AFGESTUDEERD | MA Global Political Economy | Dovan Koning

‘Belangrijk om altijd kritisch naar de verdeling van macht te kijken’

Op de middelbare school ontwikkelde Dovan een grote liefde voor het vak Geschiedenis. ,,Ik vond dat echt prachtig, al die waargebeurde verhalen en gebeurtenissen, vaak nog absurder dan fictie. Lange tijd dacht ik dat ik na mijn VWO geschiedenis zou gaan studeren, maar uiteindelijk heb ik me voor alle zekerheid ook georiënteerd op verschillende andere opleidingen. Naast de open dagen van Geschiedenis opleidingen bezocht ik bijvoorbeeld ook de Bachelor Sociologie aan de VU. Tijdens dat proefcollege besefte ik me dat sociale kwesties en politiek eigenlijk de grote aandrijvers van de geschiedenis zijn. En daar wilde ik me graag verder in verdiepen.”
Uiteindelijk koos Dovan voor de Bachelor Internationale Betrekkingen aan de VU. ,,Misschien ook wel omdat mijn familie over de hele wereld verspreid woont, zoals onder andere in de VS, Canada en Turkije. Ik ben dus altijd al wel geïnteresseerd geweest in wat er buiten onze landsgrenzen gebeurt, en in mijn studie wilde ik politiek, economie en sociale kwesties ook graag op een globaal niveau bestuderen.”

Politieke structuren
,,Op globaal niveau gaat het vaak niet meer om details, maar kijk je echt naar de grote vraagstukken”, legt Dovan uit. ,,Je bestudeert politieke structuren in zijn geheel en probeert te analyseren hoe ‘het systeem’ werkt. Het is jammer dat mensen hier over het algemeen vaak amper bij stilstaan. ,,Als ik om mij heen kijk, gaan de meeste discussies vaak over zeer specifieke situaties als volledig op zichzelf staand, zoals de nieuwe lockdown, zwarte piet, vluchtelingen of andere voorbeelden van ongelijkheid, discriminatie of botsingen van culturen. Terwijl het ontzettend interessant en verhelderend kan zijn om ook eens naar het grotere geheel te kijken. Want veel basisaannames, overtuigingen en oorzaken vinden hun oorsprong in het overkoepelende kapitalistische systeem waarin we leven. En juist op dat niveau is echte verandering mogelijk.”
Niet alleen op intellectueel gebied kijkt Dovan graag voorbij grenzen. Naast zijn studie reisde hij ook graag en veel, om de wereld in levende lijve te ontdekken. Het was ook aan de andere kant van de wereld, na een nachtelijke busreis naar een uithoek van Minneapolis in de VS, dat Dovan besloot zich aan te melden voor de Masteropleiding Global Political Economie aan de Universiteit van Leiden.
,,Ik was aangenomen op meerdere universiteiten met eenzelfde Masterprogramma, maar besefte op dat moment dat ik de weg met de meeste weerstand wilde kiezen. Leiden is namelijk bij uitstek een rechts bolwerk. Ik ben zelf juist behoorlijk links georiënteerd en was in die tijd actief lid van de SP.”
In plaats van het vermijden van de confrontatie met andersdenkenden, zocht Dovan deze juist bewust op. ,,Als iemand het de hele tijd alleen maar met je eens is, word je namelijk nooit uitgedaagd om ergens dieper over na te denken, en posities en kennis verder te ontwikkelen.”

