Een onverwachts avontuur in Roemenië bood zangeres een tweede kans

Anny Schilder zette verdriet om in muzikaal geluk

Haar eerste taak voor het bandje waar ze als tiener instapte, zou het inzingen zijn van de meest succesvolle single die ze ooit maakten. Ze was nog jong, maar BZN was niet het eerste hoofdstuk in Anny’s muzikale geschiedenis. ,,In de zesde klas van de lagere school – destijds het laatste jaar – stelde meester Pelk voor om de musical ‘Adieu Paris’ uit te voeren”, begint de Volendamse haar verhaal. ,,Om alle liedjes te vertolken was een leadzangeres nodig. Om beurten moesten we allemaal een stukje voorzingen. Ik was destijds een jaar of elf en hartstikke verlegen. Ik zag het totaal niet zitten om voor de hele klas te gaan zingen.”
Anny besloot zich, in de hoop overgeslagen te worden, op de achtergrond te houden. ,,’Meester, Anny kan goed zingen!’, riep een klasgenootje”, lacht ze. ,,Ik kon wel door de grond zakken. De volledige aandacht van ál mijn klasgenootjes en de leraar was op mij gericht. Na een moment van twijfel besloot ik dat ik me die dag niet zou laten kennen. Ik herpakte mijn moed, ging naast mijn bankje staan en begon voorzichtig te zingen. Tot mijn verbazing werd de héle klas doodstil. Iedereen luisterde aandachtig naar het liedje dat ik zong. Na afloop zei meester Pelk: ‘Er is vandaag een zangeres opgestaan.’ Niet alleen kreeg ik de rol in de musical, ook ging mijn leraar langs mijn ouders om ze ervan te overtuigen dat ze een gitaar voor me moesten aanschaffen.”

Chansons
Als jong meisje was Anny misschien te verlegen om uit zichzelf het podium te pakken, het zingen was haar echter niet vreemd. ,,In die tijd waren wij één van de weinige huishoudens in Volendam die een televisie hadden staan. Eén specifieke uitzending van vroeger zal ik nooit meer vergeten. Een Franse zangeres zong met haar hartverscheurende stem de meest prachtige chansons. Ze was maar een klein vrouwtje, maar haar stem was zó indrukwekkend. Dit wilde ik ook doen. Ik raakte verslaafd aan de muziek van Edith Piaf.”
Anny groeide op met vier broers en drie zussen. Al mijn broers waren wel actief in de muziek. Zij leerden me gitaar spelen en samen kregen we het zingen van harmonieën onder de knie. Mijn moeder was onze grootste fan. Vaak zette ze haar stoel midden in de woonkamer neer, ging lekker zitten en zei: ‘Zingen jullie eens een mooi liedje voor me.’ We zongen liedjes van Bob Dylan, Leonard Cohen en bijvoorbeeld the Beatles. Mijn oudste zus had exact dezelfde stem als ‘Mama’ Cass van the Mamas and the Papas. Moeder vond het prachtig als we meerstemmig zongen.”
In haar tienerjaren begon Anny samen met een vriendin een zangduo om op bruiloften op te treden. ,,The Nip Outs noemden we onszelf. Samen met Marie ‘Don’ Veerman zong ik op zestienjarige leeftijd gezellige liedjes op bruiloften. In die tijd was het zo dat als je in het weekend ergens een liedje had gezongen, en het klonk een beetje, dan was heel Volendam ervan op de hoogte. Schijnbaar hadden de BZN-leden ook iets goeds gehoord over onze optredens.” Na wat onenigheid tussen Anny en Marie besloot het duo uit elkaar te gaan. ,,Vanaf dat moment maakte ik geen deel meer uit van een muzikaal gezelschap. Toen ik op een zaterdagavond in de Passagebar door drummer Jack Dekker gevraagd werd voor BZN, was dus een welkome verrassing. In eerste instantie dacht ik dat hij een geintje maakte, maar ze waren bloedserieus. BZN had tot die tijd rockmuziek gespeeld met Jan Kies als leadzanger, maar ik werd gevraagd in een experimentele periode van de band. Jan Keizer was van de drums overgestapt naar de leadzang en Marie Kwakman had een paar maanden als zangeres in de band gezeten. Net als bij de musicalauditie tijdens mijn jeugd, pakte ik ook deze kans met beide handen aan.”

