Bestaansrecht Piramide in acuut gevaar op huidige plek in Singelwijk

‘Openbaar onderwijs, maar onveilige situatie’

Juist voordat de straks gaande directeur en haar opvolger van wal willen steken om een kenschets te geven, wordt geklopt op de deur. De glaszetter van T&H Glas komt opmeten. ,,Hij behoort inmiddels bijna tot ons team”, glimlacht Lizzy Heistek met gemengde gevoelens. De glaszetter is zowat kind aan huis. ,,Vannacht is weer een raam in gegooid en dat wordt aangifte nummer zestien dit jaar. Gemiddeld één keer in de twee weken. Nu is het behoorlijk raak”, toont zij in een klas waar kinderen les krijgen een ander groot raam waar een behoorlijke ster in zit.

Het houdt maar niet op, sinds het rondom de jaarwisseling danig escaleerde. ,,Ik heb hier destijds ’s avonds gestaan”, begint Remco Homan. ,,De alarmdienst belde, ik ging kijken en wist niet wat ik zag. Er was één agent en die werd uitgedaagd: een kat- en muis-spel speelde zich af. Jongeren staken vuurwerk af en stoven alle kanten op . ‘Kom, we pakken ‘m, hij is in z’n eentje’, hoorde ik. Dat soort taferelen. Nogmaals, ik wist niet wat ik zag.”

Essentieel
Lizzy: ,,Ik had contact met de politie en zei ‘ik kom meteen’, het is immers de school waar ik me verantwoordelijk voor voel. Maar zij adviseerden me niet te komen, omdat het onveilig was.”
Het zijn de randzaken die de Piramide in de greep houden, terwijl het er overdag vredig is en kinderen van verschillende etnische achtergronden een andere manier van onderwijs genieten dan elders. ,,Dat is juist zo essentieel. Wij vinden het belangrijk dat het openbaar onderwijs in Edam-Volendam blijft bestaan, zodat ouders ook voor dat type onderwijs kunnen kiezen. Openbaar onderwijs, zonder godsdienstige of levensbeschouwende grondslag: we zijn daarmee de enige in Edam-Volendam.”
,,Remco en ik hebben ingezet op onderwijs dat voldoet aan het onderwijs van de toekomst. Met het oog op de zogeheten 21e eeuwse vaardigheden. Ik noem dat een containerbegrip, maar concreet hebben wij wel de slag gemaakt naar unit-onderwijs en gepersonaliseerd leren. Wat zoveel betekent als dat wij werken met de groepen 1, 2 en 3, de kinderen van die geboortelagen kunnen bij elkaar in de klas zitten. Dat geldt ook voor 4, 5 en 6 en ook voor de groepen 7 en 8.”
,,In het eerste jaar hebben we met de kinderen door middel van coachgesprekken over eigenaarschap gesproken. Bij ons gaan dus niet alle kinderen van hetzelfde leerjaar tegelijk aan de slag in hetzelfde leerboek, op bladzijde veertig met diezelfde opdracht. Maar het begint telkens met waarom ben je hier en wat wil je leren? We geven ze ook de reflectie op het leren mee. Zodat het kind zelf inzicht krijgt in de wijze waarop iets wordt geleerd en wat dat betekent als het de volgende keer weer gaat leren. Door middel van zelfsturing weten ze ook welke vaardigheden nodig zijn om te leren. Dat zijn behoorlijke competenties en vaardigheden. In de bovenbouw merken we dat we het terug krijgen van de kinderen. Je ziet dat ze zelf aan de slag gaan en we kijken samen wat er nodig is om een bepaalde doelstelling te halen. Dat is een andere insteek en visie op onderwijs.”

‘Toen ik er voor
koos om hier te
gaan werken,
werd me gevraagd
of ik in de
Gazastrook ging werken’

Remco: ,,Het onderwijs wordt vooral op maat gemaakt voor de kinderen. Waar je voorheen les gaf aan het gemiddelde van de groep – en dan bedien je degene die er bovenuit steken of moeite hebben aan te haken dus niet op maat – proberen we meer vooraf te kijken naar wat ze al beheersen, en wie heeft welke instructie nodig. Steeds door middel van het gesprek met het kind. Ze weten dus waar en waarom ze er aan werken. De kinderen lopen weg met deze manier van onderwijs. En natuurlijk vang je nooit iedereen. Maar waar voorheen veel kinderen voor de leerkracht werkten, omdat ze de meester of juf zo leuk vonden, zie je dat ze nu veel meer met hun eigen proces bezig zijn.”
Lizzy: ,,We hebben dus een grote stap gezet. Naast dat we terugkrijgen dat de kinderen het fijn vinden, voelen de leerkrachten het ook zo. Ondertussen houden we de leerresultaten zorgvuldig in de gaten. Als je kijkt naar de norm van de inspectie doen we het goed.” Remco: ,,Eigenlijk klopt alles. Alleen die andere voorwaarden kloppen niet…”
Er valt even een stilte. Remco: ,,Toen ik er voor koos om hier te gaan werken, werd me gevraagd of ik in de Gazastrook (oorlogsgebied tussen Egypte en Israël, red.) ging werken. Dat vind ik eigenlijk heel stuitend.” Lizzy: ,,Gold voor mij ook. Toen ik besloot hier te gaan werken, zei een collega-directeur: ‘Dat noemen wij het afvoerputje van Edam-Volendam’.” Remco: ,,Dat motiveert je extra, maar het frustreert ook.”
Lizzy: ,,De wijk kenmerkt zich door onveiligheid.” Remco: ,,We zien hier in de straat gewoon de drugsdeals gebeuren, er lagen spuiten op het schoolplein, er is – na schooltijd – een steekpartij geweest, het aantal vernielingen rijst de pan uit. Hangjongeren die na schooltijd op het plein voor dreiging zorgen.”