‘Al waren we
het bijna nooit
met elkaar eens,
heb ik er veel
nieuwe vriendschappen
opgebouwd’

Van deze beslissing heeft Dovan geen moment spijt gehad. ,,Het was best een eind weg, maar ik kon veel leeswerk doen in het Openbaar Vervoer. En de interessante gesprekken maakten de reistijd helemaal goed. Na bepaalde colleges ging ik met mijn klasgenoten rechtstreeks door naar een café, omdat de discussie nog niet klaar was. Het was ontzettend fijn om zo fel te kunnen debatteren, en al waren we het bijna nooit met elkaar eens, heb ik er veel nieuwe vriendschappen opgebouwd.”
Politieke economie gaat volgens Dovan vooral om machtsverhoudingen en verbanden in de economie. ,,Het benadert macht als een belangrijke schakel in onze sociale, politieke en culturele systemen. In algemene economie opleidingen wordt meestal alleen de neoklassieke economische stroming behandeld, oftewel de kapitalistische vrije markteconomie waarin we op dit moment leven, en waarbinnen zij vooral de handelsgeest van de mens bestuderen. De opleiding Global Political Economy gaat daarnaast ook dieper in op twee minder bekende stromingen. Namelijk de Statistische/Developmentalistische stroming, die stelt dat de staat een cruciale rol speelt in het maken en reguleren van de markt, en de kritische/Marxistische stroming, die niet de handel, maar juist arbeid als drijvende kracht van het systeem ziet, en vanuit dat oogpunt het systeem analyseert en bekritiseert.”
,,Je wordt dus constant uitgedaagd om kritisch na te denken over zaken waar we in eerste instantie bijna nooit bij stilstaan. Onderwerpen als de 8-urige werkdag, de onderontwikkeling van derde wereldlanden en bijvoorbeeld oplopende schulden.”

Staatsschulden
Over dit laatste onderwerp schreef Dovan zijn Masterscriptie. ,,Ik wilde me verdiepen in wat staatsschulden nou eigenlijk zijn. Daarom heb ik veel klassieke werken over staatsschuld bestudeerd, en deze vervolgens toegepast op de actualiteiten. Ik zoomde specifiek in op de situatie in Argentinië en de VS, omdat deze landen onlangs nog in een grote schuldencrisis verkeerden, maar vanwege hun verschillende machtsposities hier totaal verschillend mee konden omgaan. Argentinië is geen rijk of machtig land. Dit was ook duidelijk in hoe zij hun staatsschuld zagen: voor hen was het een zware last. Voor de Amerikaanse overheid was het grootste probleem dat ze door hun eigen wetten niet méér schulden mochten maken. Hieruit kon ik concluderen dat staatsschuld niet een neutraal iets is.”
Dovan benadrukt dat in een kapitalistische samenleving, de economie bijna compleet in handen is van de mensen die kapitaal bezitten, en niet zij die het hardste werken. ,,Des te meer kapitaal je hebt, des te meer macht je hebt. Kijk maar naar de invloed van grote corporaties zoals Facebook en Google. Dit is inherent aan een kapitalistische economie, maar in mijn ogen is zo’n ongelijkheid in macht per definitie ondemocratisch. Het is daarom belangrijk dat mensen zich daar zoveel mogelijk bewust van zijn.”
Nadenken over de maatschappij en politiek hoeft volgens Dovan niet moeilijk te zijn. ,,Het kan op elk niveau. Iedereen kan iets zinnigs zeggen over politiek en iedereen heeft een idee over hoe macht verdeeld zou moeten zijn. Veel mensen hebben ideeën, maar zijn vaak bangig erover, om zich erin te verdiepen. Dat is het rare: ondanks de bekende polarisering lijken mensen vaak ook bang te zijn om te denken over oorzaken of systemen. Het belangrijkste is dat mensen zich altijd af moeten vragen, in wiens belang bepaalde wetten, regels of gebruiken zijn.”

