Eén op de zeven werknemers lijdt onder burn-out klachten

‘Als je niet goed voor jezelf zorgt…’

Via een omweg (,,met veel hobbels”) is hij inmiddels op de bestemming waar zijn passie ligt. ,,Ik wilde van jongs af aan graag het onderwijs in. Speelde in de jeugd van FC Volendam, scheurde tijdens een seizoen mijn enkelbanden en dat betekende ook het einde van mijn opleiding aan de Academie Lichamelijke Opvoeding, omdat ik de praktijkvakken niet kon doen.”
,,Door omstandigheden heb ik die ‘onderwijswens’ in de koelkast gezet, maar de hang daarnaar bleef er wel. ,,Ben ik vervolgens de PABO – één dag per week naar school – gaan doen en het bedrijfsleven in gegaan bij Siem Steur, het bedrijf van m’n maatje Simon Steur.”
,,Toen ik daar een tijdje werkte, kwam ik op een gegeven moment in gesprek met Edwin Boelsz van Kubbinga. Hij vroeg of ik interesse had in een functie bij hem. Daar koos ik voor. Ik had plezier in mijn werk, maar plotseling kreeg ik migraine-aanvallen. Dat had ik normaal gesproken één keer in de negen maanden. Dan was ik twee dagen uit de roulatie en kon daarna weer verder. Maar nu keerde het steeds sneller terug.”
,,Mijn valkuil is altijd geweest dat ik behoorlijk perfectionistisch ben en de touwtjes niet uit handen kan geven. Ik zag dat toen niet zo, voor mij was dat normaal. Ik wilde bovendien aan de verwachtingen voldoen, lag mezelf erg veel druk op Ik kwam in een neerwaartse spiraal. Uiteindelijk kreeg ik aangepaste werkzaamheden, dus er werd goed meegedacht op het werk. Ondertussen liep ik ook bij de hoofdpijn-polikliniek van Boven ’t IJ.”

‘Naar de buitenwereld
hield ik de
schijn op’

,,Ik raakte uit m’n werk en er volgde een gesprek met een arbeidsdeskundige: de conclusie was dat ik niet op mijn plek zat en dat heb ik eerlijk verteld tegen Edwin. Toen Simon van mijn verhaal hoorde, bood hij mij aan daar terug te keren. Ik wilde zekerheid hebben, je wilt het gezin draaiende houden, dus ik stapte over. Kreeg een goede managementfunctie in een bedrijf dat ik kende.”
,,Zij kenden mijn situatie en ik kreeg een goede afwisselende baan, met verantwoordelijkheid. Ik voelde me er goed, binnen een fijne werksfeer. Maar wéér legde ik mezelf veel druk op. Terwijl ik te maken had met veel factoren, die ik niet allemaal in de hand had. Toch wilde ik – bijna dwangmatig – controle houden op alles, loslaten was geen optie. Ik ging ‘s avonds of ’s nachts scenario’s bedenken. Mocht er een probleem komen met iets, had ik al de oplossing. Voor een probleem dat de volgende dag misschien niet eens zou komen…”
,,Dus ik piekerde veel, merkte ook dat de hoofdpijnklachten terugkwamen. En de migraine-aanvallen waren één keer per maand. Dat wil zeggen dat ik dan één dag in bed bleef, waar alles donker was. Dan kon ik niks hebben. De tweede dag krabbelde ik dan wat op en ondertussen ging de telefoon regelmatig, want mensen van buiten wisten niet van mijn situatie.”
,,Dan was ik er die ene dag voor niemand, ook niet voor de kinderen. In zo’n periode was ik kort voor de kop, kon thuis weinig hebben. Dan werd ik boos op de kinderen. Terwijl ik dan later dacht: waarom reageer ik zo? Was dat echt om wat er gebeurde, of had het een andere oorzaak? Al die tijd was ik in die periodes niet mezelf. En droeg ik naar de buitenwereld een masker, hield ik de schijn op.”
In de zomer van 2018 ging het plots helemaal mis. ,,We hadden een mooie vakantie gehad en een dag voordat de bouwvak ten einde was, was er niks aan de hand. Ik had zin om de volgende dag weer aan het werk te gaan. Er was totaal geen aanleiding om te knakken, maar die nacht sliep ik heel slecht en de migraine sloeg weer toe. Ik barstte ’s morgens in tranen uit, kon nauwelijks uit mijn woorden komen. Ik snapte het niet.”
,,Achteraf bezien waren er natuurlijk allang signalen die aangaven dat het mis was. Maar ik had een uitweg gevonden, door ander werk op te pakken. Ik accepteerde dat ik me slecht voelde, aanvaardde een nieuwe functie en kwam weer even beter in m’n vel te zitten. Totdat de klachten terugkwamen. Want ik werkte niet aan de daadwerkelijke oorzaak.”