Collage
Lizzy: ,,Ik was na die escalatie voor oud en nieuw zó boos. Omdat het structureel is. En het zijn niet alleen die incidenten, het zit dieper. De segregatie neemt zoals gezegd alleen maar toe. We hebben naar aanleiding van de gebeurtenissen rond oud en nieuw een hele sessie georganiseerd, waarbij ik de burgemeester, de wethouder onderwijs en vier beleidsmedewerkers van de gemeente heb uitgenodigd. Ik had een collage gemaakt van de gebeurtenissen. Onze medezeggenschapsraad was er, onze bestuursvoorzitter van Opspoor en ouders van kinderen, die ook aan het woord kwamen. Ook autochtone ouders, die tijdens dat samenzijn vertelden dat zij eerst niet naar deze school wilden, toch op gesprek gingen en het onderwijs inmiddels fijn vinden, maar zien dat andere ouders afhaken. Of een ouder die vertelde dat ze de week rond het jaarwisseling niet naar de supermarkt in de buurt durfde.”
,,Ik heb tegen de burgemeester gezegd dat ik het bijzonder vind dat in het pittoreske Edam een wijk als de Singelwijk wordt gehonoreerd. Ik vraag me oprecht af hoe dat mogelijk is. Ik zeg niet dat er helemaal niks aan wordt gedaan, maar deze situatie bestaat al een hele tijd. We zien in notulen van verslagen dat er in 2009 al gesproken werd over deze wijk.”
Remco: ,,In eerste instantie hielden we geen goed gevoel over aan het gesprek. Want onze toekomst is onlosmakelijk verbonden met de huidige onveilige situatie en op deze manier is het openbaar onderwijs – hoe goed ook inhoudelijk – op deze plek uiteindelijk ten dode opgeschreven. Er wordt al lang door het bestuur van de Piramide gevraagd om te kunnen verhuizen naar een nieuw plek.”
,,Ouders willen hun kinderen in de huidige situatie liever niet in deze wijk op school hebben. De vorm van openbaar onderwijs heeft veel interesse gewekt het afgelopen jaar en er zijn mensen komen kijken. Ik hoor ook geluiden vanuit Volendam dat er ouders zijn die open staan voor deze vorm van onderwijs. Er is dus echt behoefte aan een serieus alternatief. Maar in deze wijk, ondanks dat je fantastisch bezig bent met de inhoud, is dat alternatief er eigenlijk niet, want het is onveilig.”

‘Ik werk 46 jaar
in het onderwijs,
waarvan 25 jaar
als directeur en
ik heb dit nog
nooit meegemaakt’

Lizzy: ,,Het is te kort door de bocht om het alleen aan die groepen jongeren te wijten die voor overlast zorgen. Hoewel zij wel voor de beeldvorming zorgen. Maar je ziet ook, omdat er in deze week relatief veel gezinnen zijn met jonge kinderen vanuit een etnische achtergrond, dat dat ook onze doelgroep is geworden. Er wonen haast geen jonge kinderen vanuit autochtone gezinnen in deze wijk.”
Remco: ,,We zitten hier op een plek die rottigheid aantrekt. De Trimaran heeft hier ook gezeten, maar vanaf het moment dat ze naar de rand van de wijk zijn gegaan, is het daar beter gegaan. Door als Piramide een nieuwe concept aan te bieden, zie je dat de interesse verandert, er kwamen allochtone maar ook ouders van autochtone gezinnen hier kijken. Maar je ziet dat een gebeurtenis als tijdens de jaarwisseling letterlijk en figuurlijk de ruiten van je school in gooit.”
Lizzy: ,,Onze school heeft qua kinderen een afspiegeling van de wijk en dat is voornamelijk allochtoon. Maar hoe kun je dat gedogen, hoe kun je dat honoreren? Ik ben voorstander van dat een wijk als deze de afspiegeling wordt van de gehele maatschappij. Mensen die interesse hadden, herkennen zich niet in de populatie. En je wilt je kind graag op een school die een afspiegeling is van de maatschappij. En dat heeft niks met racisme te maken, absoluut niet. Het gaat om de stigmatisering zoals die hier plaatsvindt. Ook hoger opgeleide allochtone ouders gaan hier weg, omdat ze hun kinderen hier niet willen laten opgroeien.”
Remco: ,,Het is niet alleen de populatie, het is de onveilige situatie. Bínnen de school speelt dat niet, via de veiligheidsthermometer weten we dat de kinderen zich hier overwegend fijn voelen op school. Maar het is hier op het schoolplein regelmatig niet veilig. De conciërge moet dan flink aan de bak om het schoolplein weer netjes te krijgen.”

