AFGESTUDEERD

‘Bijna niets is zo zwart wit als het in eerste instantie lijkt’

Diana Kwakman liep al een tijdje met het idee in haar hoofd dat ze Psychologie wilde studeren. In het laatste jaar van het VWO besloot ze voor alle zekerheid toch ook eens naar andere studies te kijken, toen haar oog op de Bachelor Interdisciplinaire sociale wetenschap (voorheen Algemene Sociale Wetenschappen) viel. Een relatief nieuwe opleiding aan de Universiteit van Amsterdam, waarin vakken als Psychologie gecombineerd worden met Sociologie, Antropologie, Planologie, Sociale geografie en Politicologie. Die brede aanpak sprak haar direct aan. Inmiddels heeft de 21-jarige Diana de opleiding met succes afgerond. En over enkele weken stroomt ze door naar de Master Sociale psychologie.
,,Achteraf ben ik blij dat ik deze Bachelor heb gekozen”, zegt Diana. ,,Het leek me altijd al leuk om psychologie te studeren, maar ik zag mezelf later eigenlijk niet als psycholoog in een klinische omgeving werken. Tijdens de opleiding Interdisciplinaire sociale wetenschap leer je om op een brede en veelzijdige manier naar maatschappelijke vraagstukken te kijken, en zo leer je dus ook verschillende vakgebieden kennen. Juist door al deze nieuwe inzichten kwam ik er steeds meer achter dat ik psychologie uiteindelijk toch het leukste vind. Ook ontdekte ik welke specifieke richting binnen de psychologie mij het meeste aansprak: Sociale psychologie.”
Overigens wil Diana daarmee niet zeggen dat de afgelopen drie jaar altijd even leuk en makkelijk voor haar waren. ,,Al in het eerste jaar kwam er gelijk heel veel op me af. Meteen al volgden we de meest uiteenlopende vakken, en zoals je je kunt voorstellen ligt lang niet elk vak je even goed. In dat eerste jaar volg je ook het vak Academische Vaardigheden, een ontzettend droog en theoretisch vak waar ik echt geen enkele inspiratie uit haalde. Ook kregen we bij bijna alle vakken elke week een nieuwe opdracht mee als huiswerk, dus vooruitwerken of een rustig weekje tussendoor zat er niet in. Zolang je alles gewoon bijhield was het allemaal gelukkig wel te doen.”
Samen met twee andere Volendammers begon Diana aan de opleiding, maar al in het eerste jaar haakten zij allebei af. ,,Achteraf had ik mazzel dat zij allebei in een andere groep zaten dan ik. Eerst vond ik dat natuurlijk jammer, maar als ik bij hen had gezeten had ik waarschijnlijk niet zoveel met andere studiegenoten opgetrokken. En wanneer ik dan alleen was overgebleven, had het waarschijnlijk moeilijk voor me geweest om weer nieuwe contacten te leggen.”
Gelukkig kwam Diana al op de eerste dag in contact met een aardige klasgenoot. ,,Bij de lift kwam er opeens een meid op me af lopen die vroeg of ik mijn lokaal wel kon vinden, en ze bleek op zoek naar hetzelfde lokaal als ik. Vanaf dat moment zijn we eigenlijk altijd met elkaar blijven optrekken. In de opleiding moesten we ook veel opdrachten in groepsverband maken, en omdat we bij de eerste groepsopdracht al een hele fijne groep hadden, zijn we altijd bij elkaar gebleven. Dat vond ik echt erg fijn, want als je elkaar eenmaal wat beter kent, werk je ook beter samen en voel je je meer op je gemak.”

‘Gelukkig ben ik
best wel nuchter,
dus als ik dan
tijdens zo’n
mental breakdown
in de spiegel keek,
kon ik er nog
wel om lachen’