‘Achteraf gezien zat
ik diep in mijn reserves,
was ik bezig met overleven’

,,Collega’s zagen dat het flink mis was. Mijn werk werd overgenomen en ik riep de hulp in van een psycholoog. Terwijl hulp vragen op het werk nooit een optie was: al die tijd had ik mijn problemen zelf willen oplossen en praatte nooit met anderen over hoe ik mezelf voelde. Type binnenvetter. Ik nam ook – als een ander stapels werk had – graag werk uit handen van anderen.”
,,De eerste diagnose was dat ik ‘piekerangsten’ had. En op het moment dat je klachten hebt, moet je juist dingen gaan doen die je leuk vindt en energie geven, maar als ik dan wel op het veld training gaf aan de voetbaljeugd van de RKAV, voelde ik me schuldig dat ik niet op het werk was. Dacht dan ook dat andere mensen op die manier naar me keken. Misschien was dat helemaal niet zo, maar dat was wat ík dacht.”
,,De sessies bij de psycholoog waren goed, in combinatie met de behandeling in Boven ’t IJ, voor de chronische hoofdpijn en migraine-aanvallen. Ik slikte een antidepressivum. Kreeg van de psychologe handvatten om mezelf en mijn gedachten op bepaalde momenten van de dag te resetten. De psychologe kwam met mindfulness, waarbij ik aanvankelijk terughoudend was, maar dat resetten lukte me wel met een ademhalingsoefening en eventjes afzonderen.”
,,Toch bleven mijn problemen wel aan de oppervlakte sudderen. Eenmaal terug in het werk ging het goed, maar ik wilde die controle behouden, met daarmee vanzelf weer gepaard gaande stress. Als ik nu terugkijk, was ik destijds van erg ver weg weer aan het opklimmen, maar ik kwam nooit helemaal boven. Ik bleef wel op de been, maar achteraf gezien zat ik diep in mijn reserves, was ik bezig met overleven.”
,,Telkens was die uitweg me geboden en daardoor hoefde ik er nooit helemaal uit te stappen, totdat de psycholoog me de vraag stelde of mijn hart lag bij het werk dat ik deed. Zoals Simon me vroeg of ik mezelf dat werk nog vijftien jaar zag doen. Dat was niet het geval. Ondanks dat het een prachtig bedrijf was met prachtige collega’s. Maar ik deed een kunstje.”
,,Of het zo moest zijn, kwam ik weer met iemand in gesprek die mij een functie elders aanbood. Dat kun je zien als compliment, maar ook als een valkuil. Ik zag het zitten en ging het avontuur aan. Maar het bleek weer die uitweg, iets wat een ander vond dat ik goed zou kunnen doen. Het was fulltime beeldscherm-werk en langzaam kwamen de klachten weer terug. Mensen om me heen – vooral de mensen waarmee ik als hulppiet in de Sinterklaas-periode optrek – zagen en zeiden dat het niet goed ging.”

‘Vanaf het moment
dat je accepteert
en er over praat,
dan ga je pas de weg
omhoog inzetten’

,,Toen kwam de man met de hamer, alles van de voorgaande drie jaar kwam er uit. Bijna twee weken lag ik in bed. Ik had veel steun van mijn omgeving. Mijn ouders, mijn vriendin Esther, ze begrepen me, net als onze jongens. Ik kwam niet meer terug in mijn werk. Was ook snel emotioneel. Kreeg ik op een gegeven moment een kaart van Cees de Wit en terwijl ik die zat te lezen, rolden de tranen over mijn wangen en kwamen de kinderen bij me, sloegen een arm om me heen.”
,,Eindelijk zag ik in dat ik écht zelf verandering in mijn situatie moest brengen. Een intensief traject bij de psycholoog en de polikliniek volgden. Klachten die te relateren waren aan een burn-out. Dat stempel wil je niet, je wilt de oplossing. Maar ik moest accepteren. Ik zat op mijn diepste punt. En vanaf het moment dat je accepteert en er over praat, dan ga je pas de weg omhoog inzetten.”
,,De bewustwording was in gang gezet. Je gaat pas iets bereiken als je zelf van binnen gaat veranderen. Ze konden bij mij altijd terecht, met elke vraag, maar sindsdien stel ik mezelf de vraag of het me iets oplevert of niet. Het moet me energie geven. Die sneltrein waar ik in zat, die raast wel door. Maar ik kan ook uitstappen en ergens rustig van het uitzicht genieten.”
,, Ik moest leren eerlijk te zijn naar mezelf en ook naar een ander. Als ik diep in mijn hart kijk, heb ik al die tijd niet gedaan wat ik zelf wilde doen. Ik viel terug op het sociale bestaan in ons land, kreeg een uitkering en werkte aan mijn herstel. Ik wandelde veel. Vorig jaar zag ik een vacature bij de Triade, voor een docent Wiskunde. Het onderwijs, daar lag mijn hart.”
,,Via Sander Middelbeek, trainer van RKAV Volendam-zaterdag, kon ik op gesprek en ik ben meteen in dit schooljaar begonnen. Vanuit het niks – als zij-instromer – ben ik voor de klas gaan staan. In de tussenliggende maanden wordt je dan gevisiteerd door allerlei mensen, ook door de directeur. En die mensen zijn zeer tevreden. Ik ben ondertussen in opleiding en moet mijn bevoegdheid nog halen. Heb het op de Triade enorm naar mijn zin en dat geeft zóveel kracht en energie.”
Het medicijngebruik wordt afgebouwd. ,,Mijn laatste migraine-aanval dateert van de bouwvak. De valkuilen blijven, maar nu kan ik gemakkelijker ‘nee’ zeggen als ik denk dat het me niets oplevert. Dat is uit zelfbescherming, voor mijn gezondheid. Zelfcompassie is belangrijk. Als je niet goed voor jezelf zorgt, kun je ook niet voor een ander zorgen. Dat is een cliché, maar zo ís het wel.”