‘Traditioneel schoolsysteem niet voor elk kind passend’

Volendammers doen marktonderzoek naar nieuw (Agora-)onderwijsinitiatief

Er is tevens geen ruimte voor eigen verantwoordelijkheid bij het leerproces”, stellen Jaap Tol, Mariska Bond, Miriam Kwakman-Leeflang en Nancy Schilder. Met het opzetten van een nieuw schoolsysteem – naar voorbeeld van Agora in Amsterdam, Tilburg en overal ter wereld – willen zij verandering realiseren. Middels marktonderzoek peilt het gezelschap de animo onder ouders en morgenavond is er een informatie-avond via zoom.
Het viertal heeft een zaadje geplant vanuit eigen behoefte. ,,Ik liep al een tijdje met het idee; je kunt gaan roepen dat dingen niet goed zijn, maar dan moet je niet alleen aan de zijlijn gaan staan schreeuwen. Ik paste zelf al niet in het reguliere onderwijs en mijn zoon viel ook uit”, zegt Miriam Kwakman. ,,Dan vertel je wel eens wat hier en daar en dan kom je mensen tegen die hetzelfde denken. We zijn samen gaan zitten en om te verkennen welke onderwijstypen er zijn en een zoektocht aan te gaan naar wat past in Edam-Volendam. We hebben ons ingelezen en hebben bezoeken gebracht. Het Agora-onderwijs bleek interessant en past hier – naar ons idee – goed.”
Dat type onderwijs bestaat inmiddels acht jaar in Nederland. ,,Wij willen een onderwijsprogramma gericht op de zielsmissie van het kind. Grote woorden, maar het geeft de leerling de mogelijkheid om vanuit zichzelf de wereld tegemoet te treden en de eigen kwaliteiten in te zetten op een manier die bij hem of haar past”, stelt het gezelschap. ,,Dit doen we door te zorgen voor zoveel mogelijk variatie in uitleg. Ieder kind (leerling) heeft immers een unieke manier om leerstof op te nemen. We zorgen voor differentiatie op niveau en tempo. Dit geeft de mogelijkheid de eigen talenten te ontwikkelen en de juiste hoeveelheid leerstof te verwerken die passend is. Daarbij leren leerlingen eigen verantwoordelijkheid te nemen voor het leerproces.”

Uitvielen
Jaap Tol was vijftien jaar docent aan het Don Bosco College en geeft momenteel les op een school in Amsterdam. ,,In eerdere jaren begeleidde ik tevens als thuisdocent leerlingen die binnen het onderwijs uitvielen. Dan kom je er achter dat een aantal van de onderwijssystemen niet bij de kinderen past. Dat geldt onder meer voor hoogbegaafde kinderen, maar het geldt voor zoveel kinderen. Kinderen moeten binding hebben met docenten en vertrouwen voelen. In de tijd dat ik Techniekdocent was op het DBC, was er een methode waarin ontzettend veel vrijheid was, waardoor leerlingen eigenaar van hun eigen leerweg waren. Voor de meesten een verademing en ik vroeg me – het was zó anders dan het normale klassikale – af waarom deze methode niet voor de andere vakken kon gelden? Dat biedt Agora wel. Bij Agora-onderwijs is er betrokkenheid van de docent bij een leerling. Dan kun je immers contact maken en correcties aanbrengen. Het geeft je als docent de mogelijkheid om adequaat te reageren, anders is het te laat om nog een makkelijke correctie te maken.”

‘In het basisonderwijs is men in Volendam wel aan het vernieuwen, maar in het voortgezet onderwijs moeten ze allemaal dezelfde weg volgen’

,,In het basisonderwijs is men in Volendam wel aan het vernieuwen, maar in het voortgezet onderwijs moeten ze allemaal dezelfde weg volgen”, stelt Mariska Bond. ,,Dan neemt de opgebouwde zelfstandigheid juist weer af.” Door de interesse te wekken van het kind ontstaat een betere intrinsieke motivatie, is de overtuiging. ,,Door nieuwsgierigheid te prikkelen, zelf te leren nadenken en op onderzoek uit gaan, wordt het kind eigenaar van de leerweg. In plaats van steeds iets op te dragen van boven naar beneden.”
,,Veel kinderen stoten hier figuurlijk hun neus, want ze passen nou eenmaal niet allemaal in die ene mal qua onderwijsvorm. Dus moet je de mal aanpassen, niet de kinderen. Misschien hebben meerdere ouders van nu dat idee ook, maar ze weten misschien niet beter, omdat er geen alternatief is. Wij hopen dat er ruimte komt voor ander onderwijs en daarmee het inzicht groeit bij ouders dat hun kind niet per se in een bepaald systeem mee moet, omdat het er anders niet bij hoort. Het belangrijkste wat je kunt zijn is jezelf zijn: als dat op school kan, is dat al winst. En als je dan ook de dingen leert die je graag wilt leren, is dat helemaal mooi.”
Inmiddels is men het gesprek aangegaan met het SKOV en werd een presentatie gegeven. Miriam Kwakman: ,,We willen toewerken naar een samenwerking met de SKOV, om ergens ruimte te bieden voor dit nieuwe onderwijs. Er is enthousiast gereageerd, maar we moeten eerst marktonderzoek doen om de animo te peilen. Is er behoefte? Bij 250 aanmeldingen kunnen we de vervolgstappen inzetten. Dan zou het een traject van twee jaar zijn, eer het kan starten.”
In het huidige schoolsysteem worden kinderen niet geprezen om wat ze heel goed kunnen, maar afgerekend op wat ze niet goed kunnen. ,,Wij vinden dat dan anders moet zijn. Voor veel kinderen is Agora het ideale onderwijs”, zegt Jaap Tol. Agora-onderwijs is een leercommunity (plein) waar men elkaar ontmoet, waar zelfkennis groeit en waar eigen kracht, passie en ongekende mogelijkheden worden ontdekt, zo schetsen de bedenkers.

Bij Agora kiest ieder kind (leerling) de leerdoelen (uitdagingen of challenges genoemd) aan de hand van de vijf Agora werelden:
• De maatschappelijke wereld: onze cultuur en onze geschiedenis en ons economisch systeem.
• Sociaal ethische wereld: ons moreel handelen, omgaan met elkaar .
• Wetenschappelijke wereld: hoe zit de wereld in elkaar, denk aan natuurkunde, scheikunde en biologie.
• Spiritueel wereld: zingeving denk aan religie en filosofie.
• Artistieke wereld: kunst in alle vormen.

Jaap Tol: ,,Ouders kunnen binnen Agora ook cursussen krijgen, bijvoorbeeld met betrekking tot hoe om te gaan met het op een vreedzame manier oplossen van problemen.” Nieuwe docenten moeten nog worden toegerust. ,,Wij gaan kijken naar welke skills wij belangrijk vinden en docenten die aan willen sluiten kunnen zich dan ontwikkelen.” Morgenavond (donderdag) beleggen de vier initiatiefnemers een informatie bijeenkomst, te volgen via Zoom (opgeven kan via nieuwonderwijsvolendam@outlook.com) ,,We hopen dat ouders en kinderen net zo enthousiast zijn als wij. Hopelijk krijgen we de benodigde 250 handtekeningen”, besluit Mariska Bond. Voor informatie daaromtrent: www.ons-nieuw-onderwijs.nl