Een nadeel van zo’n interdisciplinaire studie is volgens Diana de vakken die je helemaal niet leuk vindt. ,,,Voor mij was dat bijvoorbeeld Culturele antropologie. Voor dat vak moesten we onder andere een praktijkopdracht doen, waarbij ik met mijn groep onderzoek deed naar een zelfvoorzienend ecodorp in de buurt van Alkmaar. Het was een bijzondere ervaring om te zien hoe deze mensen leefden, maar persoonlijk vond ik het echt ongemakkelijk. We deden ons onderzoek aan de hand van zogenaamde participerende observaties, wat in deze situatie inhield dat we hielpen op het terrein en meededen aan gekke rituelen en gebruiken, waarbij we ondertussen aantekeningen maakten.”
Diana legt uit dat je in dit soort maatschappelijke onderzoeken vaak kwalitatief onderzoek doet. ,,Dat wil zeggen dat je vanuit een globale vraagstelling op zoek gaat naar nieuwe kennis, je observeert, interviewt mensen en bestudeert de literatuur rondom een bepaald concept of idee om tot nieuwe inzichten te komen.” Diana kwam er al snel achter dat ze zelf veel liever kwantitatief onderzoek doet. ,,In tegenstelling tot kwalitatief onderzoek, richt kwantitatief onderzoek zich echt op het bevestigen of verwerpen van een duidelijke hypothese. Aan de hand van experimenten, gerichte observaties en enquêtes met gesloten vragen kom je tot meetbare resultaten die je kunt uitdrukken in getallen, tabellen, grafieken en diagrammen. Dat vind ik persoonlijk een veel fijnere manier van onderzoek doen. In deze opleiding heb ik echter heel veel kwalitatief onderzoek moeten doen en op den duur voelde dat als een zware opgave voor me. Gelukkig ontdekte ik dat kwantitatief onderzoek in de psychologie hoek vaker voorkomt, en daar heb ik me dan ook in gespecialiseerd.”
Hoewel Diana voor de komst van het coronavirus al regelmatig veel moeite moest doen voor bepaalde vakken, kwam daar halverwege haar opleiding nog eens een extra obstakel bij. ,,Met de invoering van de coronamaatregelen ging opeens alles online, en dat maakte het bijna onmogelijk om vragen te stellen over de stof. Ook viel alle structuur weg die ik daarvoor nog had. Ik speel saxofoon, en normaal gesproken had ik het naast mijn opleiding ook altijd druk met repetities, maar dat soort dingen vielen allemaal weg. In het begin vond ik het nog wel relaxed, al die extra tijd, maar na een maand of drie viel ik echt in een zwart gat. Gelukkig ging mijn werk als huishoudelijke hulp bij de Zorgcirkel nog wel gewoon door. Dat begon ik op den duur echt als fijn uitstapje te zien.”
Mijn moeder en zus werkten vanuit huis, en zaten vaak samen aan de eettafel achter hun laptop, maar omdat ik alleen moet zijn om me goed te kunnen concentreren, kwam ik bijna mijn kamer niet meer uit. Soms waren er dagen waarin ik veel te lang door ging met studeren, andere dagen kon ik mezelf nergens toe zetten. Omdat bij de digitale colleges alleen je bovenkleding zichtbaar was, liep ik bijna constant in mijn pyjamabroek. Uiteindelijk begon ik veel studiewerk vanuit bed te doen, totdat mijn rug het compleet begaf. Er waren toen wel wat momenten waarop ik er helemaal doorheen zat. Gelukkig ben ik best wel nuchter, dus als ik dan tijdens zo’n mental breakdown in de spiegel keek, kon ik er nog wel om lachen.”

‘De praktische
toepasbaarheid is één
van de dingen die me
zo erg aanspreekt
aan sociale psychologie’

Ondanks alles heeft Diana al haar vakken in één keer gehaald, zonder ooit een herkansing te hoeven doen. Van haar vaste studiegroepje was ze zelfs de enige die geen studievertraging heeft opgelopen. ,,Maar het laatste jaar ging niet vanzelf”, vertelt ze. ,,Daarbij heb ik de opleiding voor mijn gevoel ook met een anticlimax afgesloten. Omdat de minor die ik wou doen (Sociale Psychologie) grotendeels in het tweede semester werd gegeven, zat er namelijk niets anders op dan mijn scriptie al in het eerste semester te schrijven. Het afgelopen half jaar heb ik dus alleen nog wat laatste vakken gevolgd. Dat voldane en feestelijke gevoel van afstuderen mis ik dus wel een beetje, maar hopelijk kan ik dat alsnog ervaren als ik volgend jaar mijn Master afrond.”
Ondanks alles kijkt Diana toch tevreden terug op haar Bacheloropleiding. ,,Het was niet altijd even leuk of makkelijk, maar juist door breder te kijken en nieuwe dingen te ontdekken, heb ik kunnen vaststellen wat ik echt leuk vind, namelijk sociale psychologie. Ik geloof ook dat de interdisciplinaire kennis die ik tijdens mijn Bacheloropleiding heb opgedaan erg waardevol is in dit vakgebied. Door problemen vanuit meerdere invalshoeken te bestuderen, kom je er namelijk snel achter dat niets zo zwart wit is dan het in eerste instantie lijkt. En bij sociale psychologie, dat zich voornamelijk richt op het beïnvloeden van het menselijk gedrag, heb je het ten slotte over bijzonder complexe materie.”
De nuchtere Diana kijkt er enorm naar uit om aan haar Master te beginnen, om vervolgens ook zo snel mogelijk aan het werk te gaan. ,,De praktische toepasbaarheid is één van de dingen die me zo erg aanspreekt aan sociale psychologie. Je kunt er echt alle kanten mee uit. Je kunt bijvoorbeeld gaan werken als gedragswetenschapper bij een bedrijf, adviseur bij een reclamebureau of beleidsmedewerker voor de overheid. Persoonlijk lijkt het me erg fijn om een positieve impact te kunnen maken in mijn werk, dus dat laatste spreekt me erg aan. Ik ben benieuwd naar wat de toekomst zal brengen, maar hoop nu eerst op een zo normaal mogelijke studiejaar tijdens mijn Master.