Wisseling van de wacht zorgt voor frisse wind

Volendams Museum kan blik eindelijk op de toekomst richten

Door: Kevin Mooijer

,,In 2018 liep ik met mijn vrouw door de Zeestraat toen een vrijwilliger van het Volendams Museum naar buiten stapte om te vragen of ik niet wat voor museum kon betekenen”, herinnert Jan Tol ‘Dollie’. ,,Een paar dagen later maakte ik onderdeel van het bestuur uit. Maar na een jaar vond ik het alweer mooi geweest. Hoewel het project me absoluut aansprak, merkte ik dat het ontzettend moeilijk samenwerken was met voormalig voorzitter Willem Keizer. Voor mijn gevoel kwamen we niet verder, dus zag ik geen andere uitweg dan op te stappen.” Na decennialang actief te zijn geweest – en zelfs een grote rol bij de oprichting te hebben gespeeld – werd Willem Keizer door het museumbestuur uit zijn functie gezet. ,,Willem heeft ongelofelijk veel voor het Volendams Museum betekend”, zegt zijn opvolger. ,,Sterker nog, zonder hem zou het museum er nooit zijn gekomen. Dit stukje Volendams erfgoed hebben we dus voor een groot deel aan Willem te danken. Waar het mis ging is denk ik dat hij simpelweg té lang op deze stoel heeft gezeten. Uiteindelijk behandelde hij het museum alsof het zijn privé-eigendom was. Dat staat haaks op de filosofie die achter de oprichting schuil ging.

Het museum is van de Volendammers, en zo moet het blijven ook.”
Na het vertrek van Keizer werd Jan Tol als interim-voorzitter aangesteld en sinds 2020 bekleedt hij die functie in een vaste aanstelling. ,,Om te voorkomen dat ook ik of andere bestuursleden in een rol zonder eind terechtkom, handhaven we nu termijnen voor de bestuursfuncties. Dat is de meest gezonde manier om het museumbelang te blijven waarborgen.” De nieuwe voorzitter heeft voor meer structuur in de organisatie van het Volendams Museum gezorgd. ,,We hebben bijvoorbeeld de overlegstructuur verbeterd. Vergaderingen vinden nu structureel plaats, dat heeft nu al een positieve weerslag op de efficiëntie merken we. Langzaam maar zeker wordt het museum steeds een stukje meer toekomstbestendig.”

"Het was ontzettend moeilijk om met hem samen te werken, dus zag ik geen andere uitweg dan op te stappen"

Tol werd aangesteld in misschien wel de zwaarste tijd die het Volendams Museum heeft gekend. ,,Een week nadat ik in functie trad moesten de deuren gesloten worden vanwege coronamaatregelen. Het vergaren van financiële steun door middel van subsidies en het werven van sponsoren werd mijn voornaamste bezigheid als voorzitter. Wat die periode voor het museumbestuur des te stressvoller maakte, had betrekking op de regel dat bestuurders persoonlijk aansprakelijk gesteld konden worden mocht het museum het níét redden. Gelukkig is het zover niet gekomen. Dankzij financiële bijdragen van de gemeente Edam-Volendam, de provincie Noord-Holland en tweemaal van het Mondriaan Fonds hebben we ons hoofd boven water weten te houden.

"We werden door de stichting ‘Vrienden van het Volendams Museum genegeerd"

Als we de huidige situatie vergelijken met die van begin 2020 kan ik met een gerust hart zeggen dat we weer wat vet op de botten hebben. De tweede schenking van € 30.000,- die we van het Mondriaan Fonds hebben mogen ontvangen speelt daarin een substantiële rol. Die schenking is namelijk niet geoormerkt, waardoor we het bedrag ook in een bestemmingsreserve mogen parkeren.”

Tol is dankbaar voor de financiële steun, maar schijnt tegelijkertijd zijn licht over het handelen van een zusterstichting. ,,Terwijl we kunnen zeggen dat het Volendams Museum gered is door de gemeente, provincie en het Mondriaan Fonds, werden we door de stichting ‘Vrienden van het Volendams Museum’ geen enkele keer benaderd met de vraag hoe we er eigenlijk voor stonden. Zelfs niet na diverse contactpogingen vanuit het museum. De stichting werd nota bene opgericht met als doel het steunen van het Volendams Museum.
Als er ooit een moment is geweest waarop zij het museum konden helpen, dan was het dit moment. Het is spijtig dat ze niet op onze toenaderingen ingingen.” De stichting opereert inmiddels onder de noemer ‘Vrienden van Volendams Erfgoed’.

"Hoe vaak krijg je de kans om in je eigen geschiedenis te kunnen duiken?"

,,Onlangs hebben we een goed gesprek gevoerd met het bestuur van de stichting. We dienen een gezamenlijk belang, dat moet weer naar de voorgrond en moet los gezien worden van persoonlijke ervaringen en ongemakken. Het doel staat op zich en daar hebben we ons aan te houden. Daar zijn we het over eens. Daarom heb ik goede hoop dat onze banden weer aangehaald worden, dat we weer naast elkaar kunnen werken aan het veiligstellen van de toekomst van het Volendams Museum.”
De voorzitter en zijn collega-bestuurders zijn al druk bezig met het versterken van de museumpositie. ,,In 2024 gaan we meedoen aan expositie van wereldberoemd fotograaf Jimmy Nelson. Het is een eer voor het museum om een expositie te mogen faciliteren voor een mondiaal befaamd fotograaf. Verder zijn we in gesprek met onder meer de Bottervereniging en Volendam Experience, om te kijken of we kunnen samenwerken met betrekking tot dagjes uit in Volendam.” Tol benadrukt dat het Volendams Museum niet per se voor de toeristische bezoeker is. ,,Ieder weekend zie ik hier hordes met Volendammers voorbijlopen, mensen waarvan ik weet dat ze nog nooit in het museum zijn geweest. Ik wil ze graag allemaal uitnodigen om eens naar binnen te stappen. Hoe vaak krijg je de kans om in je eigen geschiedenis te kunnen duiken? Kom gezellig langs, neem de kinderen mee en ervaar hoe onze voorouders reilden en zeilden in het eens zo pittoreske Volendam.”