‘Ter hoogte van
een schoenenwinkel
in de Kalverstraat
werd ik herkend.
Ik hoorde ze mijn
naam herhaaldelijk
roepen en binnen
een paar seconden
waren we omsingeld’

Anny nam het stokje over van, wat later werd, Maribelle en werd zangeres van BZN. ,,Wat mij vooral aansprak was het deel uitmaken van een band. Ze hadden al wel een naam opgebouwd, maar in mijn ogen zou het een hobbyproject worden. Alle bandleden werkten er gewoon bij en er stonden maar één of twee optredens op het programma.” Een paar dagen later bleek dat Anny’s verwachtingspatroon niet verder van de realiteit had kunnen afwijken. ,,BZN had de volgende single al klaarliggen. Ik moest het liedje alleen nog even inzingen in de studio. Dat zou mijn eerste taak voor de band worden.”
De mannen van BZN bleken goud in handen te hebben met de bescheiden Anny. ‘Mon Amour’ kwam op nummer 1 binnen en behaalde de gouden status. ,,We kwamen in een gekkenhuis terecht. We werden herkend op straat, de agenda stond opeens helemaal volgeboekt met ’s middags radio- en tv-opnames en ’s avonds optredens door het hele land. Het werd zó druk dat we allemaal wel moesten stoppen met werken. Ik had deze chaos nooit van mijn leven verwacht.”
Terwijl BZN met hun single op nummer 1 in de hitlijsten stond, ging Anny nietsvermoedend met haar moeder naar de hoofdstad om te winkelen. ,,Mijn moeder droeg destijds nog Volendammer klederdracht - dat trok buiten Volendam op zich al de nodige aandacht - maar dat mensen mij ook zouden herkennen, had ik nooit op gerekend. Op zoek naar een poppenwinkel liepen we door de Amsterdamse Kalverstraat. Ter hoogte van een schoenenwinkel werd ik herkend. Ik hoorde ze mijn naam herhaaldelijk roepen en binnen een paar seconden waren we omsingeld. We werden belaagd door tientallen mensen. Er ontstond een gigantisch gedrang, waardoor we volledig in het nauw gedreven werden. Met onze rug tegen het raam van een schoenenwinkel konden we geen kant op. De angst was van mijn moeders gezicht af te lezen en ik had letterlijk geen idee hoe ik ons uit deze benauwde situatie kon redden. De eigenaresse van de winkel had het allemaal zien gebeuren en greep gelukkig in. Ze opende de deur, trok ons vlug naar binnen en draaide direct de deur weer op slot. Ik had er nooit bij stilgestaan dat mensen me misschien zouden herkennen en wat de gevolgen daarvan zouden kunnen zijn. Ik was me nergens van bewust, had nooit mediatraining gehad. We werden zo in het diepe gegooid. Ik ben zo van die situatie geschrokken dat ik nooit meer zomaar naar een grote stad ben gegaan zonder bijvoorbeeld een zonnebril op te zetten.”
Terugkijkend op de periode waarin de BZN furore maakte, komt Anny tot de conclusie dat het beter voor haar ontwikkeling was geweest als ze op een ander moment was ingestapt. ,,Misschien zou het beter zijn als ik in de band was begonnen in een minder succesvolle periode. Een periode waarin ik rustig aan kon wennen aan het bandleven en geleidelijk aan zou mee kunnen groeien. Nu was het zo dat ik aan één liedje meewerkte en het hek was van de dam. Ik werd op straat belaagd, stond te zingen voor koningin Juliana en prins Bernhard, ik ontmoette prins Claus, waarna de landelijk media massaal viel over mijn houding – schijnbaar had ik mijn linkerhand niet in mijn zij mogen houden toen ik hem met rechts de hand schudde – maar wisten wij veel. Wij kwamen zo van de garntafel af. Ik werd zo voor de leeuwen gegooid. Dat was een hectische tijd.”

