‘Verrassend hoe vaak wij beter waren geïnformeerd dan de volksvertegenwoordigers’
Koepel Sociaal Domein als ‘luis in de pels’
Koepel Sociaal Domein (KSD) is een belangrijke voedingsbron voor politieke partijen in onze gemeente. Veel van de door deze organisatie aangedragen punten kwamen al in verkiezingsprogramma’s terecht. Men denkt bijvoorbeeld mee over belangrijke thema’s als wonen en zorg. Omtrent dat laatste verrichtte KSD een omvangrijk onderzoek. Het is belangrijk dat ze ook in de toekomst haar adviserende functie kan blijven vervullen. Daarvoor zoekt men altijd naar nieuwe vrijwilligers met verschillende specialisaties.
Door Laurens Tol
De basis voor Koepel Sociaal Domein Edam-Volendam werd gelegd in 2002. De toenmalige gemeente onder leiding van burgemeester Hans Bulte sloot toen een convenant met de Seniorenraad. Jan Tol is al jaren voorzitter van de KSD en licht de ontstaansgeschiedenis verder toe.
Jan vertelt: ,,Dat convenant was de bevestiging dat de Seniorenraad een formele partner werd die de gemeente kon adviseren. Dit kon zowel gevraagd als ongevraagd en voor alle zaken die senioren aangaan. Burgemeester Bulte zei er nadrukkelijk bij: ‘Zorg ervoor dat jullie de luis in de pels zijn van het gemeentebestuur’. Hij verwachtte dus dat zo’n raad lastig zou kunnen zijn. Ik weet niet of dit gelukt is, maar in ieder geval liet de Seniorenraad vanaf dat moment wel van zich horen.”
Vanaf 2015 kwamen er steeds meer taken bij gemeentes terecht. Daarbij ging het bijvoorbeeld om jeugdzorg, vluchtelingenwerk en de begeleiding van kwetsbare deelnemers aan de arbeidsmarkt. Als gevolg daarvan ontstonden er vergelijkbare organisaties als de Seniorenraad. Onder meer de Jeugdraad, Participatieraad en de WMO-raad. Het idee ontstond om deze raden samen te voegen. ,,Dat is natuurlijk handiger voor de gemeente. Want als je dan een gesprekspartner nodig hebt, hoef je niet met vier raden tegelijk te praten. Als je het clustert, dan kun je het in één gesprek af. We mochten zelf meewerken aan de verordening waar Koepel Sociaal Domein uit voortkwam. In 2016 is die van start gegaan.”
Aanvankelijk was wijlen Rens Molenaar de aangewezen man om er voorzitter van te worden. Toen hij overleed, schoof men Jan naar voren voor het invullen van deze functie. Hij had al een verleden als Seniorenraad-voorzitter en veel politieke ervaring als wethouder en gemeenteraadslid namens het CDA. Het bleek wenselijk om een deel van het bestuur van de Seniorenraad tevens in te zetten als leiding van de KSD. Vandaar dat ook Cas Schilder als secretaris dezelfde functie kreeg in de nieuwe organisatie. Het voorzitterschap zou steeds worden overgedragen op basis van een roulatiesysteem. Op papier leek dit slim, maar in praktijk vond men dat dit minder goed werkte. Als gevolg daarvan is Jan nog altijd de voorzitter van de KSD.
‘De voelhorens en
antennes die je
in de gemeente
moet hebben worden
steeds belangrijker’
De overkoepelende organisatie komt meestal negen keer per jaar samen. Tijdens deze vergaderingen kunnen de verschillende raden hun specifieke aandachtspunten inbrengen. Daarnaast wordt de KSD regelmatig bij besluitvorming betrokken. ,,De gemeente vraagt ons dan om advies en daar reageren we dan op. Soms mogen we ook meedenken over bepaalde beleidszaken. De raden die er het meest mee van doen hebben, leveren daarover dan hun punten aan. In een brief sturen we die input dan naar de verantwoordelijke ambtenaar. Wij willen daarna wel graag weten wat de gemeente er vervolgens mee heeft gedaan. Toch is het aan de gemeenteraad om te bepalen wat men met zo’n advies doet. Wij zijn namelijk geen politieke partij.”
