‘Het artikel dat hieruit kwam werd gepubliceerd in Nature Communications’

Jan Karregat onderzocht groepsimmuniteit

Door: Laurens Tol

Zo zijn er nog meer redenen waarom het werk van de Volendammer belangwekkend is. Mede zijn activiteiten tijdens de pandemie staat zijn naam al op twee wetenschappelijke artikelen. Een door hem niet al te serieus bedoelde opmerking bracht hem op het pad van onderzoek naar covid-antistoffen.
Jan vertelt: ,,Ik zei gekscherend: mochten jullie iemand nodig hebben , dan kunnen jullie mij altijd vragen. Dit zei ik, omdat ik al bekend was met bloedanalyse en ik ervaring had in het lab. Twee dagen later kreeg ik een mailtje waarin stond dat ik ‘hard nodig was’. Kort daarna stond ik met een andere analist tests uit te voeren. Het artikel dat hieruit kwam werd gepubliceerd in ‘Nature Communications’, een hoog aangeschreven wetenschappelijk tijdschrift. Het is bijzonder als je met je eerste co-auteurschap meteen in zo’n mooi ‘journal’ terechtkomt. Deze periode was ook gunstig, omdat ik hierdoor allerlei mensen in het lab leerde kennen. Daar profiteer ik nu nog van als ik soms wat nodig heb.”
De wetenschapper vond het mooi om in deze periode werk te doen dat meteen ‘zeer relevant’ was. De resultaten over de aantallen donoren die antistoffen in hun bloed hadden, kwamen bij zijn onderzoeksgroep vandaan. Deze vormden de kern van nieuwsberichten die de pers in deze periode publiceerde en veel besproken werden. Het was tevens verantwoordelijk werk. Want zeker was dat velen zeer kritisch zouden kijken naar het verrichtte onderzoek. Jan werd zogezegd meteen voor de leeuwen gegooid als onderzoeker in opleiding.
,,Ik was toen zo’n tweeënhalve maand bezig bij Sanquin. Dan is het wel sterk dat ze zeiden: ‘Wij verwachten wel dat dit goed komt’. Ondanks de ellende die deze periode met zich meebracht, was het erg leuk om aan dit onderzoek mee te werken.”

"Je hoort weleens dat men denkt dat in de wetenschap de zogenoemde nerds zitten"

De Volendammer is opgeleid in de biomedische wetenschappen. Na het behalen van zijn bachelor aan de VU in Amsterdam, verliet hij het dorp voor een masterstudie in Maastricht. Daar trof hij een internationaal gezelschap van studenten aan, waar hij veel van opstak. Bij zijn eerdere studie volgde hij voornamelijk zijn lessen, waarna hij weer terugkeerde naar Volendam. In de Limburgse hoofdstad was dit niet mogelijk en kreeg hij de kans om meer contact te zoeken met andere deelnemers aan de studie. Hier hield hij waardevolle vriendschapsbanden aan over. Promoveren in zijn huidige vakgebied was daar wel mogelijk, maar de uitdaging bij Sanquin was voor hem te mooi om te laten lopen. Nog steeds kijkt Jan terug op een mooie periode daar. Hij sluit zelfs niet uit er ooit terug te keren.
Inmiddels woont hij weer in Volendam en werkt bij Sanquin Research in Amsterdam. Hij probeert zo eenvoudig mogelijk uit te leggen waar zijn huidige onderzoek over gaat. ,,Het is gericht op zogenoemde volbloeddonoren. Wanneer iemand bloed geeft, dan verliest hij of zij ijzer. Daarom mogen mensen na een donatie enige tijd niet doneren. Het blijkt dat deze periode soms niet lang genoeg is om de hele ijzervoorraad te laten herstellen. Dat wordt gemeten en als er dan onvoldoende ijzer aanwezig is, mag iemand voor een langere periode geen bloed geven.”

Daarnaast is de gezondheid van de donoren het belangrijkste voor Sanquin. Dat is een andere reden om de ijzerwaarden te monitoren, naast een overig aspect. ,,Mensen die bloed geven, zijn daar meestal zeer gemotiveerd voor. Als ze dat een halfjaar of een jaar niet kunnen doen vanwege verlaagde waardes, dan zijn ze vaak teleurgesteld omdat ze zo graag willen doneren. Vanwege deze redenen zijn wij begonnen met een onderzoek of ijzersuppletie effectief kan zijn als alternatief voor een verlengde uitstelperiode.”