Roemenië
Na ‘Mon Amour’ volgden verscheidene hits. BZN leek Nederland te ontgroeien. ,,We hebben meerdere keren geprobeerd om voet aan de grond te krijgen in Duitsland, maar dat is nooit echt gelukt. We kwamen er op tv en speelden er shows, we deden er alles aan om ook daar door te breken. Helaas is het er nooit van gekomen. Achteraf gezien waren we wel in Roemenië ongelooflijk populair. Er gingen vrachtwagens vol met onze platen die kant op, maar optreden was in die tijd onmogelijk geweest vanwege Ceau?escu’s communistische beleid. Misschien is het daarom beter dat Jan Keizer en ik pas jaren later ontdekten dat we er succes hadden.”
Na acht jaar deel te hebben uitgemaakt van één van Nederlands meest succesvolle bands, eindigde het avontuur in mineur voor Anny. ,,Het is voor mij triest afgelopen”, zucht de zangeres. ,,Ik ging aan het drukke bestaan onderdoor. Nadat mijn dochter geboren werd, leed ik aan een postnatale depressie en in die tijd werd dat nog niet heel serieus genomen. Tijdens een vergadering met de bandleden stelde ik voor om één keer per maand een zaterdagavond vrij te houden om toch een rustpunt in te bouwen in het overbelastende programma. Helaas kon dat niet, we moesten oogsten nu het kon. Daar kan ik wel begrip voor opbrengen, hoor. Voor mij hadden de afgelopen acht jaren als een sneltrein gevoeld die niet meer stopte. Ik kon niet afremmen. De sneltrein kwam pas tot stilstand nadat hij op volle snelheid een muur raakte. Ik neem het de bandleden niet kwalijk dat het zo gelopen is, maar wat er daarna gebeurde heeft me wel verschrikkelijk veel pijn gedaan…”
,,Nadat Carola me had vervangen in BZN werd ik compleet genegeerd door de bandleden. Ze hebben nooit gevraagd hoe het met me ging, zelfs na mijn scheiding heeft niemand ooit contact gezocht. Ik bestond niet meer voor de mensen waarmee ik acht jaar lief en leed had gedeeld en dat heeft me veel verdriet gebracht.”
Een jaar na haar afscheid van BZN werd Anny benaderd door een oude bekende van de VARA. ,,Of ik een kerstliedje wilde opnemen met Kinderen voor Kinderen, dat Artsen zonder Grenzen ten goede kwam. Eigenlijk zag ik het in die fase helemaal niet zitten om weer te gaan zingen, maar toch wisten ze me te overtuigen. Het was een leuk project, een samenwerking met zowel Kinderen voor Kinderen als Het Goede Doel, en de opbrengst ging naar een letterlijk goed doel.”

‘Ik kwam weer
een beetje in
het nieuws en
dat werd me niet
in dank afgenomen
door BZN’