Ondanks dat de KSD officieel geen politiek orgaan is, bleek in het verleden wel dat zij invloed heeft. Al flink wat voorstellen belandden uiteindelijk in verkiezingsprogramma’s. ,,Als Seniorenraad spraken we al zeker een keer per jaar met raadsleden. We hoopten dan dat er wat zou gebeuren met onze punten. Het was voor ons verrassend hoe vaak wij beter waren geïnformeerd dan de volksvertegenwoordigers. Met andere woorden, ze luisteren graag naar onze ideeën. Ze bleken het wel plezierig te vinden als wij ze af en toe bijpraatten. Overigens niks ten nadele van de raadsleden. Velen daarvan werken buiten de gemeente en als ze dan thuiskomen, is het vaak snel eten en weer door naar de vergaderingen. Daardoor kunnen ze lang niet alles opvangen wat relevant is en speelt in de gemeenschap. Wij vangen als KSD meer op en dat is begrijpelijk.”
De overkoepelende organisatie besteedde bijvoorbeeld veel aandacht aan de voorzieningen op het gebied van zorg in onze gemeente. In 2019 schreef men alle instellingen daarvoor aan. ,,We stelden ze een aantal vragen die waren toegespitst op deze organisaties. Een belangrijke daarvan was: hoe stellen jullie de rol van de gemeente in de toekomst naar jullie toe voor? De soort instanties varieerden tussen fysiotherapeuten en verzekeraars, maar ook kerken en ziekenhuizen.”
,,We kregen daar veel reacties op en bundelden die in een ongevraagd advies aan de gemeente. Dit document stuurden we ook naar de fracties en het college. Het gevolg hiervan is dat we afgelopen vrijdag in gesprek gingen met de gemeente over wat de beleidskaders op het gebied van zorg worden. We ervoeren daarnaast dat de partijen al punten van ons overnamen. Dan krijg je wel het gevoel dat je eer hebt van je werk.”
‘Ik voorzie dat
de gemeente het
in de toekomst
niet kan stellen
zonder adviezen’
Daarnaast leverde de KSD punten in die terechtkwamen in de Woonvisie van de gemeente. Het belangrijkste daarvan is dat er voldoende woningen moeten komen voor senioren. Een van de uitgangspunten is dat woningcorporaties bij nieuwe bouwprojecten voorrang krijgen om grond te reserveren. Dit lijkt hoopvol, maar Jan benadrukt dat het slechts een visie is. In de praktijk zal moeten blijken in hoeverre daar iets mee gedaan wordt.
Het belang van de adviserende organisatie wordt steeds groter naarmate gemeentes meer verantwoordelijkheden krijgen. En het aantal vaste, gespecialiseerde ambtenaren afneemt. Daarom is men op zoek naar betrokken mensen die zich erbij zouden willen aansluiten. ,,We zoeken naar vrijwilligers die dit werk interessant vinden om te doen. Daarbij bieden wij cursussen aan om de geïnteresseerden verder te scholen. Op die manier kunnen ze een waardevolle bijdrage leveren aan de gemeenschap. Ik voorzie dat de gemeente het in de nabije toekomst niet kan stellen zonder adviezen als die van de KSD. We groeien in tal en last en dat houdt in dat de voelhorens en antennes die je in de gemeente moet hebben steeds belangrijker worden.”
Als mensen zelf ideeën of verbeter-voorstellen hebben, dan kunnen ze die aandragen bij de verschillende raden die vallen onder de KSD. Op de website: ‘www.ksd-edam-volendam.nl’ zijn daarvoor de mailadressen te vinden.
,,Mensen worden dan individueel geholpen door de KSD zelf, of door een specifieke organisatie. Mochten er zaken zijn die breder leven, dan kunnen we daar een ongevraagd advies aan de gemeente van maken. Een voorbeeld daarvan is de prikkelarme kermis, die duidelijk in een behoefte voorziet. Zo kunnen relatief eenvoudige ideeën al een hoop betekenen voor de gemeenschap. Ik ben content over de manier waarop wij op dit moment in samenwerking opereren. Nieuwe invloeden en vrijwilligers zijn daarnaast natuurlijk altijd welkom.”
Uw reactie