‘Pas als we ons
als massa bewust
worden van onze
individuele machteloosheid,
kunnen we ons
verenigen om hier
iets aan te doen’

,,Pas als we ons als massa bewust worden van onze individuele machteloosheid, kunnen we ons verenigen om hier iets aan te doen. Een mooi voorbeeld hiervan vind ik de grote vrijwillige ontslaggolf die op dit moment in Amerika gaande is, de Great Resignation.. Mensen pikken het niet langer dat grote werkgevers zoals Walmart en McDonalds elk jaar weer gigantische winst maken, terwijl de arbeiders die het bedrijf draaiende houden niet rond kunnen komen van het loon dat zij ontvangen. Die winsten bestaan immers alleen maar door de arbeid die arbeiders leveren, daar wordt de meerwaarde gecreëerd. Het is goed dat steeds meer mensen zich ervan bewust worden dat dit deze verhoudingen niet ‘normaal’ zouden moeten zijn.”
Meerdere keren tijdens het interview pakt Dovan een opvallend apparaatje uit zijn zak. Terwijl hij rustig verder praat, drukt hij een paar keer op een knopje voordat hij het apparaatje weer wegstopt. ,,Dit is een pijnbestrijdingsmiddel”, legt Dovan uit. ,,Halverwege mijn Masteropleiding heb ik namelijk een spontane klaplong gehad. Daar heb ik al vaker last van gehad, maar deze keer had ik gelijk door dat het goed mis was. Ik heb een tijd in het ziekenhuis gelegen, en het heeft me maanden geduurd voordat ik weer volledig hersteld was.”
,,Omdat er door mijn aandoening en de nodige operaties veel zenuwen beschadigd zijn, heb ik een elektrisch apparaat gekregen dat elektrische schokjes geeft om de pijn te stillen. Dit losse apparaatje is een soort afstandsbediening, waarmee ik elektrische schokjes kan opwekken als de pijn te heftig wordt.” Dovan benadrukt dat deze innovatieve vorm van pijnbestrijding hem zijn leven heeft teruggegeven. ,,Zonder dit apparaatje was ik niet in staat geweest om normaal te functioneren, ik ben de moderne geneeskunde en het ziekenhuis waar ik ben behandeld dan ook elk moment van de dag héél erg dankbaar.”

Cum laude
Het gaat steeds een beetje beter met Dovan, en inmiddels heeft hij zijn Master cum laude kunnen afronden. Een bijzondere prestatie, helemaal omdat hij tijdens zijn bacheloropleiding ook al het Honours programma volgde: een serie extra vakken waarmee een student een speciale vermelding op zijn of haar diploma kan verdienen. ,,In dat programma heb ik me evengoed ook kunnen verdiepen in geschiedenis”, vertelt Dovan.”
Omdat hij tijdens zijn herstel tot de zogenaamde ‘kwetsbare doelgroep’ behoorde, heeft Dovan een groot deel van het afgelopen anderhalf jaar in een zeer strenge lockdown geleefd. ,,Ik kwam het huis echt maanden niet meer uit, en dat heeft een grote impact op me gehad. Ik had mezelf dan ook voorgenomen om de komende tijd optimaal van mijn vrije tijd te genieten door er weer zoveel mogelijk op uit te trekken en zo veel mogelijk vrienden en familie te zien.”
Voordat Dovan weer aan de slag gaat, neemt hij bewust wat tijd om eerst weer helemaal tot rust te komen en aan zijn conditie te werken. In zijn vrije tijd besteedt hij veel tijd aan het brouwen van bier. ,,Een best wel uit de hand gelopen hobby intussen”, lacht Dovan. Ook is hij iets aan het schrijven, maar daar wil hij niet te veel over kwijt. ,,Dat is nog ‘work in progress’, wellicht dat ik er in een later stadium iets over kan vertellen.”
Overigens is het niet Dovans ambitie om te politiek in te gaan. ,,Dat is echt een vak apart. Tijdens mijn studie heb ik me vooral ontwikkeld als kritisch denker, maar het politieke spel daaromheen is niets voor mij. Studenten van deze opleiding komen vaak in adviserende rollen terecht, bijvoorbeeld als consultant, of adviseur voor een onderzoeksbureau, NGO of een overheidsdienst. Dat zijn interessante toekomstperspectieven, maar voordat ik die weg insla wil ik me de komende tijd eerst echt weer helemaal fit voelen.”