Mona Keijzer leeft in de heftigste fase van haar politieke loopbaan toe naar de verkiezingen

‘Wat hoop ik dat we straks weer kermis kunnen vieren’

Het is woensdagavond half 7 als Mona Keijzer na enig oponthoud haar telefoon opneemt voor een videogesprek. Eigenlijk zouden we - bij hoge uitzondering - afspreken in restaurant Smit-Bokkum in Volendam. Maar daar kwam op het laatste moment verandering in. ,,Ik rijd nu pas terug uit Den Haag”, vertelt ze vanaf de achterbank van haar dienstauto. ,,Er komt nog een overleg tussendoor dat echt niet kon wachten. Ik probeer er zo snel mogelijk te zijn.”
In de tussentijd praten we verder via WhatsApp-video.

Hoe zou je jouw afgelopen maanden – op het gebied van werk – omschrijven?
,,Drama. Echt verschrikkelijk. Hoe een virus een complete maatschappij op z’n kop kan zetten. Alles wat ooit vanzelfsprekend en heilig was, is 180 graden gedraaid. En de effecten daarvan op alle geledingen binnen de maatschappij, zijn bizar. Natuurlijk moet je alles doen wat binnen je macht ligt om te voorkomen dat mensen op de intensive care terechtkomen, maar het is minstens net zo belangrijk om oog te blijven houden voor de economische en maatschappelijke gevolgen van deze crisis. Dat zeg ik ook steeds tijdens de discussies die we voeren met het kabinet. Gelukkig is dat besef inmiddels bij iedereen doorgedrongen.”

Waarom heeft dat zo lang geduurd?
,,Je moet je voorstellen: in maart vorig jaar wist niemand wat er op ons af kwam. Iedereen was bang. Zelfs de meest nuchtere mensen onder ons hadden iets van: wat gebeurt hier en hoe ziek worden we van dit virus? Na de eerste lockdown volgde de zomer en zijn we weer een béétje normaal gaan leven. We waren het eigenlijk een beetje kwijt. En toen kwam die volgende golf met daarachteraan de Britse variant, waarvan we niet wisten of die dodelijker zou zijn. Het gevolg: weer een lockdown en een avondklok erbij. Ik zal je eerlijk zeggen: ik heb nog nooit zo slecht geslapen als nu. Ik kom vreselijke verhalen tegen en vind het écht erg wat er allemaal gebeurt. Al staat dat niet in verhouding tot de ellende bij ondernemers, mensen die eenzaam zijn, jongeren met psychische problemen en ga zo maar door.”

Dat slechte slapen, komt dat met name door de werkdruk of door de zorgen?
,,Zorgen. Ja. Midden in de nacht wakker worden en dan beginnen met malen. De computer in mijn hoofd gaat dan aan, zeg maar. Dan ga je bedenken wat er allemaal staat te gebeuren die dag; de vergaderingen die eraan komen en de besluiten waarvan je bijna zeker weet dat ze genomen gaan worden. En de gevolgen die deze besluiten hebben voor de maatschappij. Dat gaat eigenlijk constant door.”

‘Ik kom vreselijke
verhalen tegen en
vind het écht erg
wat er allemaal
gebeurt’

Waarin vind je dan nu je rust?
,,Ehm. Tienduizend stappen zetten! Fit blijven!”

Veel wandelen dus, is dat het enige?
,,Vooral ja. Zo veel mogelijk buiten lopen en thuis heb ik een loopband. Daarboven hangt een televisie, waarop ik dan tijdens het wandelen een filmpje kijk. Dan gaat mijn blik even op oneindig en verstand op nul. Zo’n film of serie moet dan ook echt niet al te ingewikkeld zijn. Een andere vereiste is dat er mooie mensen in voorkomen. Haha.”

Hoe zorg je ervoor dat je jezelf en je sociale leven niet uit het oog verliest?
,,Gewoon, door te doen wat alle Volendammers doen. Af en toe even de tijd nemen voor een koppie of wijntje, bijvoorbeeld op zaterdag- of zondagmiddag. En ik heb natuurlijk een groot gezin, met een man en vijf kinderen. Een van mijn jongens, die in Amstelveen woont, is sinds kort ook weer thuis, omdat er nu natuurlijk geen zak aan is in zo’n studentenhuis. Als ik op tijd thuis ben voor het avondeten, zitten we met z’n zevenen aan tafel. Dat is supergezellig.”