Hobbels
Lizzy: ,,Ik werk 46 jaar in het onderwijs, waarvan 25 jaar als directeur en ik heb dit nog nooit meegemaakt. Het is niet alleen in het belang van deze kinderen dat er integratie plaatsheeft in plaats van segregatie, maar ook van de samenleving, van de gemeenschap. Maar op deze manier gebeurt dat niet. Vandaar dat we uit deze wijk moeten. Dat wordt al meer dan vijf jaar gevraagd, maar er worden steeds hobbels opgeworpen.”
Remco: ,,Misschien is de plek waar voorheen De Botter zat, geschikt als locatie voor de Piramide om naar te verhuizen. Dan zouden de scholen mooi verspreid zijn in Edam en door het aanbieden van openbaar onderwijs word je weer een serieuze optie voor de ouders in onze gemeente.”
Lizzy: ,,Wij willen ons steentje bijdragen aan de integratie, want dat is goed voor deze kinderen en dus is het goed voor de gemeenschap. De wereld staat vol van black lives matters, maar laten we eens bij onszelf beginnen. En: ze zijn op één hand te tellen, maar gelukkig hebben we nog gewone Nederlandse ouders die het lef hebben om hier op deze school te blijven en kiezen voor het openbare onderwijs dat hier wordt geboden. Daar heb ik diep respect voor. Als je kijkt naar deze kinderen hier op school, hoe fijn zou het zijn als zij een reële kans zouden krijgen op een mooie schoolloopbaan? Deze kinderen verdienen de beste directeur en de beste leerkrachten. Maar de voorwaarden op deze locatie zijn er niet. Dat doet pijn.”

Politie en gemeente trekken samen op in Singelwijk
De politie en de gemeente trekken gezamenlijk op in de Singelwijk in Edam. ,,De politie heeft een grote rol en die wordt ook opgepakt”, zegt gemeentewoordvoerder Leendert Klein. ,,Zeker na de laatste vernielingen die er hebben plaatsgevonden. Vanuit de gemeente wordt er ondertussen hard gewerkt aan een plan van aanpak. Dat plan heeft wat vertraging opgelopen in verband met de coronacrisis. Maar de stappen en activiteiten van de afgelopen corona-maanden hebben veel goede nieuwe inzichten opgeleverd die onderdeel uitmaken van de voorbereidingen die tot uitvoering gaan leiden. Dat is de winst die uit de afgelopen coronaperiode te halen is en die winst wordt door de gemeente mede ten volle benut voor het nieuwe plan van aanpak voor de Singelwijk.”
,,Juist voor eind maart/begin april wilden we een bijeenkomst plannen met alle mensen die zich ook maar een beetje betrokken voelen bij deze situatie”, vult Jeroen Kroeb, beleidsmedewerker Integrale Veiligheid van de gemeente, aan. ,,Maar door corona is het even uitgesteld. Simpelweg omdat we niet met zoveel mensen bij elkaar mochten komen. Daarnaast is door de coronadrukte alles vertraagd. We hadden even andere prioriteiten. Maar beetje bij beetje krijgen wij weer tijd om de reguliere zaken op te pakken.”
Kroeb was er ook bij op de Piramideschool toen eerder dit jaar met de gemeente werd gesproken. ,,Wat er tijdens de jaarwisseling gebeurde, is natuurlijk niet in orde. Er werd veel vuurwerk afgestoken en in combinatie met de dichte mist kon de politie niet optreden. Dit is echter niet de maatstaf voor wat gebruikelijk is. De gemeente heeft jongerenwerkers in dienst die de jeugd in de Singelwijk aanspreken, en de BOA’s en de politie nemen de wijk mee in surveillance. 80% van de capaciteit van het jongerenwerk wordt op de Singelwijk gericht, vaak tot diep in de nacht. Natuurlijk kan het dat er toch ergens een incident plaatsheeft, dat betekent niet dat alle inzet dan voor niets is geweest. Helaas is niet alles te voorkomen, dat lukt in geen enkele wijk.”
Kroeb beseft dat het complex is. ,,Daarom wilden we een samenkomst organiseren met de betrokkenen van de Piramide, Wooncompagnie, omwonenden, jongerenwerk, en natuurlijk ook jongeren. We willen het heel breed trekken. En van daaruit informatie ophalen en dan bepalen waar de veerkracht van de wijk zit. Binnenkort mogen we hopelijk naar bijeenkomsten met grotere groepen en dan gaan we het meteen organiseren. Dat betekent niet dat de gemeente alles kan oplossen; betrokkenen moeten zelf ook maatregelen nemen.” De Piramide en de gemeente hebben deze week weer een gesprek. ,,Daarin wordt bekeken welke stappen er gezamenlijk ondernomen kunnen worden.”