Vorderingen bij ‘Grôosk òp ûis Volledams’
Op 31 oktober 2023 vond er in de PX een bijeenkomst plaats die geheel in het kader stond van ’t Volledams. Hierbij kwamen thema’s als de ontstaansgeschiedenis, het gebruik, de ontwikkeling van een officiële grammatica en het behouden van de taal aan bod. Voor zowel de organisatoren als de bezoekers was deze avond een groot succes. Inmiddels draait het project op volle toeren. Hier volgt een korte update over recente ontwikkelingen van het project, dat onlangs de naam ‘Grôosk òp ûis Volledams’ heeft gekregen.
Tijdens de bijeenkomt van ‘Kom Gank’ op 31 oktober in de PX kon men hun favoriete Volendamse woord op een post-it note schrijven en op een whiteboard plakken. Jan Dulles was aanwezig als spreker. Foto: Babiche Tervoort
‘Grôosk òp ûis Volledams’ is opgedeeld in meerdere werkgroepen, die zich op verschillende aspecten van het project focussen. Werkgroep Media is momenteel bezig met het ontwerpen van een visuele huisstijl voor het project. Denk hierbij aan een logo, lettertypes en een kleurenschema. In de toekomst zal deze groep ook de communicatie via sociale media en andere kanalen op zich nemen. Algemene berichten, aankondigingen en verslagen van openbare bijeenkomsten later in het jaar zullen immers ook in de NIVO gepubliceerd worden.
Werkgroep Spelling
Werkgroep Spelling bestaat uit taalkundigen, leraren en taalliefhebbers. Zij buigen zich over het ontwikkelen van een officiële grammatica voor de Volendammer taal. Ook houden zij het nieuws omtrent dialecten nauwlettend in de gaten. Zo verscheen er bijvoorbeeld onlangs een column in de Volkskrant over een taalproject op Terschelling. Het doel om de maar liefst drie dialecten aldaar te behouden (en het gebruik ervan te stimuleren) lijkt erg op wat ‘Grôosk òp ûis Volledams’ wil bereiken. Het is zowel interessant als leerzaam om de voortgang van dit soort zusterprojecten in de gaten te houden.
Enkele weken geleden kwam de groep samen om de Volledamse spellingsregels (verder) samen te stellen. Hierbij werden zij ondersteund door dialectoloog en historisch taalkundige Yoïn van Spijk, die zijn kennis over geschreven dialecten deelde. Yoïn is de oprichter van ‘Taal aan de Wandel’, een platform waarop hij columns en infographics over taal deelt. Tevens geeft Yoïn lezingen, workshops en cursussen. Mede door zijn bijdrage zijn er bij de afgelopen bijeenkomst van de werkgroep Spelling grote stappen gezet. Over de meeste spellingsregels is de werkgroep het inmiddels met elkaar eens. Er zijn echter enkele klinkers, waarbij de keuze voor meerdere uiteenlopende spellingsmethodes beargumenteerd kunnen worden. Om een besluit over de uiteindelijke grammatica te kunnen nemen, vraagt de werkgroep Spelling dan ook om uw hulp (zie het stuk tekst hiernaast).
Toekomstvisie
Op het ogenblik heeft het vaststellen van de spellingsregels de grootste prioriteit. Later in het jaar wil ‘Grôosk òp ûis Volledams’ weer een openbare bijeenkomst organiseren, waarbij één overkoepelend thema gerelateerd aan de taal centraal zal staan. Hierbij zijn alle geïnteresseerden welkom. In de tussentijd zullen de werkgroepen zich blijven inspannen om het gebruik van ûis toaltje/taoltje te blijven behouden en bevorderen.
Gerda Steur
Reactie op spelling in de nivo:
B ê
A oa want je hoort meer een o dsn een a
B â want je hoort een lange a en geen aa
B aau want hier hoor je juist een lange aa
Henri Verrman
Het initiatief om de spelling van het Volendammer dialect vast te leggen en daarbij de hulp van Nivo-lezers in te roepen stuit op een aantal vragen. En dat is niet alleen omdat de reageerders naar alle waarschijnlijkheid geen representatieve dwarsdoorsnede van 'de' Volendammers zullen zijn.
De uitspraak van taal, zeker die van dialect is aan voortdurende veranderingen onderhevig. De uitspraak vastgelegd door Van Ginneken is heel anders dan die van 'tegenwoordig'. Dat is goed te merken door te luisteren naar bejaarden en naar Volendammers die lang 'in de vreemde' hebben gewoond Bovendien is de uitspraak van 'nu' afhankelijk van leeftijd, maar ook binnen een leeftijdscohort kan de klank aanzienlijk verschillen.
Andere omstandigheden zoals ingeburgerde 'vreemden' of de oergeneratie, opgegroeid met een- of twee'talige' ouders, plaats waar je werkt en waarschijnlijk nog een paar factoren kunnen een rol spelen bij hoe mensen het dialect hanteren.
Degenen die de Volendamse equivalenten van 'bed' en 'bijt' verschillend uitspreken en zij die dat niet doen, ondergetekende bijvoorbeeld, kunnen beiden menen dat hun uitspraak de enige echte juiste is. En welke gevolgen heeft dat dan voor de spelling van dat woord?
Desalniettemin blijf ik aandacht voor het dialect belangrijk en interessant vinden:de verschillende manieren en ontwikkelingen van de uitspraak , de verwantschap tussen dialecten, de typische woorden en uitdrukkingen , etc.
met vriendelijke groet,
Henri Veerman
Uw reactie