouwde hij een vriendschap op en hij is zijn grootste stimulator geworden. Tevens nam hij het werk op en mixte het. Freek Schokker tekende voor de mastering en Noortje Jonk voor de achtergrondkoortjes. Paul Bond leverde een bijdrage met zijn toetsen-partijen. Jacobs houdt er een leefwijze op na die afwijkt van de meeste gebaande paden in Volendam. Toch is er een aanzienlijke groep waar hij weerklank bij vindt.

"Ik stuit wel regelmatig op confrontatie, dat mensen mij ergens op aanspreken"

,,Ik hoop altijd geaccepteerd te worden voor wie ik ben, hoe ik eruitzie en wat ik doe. Ik stuit wel regelmatig op confrontatie, dat mensen mij ergens op aanspreken. Toch laat ik mij hierdoor niet afleiden en ik leerde al vroeg om mij niet door mijn angsten te laten leiden. Als mens wil je toch bij een groep horen en gelukkig doe ik dat ook. Dat is een heel mooie, die het zeker waard is. Ik vond hier veel mooie, lieve en inspirerende mensen, die van goede muziek en teksten houden. Vaak vind ik die autonomer dan degenen die ik in de stad tegenkom. Het zijn mensen die haaks op de rest stonden, toch altijd zichzelf zijn gebleven en hier bleven wonen. In de stad stuit je misschien minder op tegenstand dan in een dorp. Het is goed voor je ontwikkeling om met jezelf te dealen en dat je wat frictie ondervindt die je scherpt houdt.”
Ook het ‘streberige’ van de gemiddelde Volendammer is onderdeel van het karakter van de songwriter. Dat uit zich onder meer in zijn zestigurige werkweek. Daarin werkt hij vijftien uur bij Albert Heijn en zo’n twintig uur aan zijn muziek. Daarnaast is hij er open over dat hij therapie volgt om op persoonlijk vlak aan wat onderdelen te schaven.

,,Een jaar lang volg ik ‘mentalisation based therapy’. Hiervoor stond ik drie jaar op een wachtlijst. In die therapie kan ik dieper ingaan op mijn eigen bevindingen, waar ik echt mee aan de slag kan gaan. Ik merk nu al dat dit heel goed voor mij is. Als de klachten die je ondervindt minder worden, kun je je gelukkiger voelen. Soms heb ik last van emotie-regulatie, van emoties die ineens heel heftig zijn en daarna weer wegebben. Misschien is het daardoor logisch dat je naar de muziek gaat om het daarin kwijt te kunnen en troost te vinden. Zo’n aandoening heeft net als alles zijn voor- en nadelen. Door er nu therapie voor te volgen word je er ook echt slimmer van. Je leert daar abstracter van te denken. Ik weet niet hoeveel invloed dit heeft op mijn songwriting.”

Jacobs liedjes gaan niet zozeer over zijn persoonlijke leven, maar zoals gezegd over grotere thema’s. Toch beweert hij in navolging van Bob Dylan dat uiteindelijk altijd de geest van de maker zichtbaar is in zijn werk, ongeacht het gekozen thema. In die zin is de EP Treshold toch ook persoonlijk van aard. Voor slechts 7,50 euro is het werk te koop tijdens de release in PX of daarna. De aanvang op 5 maart is om 15.30 uur. Geïnteresseerden die Jacob persoonlijk berichten om het te bestellen, krijgen hem - nu nog - persoonlijk te spreken. Op 1 april zal hij eveneens optreden tijdens Record Store Day bij platenzaak Jan Cas Sombroek.