‘Beeldvorming heerst dat alle sociale huurwoningen naar statushouders gaan’

Toewijzing statushouders blijkt haast onmogelijke periodieke puzzel

Door: Kevin Mooijer

Slechts 13% van de woningen in Edam-Volendam draagt het label ‘sociale huur’. Een schril contrast met een landelijk gemiddelde van 29%. Toch wil de toezichthouder, het Rijk heeft dit bij de Provincie Noord-Holland neergelegd, geen uitzondering maken wat betreft het toegewezen aantal statushouders per half jaar. ,,Net als in iedere gemeente krijgen ook wij een aantal statushouders toegewezen op basis van het aantal inwoners en niet gebaseerd op het aantal sociale huurwoningen”, zegt wethouder Vincent Tuijp.

"De geschiedenis herhaalt zich; huren is voor een groot deel van de bevolking weer de norm"

,,Het beperkte aantal van deze huurwoningen maakt de opgave extra intensief voor de gemeente en samenwerkende woningcorporaties Stichting Woningbeheer De Vooruitgang en Wooncompagnie. Tel daarbij op dat er momenteel rond de 3.800 personen op de woningzoekendenlijsten staan en je hebt een haast onmogelijke situatie.”

Ondanks de problematische voortekenen hebben de betrokkenen alle toegewezen statushouders tot dusver iedere keer weten te huisvesten ,,We zijn het gesprek aangegaan met de Provincie, hebben uitgelegd dat het aantal sociale huurwoningen niet toereikend is voor het aantal toewijzingen, maar kregen geen bijval. Zouden we het niet zelf oplossen, dan zou het Rijk een hotel kunnen vorderen in de gemeente om statushouders daar onder te brengen.”

Morele plicht
Marisa Kes: ,,Dat is een situatie die absoluut onwenselijk is. We willen mensen die gevlucht zijn van oorlog en van de Nederlandse staat een vergunning hebben gekregen om hier te wonen, een woning kunnen aanbieden en niet ze wederom tijdelijk opvangen in een hotel. Mensen moeten hun kinderen wandelend of fietsend naar school kunnen brengen en in de gelegenheid zijn te kunnen integreren in onze samenleving. Je kunt die mensen niet wéér in een tijdelijke situatie onderbrengen.
Als je statushouder bent – en dus over een verblijfsvergunning bezit – heb je simpelweg ook recht op een sociale huurwoning.” Wooncompagnie-directeur-bestuurder Stefan van Schaik: ,,We voelen ons natuurlijk moreel verplicht om aan de opgave te voldoen, maar de uitdaging ligt er. Momenteel gaat tussen de 10 en 15% van de sociale huurwoningen in Edam-Volendam naar statushouders en dus 85 tot 90% naar de overige woningzoekenden. Als we 2020 als voorbeeld nemen dan zijn dat zo’n twintig woningen van de 150 vrijgekomen sociale huurwoningen voor statushouders. De rest van die woningen gaat dus naar mensen die al op de woningzoekendenlijsten stonden.”

Cultuurverandering

Het aantal woningzoekenden in Edam-Volendam is nooit eerder zo hoog geweest. Waar de duizendste naam op de woningzoekendelijst van De Vooruitgang in 2019 nog groot nieuws was, bevatten de twee lijsten samen nu 3.800 namen. ,,We zijn in Volendam vooral koopgeneigd, maar met de nieuwe huizenprijzen is die cultuur aan het veranderen”, zegt De Vooruitgang-directeur Fred de Boer. ,,Van de plusminus 10.000 woningen in Volendam zijn er wel 3.000 huishoudens die in aanmerking zouden komen voor sociale huur. Vanuit het verleden – toen het nog mogelijk was met een bescheiden inkomen een woning te kopen – kozen zij voor koop, maar op basis van inkomen zou deze groep mensen voor sociale huur kunnen kiezen. Tegenwoordig is het zo dat je geen woning meer kunt kopen wanneer je 40.000 euro per jaar verdient. Voor een vrijgezel is het dus haast onmogelijk om een woning te kopen in deze gemeente. Daarom zien we op de woningzoekendenlijsten veel Edammers en Volendammers verschijnen. Daardoor wordt de druk op de sociale huursector steeds groter. De geschiedenis herhaalt zich; huren wordt voor een deel van de bevolking weer de norm.”

"Beeldvorming dat alle sociale huurwoningen naar statushouders gaan is onjuist"

Lange Weeren
Marisa Kes: ,,De taakstelling vanuit het Rijk geeft aan dat wij in de eerste helft van dit jaar 44 personen moeten huisvesten. Uitzonderingen daargelaten houden wij rekening met gemiddeld drie personen per woning. In het eerste half jaar van het huidige jaar hebben we het dus over zo’n vijftien sociale huurwoningen in onze gemeente die nodig zijn om aan deze taakstelling te voldoen.” Een deel van het tekort aan sociale huurwoningen in de gemeente wordt opgelost met nieuwbouw. ,,De Vooruitgang bouwt momenteel De Seinpaal, een complex met 54 appartementen voor starters. Van de 54 zullen misschien vijf appartementen naar statushouders gaan. Als we wat verder vooruitkijken dan komt de realisatie van de Lange Weeren in beeld. De gigantische stijging van de huizenprijzen heeft geresulteerd in exploderende wachtlijsten voor huurwoningen. Een derde van de Lange Weeren woningen zal daarom sociale huur worden. Daarmee reageren we op de vraag die we op de woningmarkt zien.”

Stigma
De toewijzingen van sociale huurwoningen aan statushouders wordt niet altijd met gejuich ontvangen in Edam-Volendam. ,,Onder een deel van de bevolking leeft de beeldvorming dat alle sociale huurwoningen naar statushouders gaan”, vervolgt Kes. ,, De reacties die we soms voorbij zien komen liegen er niet om. Het toewijzen van woningen aan statushouders is een door Rijksoverheid opgelegde taak, om nog maar te zwijgen over het morele aspect.” Van Schaik breekt een lans voor de statushouders in de gemeente. ,,Mensen van een niet-westerse achtergrond worden al gauw in het hokje statushouders gestopt. En aan de term ‘statushouders’ kleeft een stigma. Veel van de mensen die hier integreren zijn hoogopgeleid, willen niets liever dan werken en zijn dankbaar dat ze een nieuwe kans in onze gemeente krijgen. De samenleving heeft deze mensen straks net zo hard nodig als dat zij ons nu nodig hebben. De kern van het probleem is dat er veel te weinig woningen zijn voor iedereen. Het is voor een beschaafd land onwenselijk en onmenselijk dat we zo tegenover elkaar komen te staan door deze schaarste. Dát had nooit mogen gebeuren en moet zo snel mogelijk opgelost worden. Want iedereen, ongeacht zijn achtergrond verdient een fijn en veilig thuis.