Zijn er momenten waarop je jezelf analyseert en in de spiegel kijkt?
,,Nou, dat is het mooie van mijn werk: dat staat bij wijze van spreken elke dag in de krant. Wat dat betreft gaat het vanzelf. Los daarvan houden mijn gezin en andere familieleden me ook met beide benen op de grond. Een Volendammer is nergens van onder de indruk, dus als mijn zus vindt dat ik iets doms heb gezegd, dan wordt dat vrij direct aan mij duidelijk gemaakt. En anders zorgt mijn vader daar wel voor. Nu moet ik trouwens ook gelijk denken aan mijn oom Jaap Buijs (Cas), die helaas is overleden. Als er weleens iets speelde in de politiek, dan belde hij me en zei hij in plat Volendams: ‘Zijn jullie nou allemaal dom daarzo?’ Dan liet hij even fijntjes weten wat er volgens hem niet goed ging in Den Haag. En dan zei hij erachteraan: ‘Dan heb ik het natuurlijk niet over jou, hè?’ Het mooie aan Volendam is dat we heel veel tegen elkaar kunnen én durven te zeggen. Althans, zo voel ik dat.”

Wat vind je vanuit je huidige rol het moeilijkst van deze coronatijd?
,,Het maatwerk dat je zó graag wilt leveren, maar wat door de vele complexheden en de hoeveelheid aanvragen niet altijd mogelijk blijkt te zijn. Als je bijvoorbeeld kijkt naar de horeca, dan heb je het over een bruin cafeetje aan een Amsterdamse gracht tot en met een Van der Valk in Katwoude. Bij de evenementenbranche gaat het van een geluidstechnicus tot een artiest uit de theaterwereld. We willen heel graag perfect maatwerk leveren, maar door de hoeveelheid verschillende bedrijven is dat gewoon niet te doen. En dat is zo frustrerend.”

In hoeverre vind je dat daar te makkelijk over wordt gedacht? Als ik op social media kijk, wordt er veel kritiek geleverd en passeren de meest verschrikkelijke uitspraken de revue.
,,Dat zijn wat mij betreft twee verschillende dingen. Kritiek leveren mag iedereen, maar ik heb geen begrip voor de onbeschoftheid waarmee sommige dingen worden gezegd. Voor mij ligt een grens bij schelden, vergelijkingen met de Tweede Wereldoorlog en aanverwant vuil. Je kunt het ook netjes zeggen. Ik snap de kritiek echt wel, van beide kanten. Neem de feesten in het Vondelpark, met al die lachende twintigers. Natuurlijk denk ik dan: doe het niet, want ook buiten kun je anderen besmetten en dit komt verschrikkelijk over voor ondernemers die hun deuren gesloten moeten houden. Aan de andere kant denk ik ook: je zal maar zo’n twintiger zijn die al sinds oktober ergens in een kamer in Amsterdam woont en weinig omhanden heeft. Op een gegeven moment word je gek, dat begrijp ik óók.”

‘Oma worden,
dat is mijn grootste ambitie.
Dat is toch het mooiste
wat er is?’

Wat ik in deze tijd merk is: als je A zegt, dan valt groep Z over je heen en als je Z zegt, dan valt groep A over je heen. Kortom, je kunt het bijna nooit goed doen. Verneem je alles van wat er over je wordt gezegd en geschreven, al dan niet via je persvoorlichters?
,,Niet alles, want dan zie je door de bomen het bos niet meer. Maar ik hoor en lees natuurlijk wel veel. Ook via mijn eigen Instagram- en Twitterpagina zie ik een hoop voorbijkomen. Laatst ging er nog iemand op een heel nare manier tekeer. Diegene heb ik toen ook een berichtje gestuurd: ik snap dat je boos bent, maar kun je je een béétje gedragen? Het bleek een ondernemer te zijn die flink in de problemen zat. De Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) heeft contact met hem opgenomen en uitgelegd waarom er gebeurt wat er gebeurt. Later stuurde hij me een persoonlijk bericht waarin hij vertelde dat hij zijn lelijke opmerkingen had verwijderd. In zo’n geval is het ook wanhoop. Je zal maar een ondernemer zijn die een hoge schuld heeft en geen idee hebt wanneer je weer open mag. Een deel van de maatschappij is inderdaad sterk verdeeld en vaak helpt het dan juist om de dialoog aan te gaan. Dat probeer ik dus zo veel mogelijk te doen. Vaak is het niet zo zwartwit als het lijkt.”