Het balletje begon voorzichtig weer te rollen. ,,Ik had niet meer te maken met een overvolle agenda. De druk was van de ketel en langzaam maar zeker hervond ik het plezier in de muziek. Toch duurde het niet lang voordat ik weer op de rem moest trappen. Ik had weer een album met een bijbehorende single gemaakt en dan wordt er gelijk weer van je verwacht dat je overal in het land opduikt om je werk te promoten. Ik kwam weer een beetje in het nieuws en dat werd me niet in dank afgenomen door BZN. Sterker nog, er werd jacht op me gemaakt. Ondanks dat ik geen BZN-liedjes zong, wilden ze dat ik bij de platenmaatschappij vandaan ging, arrangeurs die voor de BZN schreven mochten niet met mij samenwerken en er volgde zelfs een rechtszaak tegen mij.”
Rond diezelfde periode werd BZN nogmaals in verlegenheid gebracht door aanwezigheid van hun voormalig zangeres. ,,Ik werd gevraagd door Panorama om een interview en een mooie fotosessie te doen. Wat ze er niet bij vermeldden was dat ze Carola Smit diezelfde vraag hadden gesteld. Zonder dat iemand ervan wist maakten ze een spread in hun magazine met op de ene pagina Carola en op de andere pagina ik. Eén van ons was compleet in het zwart gekleed en de ander in het wit. Ik zou niet meer weten wie welke kleur droeg, maar het waren schitterende foto’s. Later hoorde ik dat die editie van de Panorama voor de nodige woede had gezorgd bij de BZN-leden.”
Anny blies haar carrière nieuw leven in door het ditmaal op haar eigen manier, in haar eigen tempo te doen. ,,Op een gegeven moment werd ik door Jaap ‘Cas’ Buijs gebeld. Hij wilde het even over mijn volgende album hebben. Thomas en Cees Tol waren inmiddels uit BZN gestapt en Jaap vond het wel een goed idee om mijn volgende album samen te maken. Ik zei natuurlijk gelijk: ‘dat gaan we niet doen, Jaap.’ Maar Jaap stond erop dat we even bij elkaar zouden komen. Hij pikte me op in de auto en we gingen even een rondje door Volendam. Als je dan later weer uitstapte, had hij voor elkaar wat hij wilde. Ik had ingestemd onder de voorwaarde dat ik eerst met Thomas en Cees rond de tafel mocht. De broers pakten die kans aan om aan te geven dat ze mij de voorgaande jaren niet heel netjes behandeld hadden. Die woorden waren het enige wat ik nodig had.”
Anny, Thomas en Cees kwamen tot bezinning. ,,Naderhand hebben we nog heel veel samengewerkt. We hebben zelfs nog samen in een band gezeten. Naast Jan Veerman ‘Kies’ als leadzanger, Thomas Tol op toetsen en Cees Tol op gitaar, werd ik gevraagd als zangeres voor BZN’66. Dat was voor mij een gouden tijd. Wat hebben we toen gelachen. In de kleedkamer hadden we áltijd een ongedwongen, oergezellige sfeer. We speelden door het hele land en deden wat we écht leuk vonden.”

Mies Bouwman
Na een korte samenwerking met José Hoebee van LUV kreeg Anny totaal onverwachts op 51-jarige leeftijd de kans van haar leven. ,,José en ik zouden een volledig album gaan maken, maar toen belde Jan Keizers manager me. Mies Bouwman werd tachtig jaar en de vraag was of Jan en ik samen nog één keertje ‘Mon Amour’ wilden zingen voor haar. Jan had al ingestemd met de potentiële samenwerking. Ik besloot in te stemmen. Toen ik bij Jan thuis kwam om de toonsoort te bepalen, voelde het gelijk alsof er nooit iets was gebeurd. We hadden direct weer een klik. Na het optreden voor Mies Bouwman waren de reacties in de zaal zó positief dat we serieus overwogen om meer samen te gaan werken. Niet veel later kwam het nieuws waardoor ik de samenwerking met José vroegtijdig moest afbreken.”
,,Jan en ik werden uitgenodigd om een televisieoptreden in Roemenië te geven. Ze hadden daar gehoord dat we weer bij elkaar waren gekomen. BZN zou daar zó populair zijn dat we er een volledig tour zouden kunnen doen. We besloten de sprong in het diepe te wagen. Met z’n tweetjes stapten we in het vliegtuig richting Roemenië. We hadden werkelijk geen idee wat ons te wachten stond.”
De grootste BZN-hits aan de Zwarte Zee bleken niet dezelfde als de successen in Nederland. ,,’Blue Eyes’ en ‘Dance, Dance’ waren de absolute krakers in Roemenië”, lacht Anny. ,,Dat waren de liedjes die ze verzocht hadden in het programma waar we als uitsmijter meededen. Je gelooft niet wat er gebeurde toen we het podium opkwamen. Die hele zaal ging compleet uit zijn dak. We keken elkaar vol ongeloof aan.”
,,De volgende ochtend werden we door de burgemeester en een beveiligingsteam meegenomen om een ceremonie bij te wonen waarbij een tegel met onze namen in de drukste straat van de stad werd gelegd. Er stond zevenduizend man te juichen bij die gelegenheid. Jan en ik bleven elkaar aankijken met een blik van ‘wat is hier nou aan de hand?’ Wij hadden onze manager niet eens meegenomen omdat we dachten dat het allemaal wel los zou lopen, maar we konden daar niet over straat zonder beveiliging. Complete kantoorpanden waren beplakt met posters van onze gezichten, we hadden 24 uur per dag bewaking om ons heen, het was complete gekte.”