Representatief resultaat
,,Het doel is om 1200 donoren te laten meedoen in deze ‘trial’. Daarbij is het doel om tot een zo divers mogelijke populatie te komen. Helaas is het voor inwoners van Edam-Volendam niet mogelijk om aan dit onderzoek mee te doen. Het loopt namelijk in de steden: Utrecht, Leiden, Nijmegen, Groningen, Maastricht, Sittard . Dit om tot een representatief resultaat te komen voor alle delen van het land. Het verschil kan bijvoorbeeld zitten in de variërende vleesinname. In grotere steden eet men minder vlees dan in landelijke gebieden. Omdat daarin ijzers zitten, kunnen er verschillen in de bloedwaardes zichtbaar zijn. Zo zijn er nog meer omgevingsfactoren en genetische variaties in diverse gebieden. Dit zijn zaken die men op basis van het onderzoek wil achterhalen, maar nu nog niet kan aannemen.
Sanquin doet haar best om nieuwe groepen mensen enthousiast te maken om bloed te doneren. Wat dat betreft leverde de coronaperiode een impuls op. Het aandeel van de bevolking dat een bijdrage wilde leveren groeide toen. Vroeger was er ook in onze gemeente een plek waar inwoners bloed konden doneren. Inmiddels is die er niet meer en Jan hoort nog steeds dat sommigen dit heel jammer vonden, ondanks dat er ook begrip voor was. Toch kunnen mensen uit Edam-Volendam nog altijd terecht bij de bloedbanken in bijvoorbeeld Purmerend en Amsterdam. Er zijn zelfs bedrijven die het hun werknemers toestaan om tijdens werktijden te doneren. Genoeg mogelijkheden dus om bloed te geven dat letterlijk levens kan redden.

"Ik zou graag door willen gaan tot het ambt van professor"

Om het voor de lezer goed duidelijk te maken: Jan werkt echt bij Sanquin Research, waar hij onderzoek doet. Hij is dus geen student meer, zoals sommigen denken. ,,In Nederland wordt een PhD-traject gezien als een volwaardige baan. Je hoort weleens dat men denkt dat in de wetenschap de zogenoemde nerds zitten. Ik kan zeggen dat deze wereld helemaal niet zo stoffig is als soms gedacht wordt. Graag zou ik ook in de toekomst hierin werkzaam willen blijven. Wat dat betreft was het een goed teken dat Sanquin mij aanbood om een tweede masterstudie epidemiologie te gaan volgen. Ik zou het erg leuk vinden om hierna nog een postdoc te gaan doen. Dat is een manier om door te gaan met onderzoek als je al gepromoveerd en doctor bent.”
,,Daarvoor ben ik best bereid om te verhuizen naar bijvoorbeeld Groningen, Maastricht of zelfs de grens over. Als er een mooi project is, zou ik best verder willen gaan dan alleen Amsterdam. Het zou helemaal fijn zijn als ik daarna nog verder kan in de academie. Dat is natuurlijk lastig en daarvoor heb je hier en daar wat geluk nodig. Mocht dit kunnen, dan zou ik graag door willen gaan tot aan het ambt van professor. Helaas heb je dat niet allemaal zelf in de hand.”
Als Jan moet uitleggen wat het onderzoekswerk zo mooi maakt, zegt hij het volgende. ,,Het klinkt misschien afgezaagd, maar de diversiteit is interessant. Onderzoek doen bestaat uit veel verschillende onderdelen. Daar ben je allemaal tegelijk mee bezig en tussendoor spreek je een hoop mensen die net zoveel passie hebben voor hetgeen je zelf aan het doen bent. Het is inspirerend om in contact te komen met collega’s die heel veel kennis hebben op bepaalde gebieden. Daar leer je telkens weer nieuwe dingen van. Wat dat betreft kan ik het iedereen aanbevelen om ook voor een PhD-traject te gaan als je daarvoor de kans krijgt.”