Over zwartwit gesproken: waarom zijn de maatregelen niet meer eenduidig? Een kapsalon mag wel open, maar een zonnestudio niet. En zo zijn er veel meer voorbeelden.
,,Ik snap die vraag helemaal. En het is aan zonnestudio’s ook gewoon niet uit te leggen waarom kappers wel open mogen en zij niet. Maar dat was hiervoor ook al. Waarom de slijterij van Johan Pelk wel en Primera ernaast alleen voor postpakketjes? Waarom de supermarkt wel en de kledingwinkel ertegenover niet? Dat blijven lastige kwesties, maar we kunnen nog niet anders dan stapje voor stapje werken. Het compleet opengooien van de economie kan niet, omdat de ziekenhuizen dan overspoeld worden. Elke 1000 besmettingen van nu betekent 20 ziekenhuisopnames over twee weken. Op een gegeven moment kan de zorg het dan niet meer aan, zo simpel is het. Daarom moet het aantal ontmoetingen voorlopig laag blijven en dan moet het kabinet kiezen wat er al wel en nog niet open mag. Geloof me, ook wij breken ons het hoofd hierover. En ook wij hopen dat zo snel mogelijk weer alles open kan. Ondertussen proberen we steun te bieden waar we kunnen.”

Maar hoe komen we dan uiteindelijk wel weer uit dit nieuwe normaal? Denk je dat we op termijn terug kunnen naar hoe het anderhalf jaar geleden was?
,,Ik hoop het wel. Oh boy, wat hoop ik dat we in september weer te kermis kunnen in Volendam. De voortekenen zijn wat dat betreft positief, al weet je nooit wat die mutaties gaan doen. Als de vaccins volgens plan geproduceerd en gedistribueerd blijven worden en mensen zich laten inenten, dan zijn we ergens in het voorjaar klaar met het vaccineren van de mensen die een verhoogd risico lopen om op de IC te belanden. Daardoor wordt de druk op de zorg verlaagd en kan er steeds meer. Ik ben van economische zaken, dus probeer wat dat betreft voortdurend de grenzen op te zoeken. Ook omdat deze crisis ons eens te meer leert dat de economie van grote waarde is voor ons welzijn. Van de delen van de economie die zo bepalend zijn voor je gemoedstoestand, kunnen we nu geen gebruik maken. En dat willen we allemáál weer. Even uiteten, een biertje halen, naar de film, lekker op vakantie…”

Vandaar ook dat jullie nu testevenementen organiseren, om te kijken hoe dat veilig kan. Afgelopen weekeinde waren er nog twee concerten in de Ziggodome.
,,Ja, dat is natuurlijk geweldig. André Hazes trad op en er was een dance-event. Binnen twintig minuten waren alle kaartjes uitverkocht; om maar aan te geven hoe graag mensen weer eens met elkaar een leuke avond willen beleven. Een ander voordeel is dat we nu weten wat zo’n virus is en hoe we ermee om dienen te gaan. Een virus muteert en deskundigen voorspellen dat Covid-19 waarschijnlijk bij ons zal blijven, maar de ontwikkelde vaccins zijn snel aan te passen aan nieuwe mutaties. Dat is een geruststelling.”

Als advocaat van de duivel zou ik dan zeggen: dat is een prachtig verdienmodel voor die vaccin-ontwikkelaars…
,,Ja, dan kom je uit bij de afdeling complottheorieën.”