‘Na de pauze zette
de band ‘Blue Eyes’
in en op het moment
dat ik op kwam
lopen en begon
te zingen, liepen
de tranen over de
wangen van het
Roemeense publiek’

Aanvankelijk kregen Jan en Anny een emotionele verklaring voor het onbegrensde succes in Roemenië. ,,In de jaren 80 – toen dictator Ceau?escu nog aan de macht was en er in Roemenië werkelijk niets was toegestaan – gingen mensen zomers stiekem naar een kustplaats om daar in het grootste geheim een feestje te bouwen. De enige platen die de DJ daar had waren van ABBA, Boney M. en van BZN. Mensen die dat meegemaakt hebben vertelden ons dat onze muziek ze herinnert aan het enige lichtpuntje in hun leven in die tijd. Ze associëren liedjes als ‘Dance, Dance’, ‘Mr. Dan’ en ‘Blue Eyes’ met vrijheid.” Jan en Anny gaven de Roemeense bevolking een onvergetelijk gevoel met hun muziek. ,,We gaven shows voor duizenden mensen, met als absoluut hoogtepunt een openluchtoptreden voor honderdduizend mensen.”
Wat volgde, waren negen jaren vol uitverkochte optredens van het Volendamse duo en hun live band. ,,Ik ben zó dankbaar dat ik dat nog heb mogen meemaken. De mensen daar hadden echt behoefte aan wat wij ze brachten. Steevast kwamen ze allemaal in hun netste kleding naar onze optredens. En blijkbaar werd onze muziek van generatie op generatie overgebracht. De zalen waren namelijk niet met één leeftijdscategorie gevuld, maar jong en oud zat door elkaar. Na de pauze zette de band ‘Blue Eyes’ in en op het moment dat ik op kwam lopen en begon te zingen, liepen de tranen over de wangen van het publiek. Ik kan nog steeds niet bevatten wat die liedjes voor de mensen daar betekenen. Tot het einde van 2019 heb ik onafgebroken genoten van onze tijd in Roemenië.”
,,Twee jaar terug hebben we besloten de handdoek in de ring te gooien. Jan vond het mooi geweest toen hij 70 werd. En ik kan me daar wel bij aansluiten. Dit keer kon ik het op mijn eigen manier afsluiten en dat is me nog altijd heel wat waard. Voor het Roemenië-avontuur keek ik met een negatief gevoel terug op mijn muzikale loopbaan, maar sindsdien kan ik weer met een glimlach op mijn gezicht terugdenken aan mijn carrière. Ik heb het boek nu uit. Muzikale ambities heb ik niet meer. Het is mooi geweest. Ik ga alleen nog lekker genieten van mijn kinderen en kleinkinderen en zodra het weer kan, ga ik een mooie reis maken.” Na een korte pauze besluit Anny bedachtzaam: ,,Ik heb een roerig leven gehad – nog steeds kan ik ontdaan raken van dingen die ik heb meegemaakt – maar ik heb wel alles alleen gedaan. En daar ben ik toch best een beetje trots op.”