Zeker, maar er zijn aardig wat mensen die er op deze manier naar kijken.
,,Laten we weer teruggaan naar de cijfers: twee procent van de mensen die corona krijgt, belandt in het ziekenhuis. En we willen allemaal dat er een ziekenhuisbed beschikbaar is als jouw situatie daarom vraagt. Er is niemand die zal accepteren dat er op de stoep van het ziekenhuis wordt gezegd: sorry, voor u is geen plek. Of je nu een heftige vorm van corona hebt of een andere ziekte. Dus we moeten voorkomen dat dat gebeurt. En hoe voorkom je dat? Vaccineren. Dus als dat virus muteert, moeten we ervoor zorgen dat de farmaceuten in staat zijn om een vaccin aan te passen. En daarmee zeg ik niks geks, hè? Bij influenza doen we dit al jaren. Daarvan is nog nooit iemand geweest die dat vreemd heeft gevonden.”

Wat zou je kunnen meegeven aan mensen die huiverig zijn voor een vaccin?
,,In tegenstelling tot bijvoorbeeld het Verenigd Koninkrijk hebben wij in Europa de zorgvuldige procedures gevolgd die daarvoor vastgesteld zijn. Dat is waarom wij later een goedkeuring hadden dan een land als Engeland. Zeker als je boven de 65 jaar bent en dus tot de groep behoort die een grotere kans heeft om in het ziekenhuis te belanden, wil ik zeggen: neem het vaccin. Daarmee voorkom je dat je zo ziek van corona wordt dat je in het ziekenhuis terechtkomt. Bovendien kunnen je familieleden dan ook weer bij je langskomen zonder dat ze bang zijn om je te besmetten. Ik kom iedere week bij mijn moeder en elke keer als ik wegga, denk ik: als ze nou maar niet corona krijgt en naar het ziekenhuis moet. En volgens mij hebben veel mensen daar last van. Hoe lekker is het als we daar van af zijn?”

Dus jij laat jezelf ook inenten?
,,Ik ben nog lang niet aan de beurt en gezond. Laat eerst maar iemand voorgaan die een verhoogd risico loopt. Maar als de tijd rijp is, neem ik het vaccin zeker.”

Er komen belangrijke dagen voor je aan, de verkiezingen naderen. Je staat zelf op plek 7 van de CDA-lijst. Waarom zo relatief laag ten opzichte van de voorgaande verkiezingen?
,,Het is het geluksgetal, om te beginnen. Maar inderdaad: ik heb twee keer op plek 2 van de lijst gestaan. Een paar maanden geleden hadden we de CDA-lijsttrekkersverkiezingen en ik vond het belachelijk dat iedereen ervan uitging dat er een man op plek 1 moest komen. Vandaar dat ik ook ben gaan meedoen aan die verkiezingen. We weten hoe dat is afgelopen: ik eindigde op plek 3, achter Pieter Omtzigt en Hugo de Jonge. Toen schakelde ik door en dacht ik: hoe krijg ik het voor elkaar dat er straks vijf vrouwen in de top-10 van onze lijst staan? Ik belde de partijvoorzitter en zei: ik hoef niet op plek 3, maar dan moet je me wel beloven dat er vijf vrouwen in de top-10 komen te staan. Dat is gelukt en vind ik prachtig.”

‘Burgemeester
van de gemeente Edam-Volendam?
Ik sluit het niet uit’

Gaat dat dan niet ten koste van je eigen ambities?
,,Weet je wat het is? Ik heb twee keer op plek 2 gestaan. Tijdens de vorige verkiezingen kreeg ik historisch veel voorkeursstemmen voor een nummer 2, daar ben ik trots op. Ik ben nu staatssecretaris, heb laten zien wat ik waard ben en blijf beschikbaar voor mijn partij. Ik hoop natuurlijk dat alle Volendammers straks gewoon op nummer 7 stemmen, dat spreekt voor zich. In 2017 kreeg ik heel veel stemmen uit ons dorp. Toen voelde ik me echt gedragen door de gemeenschap waar ik uit voortkom. Dat heeft me ongelooflijk goed gedaan. Er stond nadien een tekening in het Noordhollands Dagblad waarin ik symbolisch hooggehouden werd door allerlei handen van mensen in Volendammer klederdracht. Ik bewaar niets, maar die heb ik uitgeknipt en bewaard. Dat voelde zo goed. Het raakt me nog steeds.”

Je zegt altijd dat je geen planner bent, maar zijn er nog dingen die je echt graag wilt doen in je leven, privé of zakelijk?
,,Oma worden. Dat is mijn grootste ambitie. Dat is toch het mooiste wat er is? Vind ik wel. Alleen… daar ga ik natuurlijk niet over, hahaha.”

En burgemeester van de gemeente Edam-Volendam?
,,Jan Dulles vroeg dit laatst ook. Ik zei tegen hem: mag ik dan nog wel met m’n armen in de lucht meezingen tijdens kermis? Toen zei Jan: dat moet zelfs. Dus ik sluit het niet uit. Haha.”

Zou je dat wel leuk vinden?
,,Ja, zeker. Dat wel. Maar Lieke Sievers doet het goed en ik ga voorlopig weer vier jaar naar Den Haag. Misschien daarna. Wie weet.”

Vijf redenen om op Mona te stemmen, volgens vader Jan
Volgende week woensdag, bij de Tweede Kamer-verkiezingen, staat Mona Keijzer op plek 7 van de CDA-lijst. Wat zijn, volgens haar vader Jan Keijzer (Tok Jammessebaaie), de vijf belangrijkste redenen om op de 52-jarige Volendamse te stemmen?
1. ,,Mona is een nuchtere Volendamse, die weet wat hard werken is;
2. Ze helpt ondernemers met ondernemen en knokt elke dag voor wat wél kan, ook in tijden van corona;
3. Ze zegt wat ze doet en doet wat ze zegt;
4. Ze heeft onder meer gezorgd voor een wet die met ingang van 1 juli aanstaande resulteert in een einde aan ongewenste verkooptelefoontjes;
5. Tot slot bouwt ze al jaren – samen met lijsttrekker Wopke Hoekstra – aan een eerlijke economie en daarmee aan de toekomst van onze kinderen en kleinkinderen.”

‘Ik zou niet weten hoe mijn kinderen aan een betaalbaar huis komen’
Welk onderwerp vindt Mona Keijzer belangrijk voor als de coronacrisis eenmaal voorbij is? ,,De economische ontwikkeling van de toekomst en de uitdagingen die daarmee samenhangen”, zegt de demissionair staatssecretaris van economische zaken.
,,Het nieuwe kabinet moet onder meer nadenken over hoe je ervoor zorgt dat onze kinderen over tien jaar nog steeds een goede boterham kunnen verdienen. Als ik kijk naar mijn oudste drie jongens, die studeren alle drie iets op het vlak van technologie; van computer science tot scheikunde. Dat soort sectoren is van groot belang. Daar moet je als kabinet in gaan investeren, om te zorgen dat we de concurrentie internationaal aan kunnen. Doe je dat niet, dan gebeurt het in de landen om ons heen en hobbelen wij er achteraan.”
Een ander belangrijk agendapunt volgens Keijzer: woningbouw. ,,Mijn oudste zoon is 26 jaar en mijn jongste is 17 jaar”, vertelt de nummer 7 op de CDA-lijst. ,,Ik zou niet weten hoe zij aan een betaalbaar huis komen. Woningbouw is te lang gezien als woningmarkt, waar marktwerking ook te ver is doorgeschoten. We moeten het weer over volkshuisvesting hebben. Anders komen onze kinderen niet meer aan een betaalbaar huis.”
De 52-jarige Volendamse is een van de politici die ervoor pleiten om de komende jaren – tot 2030 - één miljoen woningen te bouwen, waarvan een groot gedeelte voor koopstarters. ,,De verhuurdersheffing moet afgeschaft worden, zodat woningbouwverenigingen meer kunnen gaan bouwen”, stelt Keijzer voor. ,,Toch is ‘t belangrijk dat de basisbeurs terugkomt, zodat jongeren niet al beginnen met een hoge studieschuld.”