Drie directeuren over een halve eeuw J.F. Kennedyschool

‘Hier heerst de no-nonsense mentaliteit’

Destijds werd de eerste basisschool op ’t Zand vernoemd naar de in ’63 doodgeschoten Amerikaanse president John F. Kennedy. De eerste schooldirecteur, Jaap Smit, overleed ook jong, reeds op 42-jarige leeftijd, door kanker. Cor: ,,Ik stond sinds enkele jaren voor de klas en werd directeur omdat het zo liep, toen Jaap was overleden.” Jan: ,,Over jou werd vaak gezegd dat mensen het superjammer vonden dat je later niet meer voor de klas stond.” Cor: ,,Ik heb ook lange tijd onderbuikgevoelens gehad, dat ik toch iets anders wilde doen, maar op een gegeven moment maak je die stap niet meer en blijf je directeur op diezelfde plek. Maar in je hart ben je die leerkracht voor de klas met kinderen.”
Henk herkent het. ,,Ik ben hier acht jaar directeur geweest en liep er ook mee rond, tot de kans kwam om leerkracht te worden op de Triade en ik ben heel blij dat ik die keuze vorig jaar heb gemaakt.” Cor: ,,In die zeventiger jaren hadden we nog twee leerkrachten van buiten, omdat er niet genoeg Volendamse docenten voorhanden waren. Het was de tijd dat de ouders nog geen bemoeienis hadden met de school. Een ouderraad, dat kwam rond 1978 op gang. Sommige directeuren en leerkrachten hadden daar moeite mee. Het heeft absoluut z’n goede kanten, maar het is niet altijd pais en vree. Een enkele keer sta je flink te kijken van hoe ouders reageren.”

Serieus en ontspannen
,,Als ik kijk naar de identiteit of cultuur van de Kennedy, was dat toch die van no-nonsense mentaliteit. Je komt hier op school bij elkaar om te leren, we doen niet al te gekke dingen, doen het serieus, maar ook ontspannen. Met veel mensen die hart voor de school hadden. Samen, ook met de ouderraden. Dat gaf iedereen het gevoel van ‘dit is de Kennedyschool’. Op de oude Kennedy liggen de meeste jaren van mij. Sommige zeiden: ‘een ouwe bakken zootje’, maar ik vond het geweldig. Het 25-jarig jubileum vierden we daar nog en daar hadden we nog de Zandkrant.”
Henk: ,,Toen ik het stokje overnam, ging ik door in de trant van Cor, die van ‘mensen wees welkom hier in het warme bad, zowel ouders als kinderen’. De dames in de onderbouw zaten er langer en wisten goed dat gevoel neer te leggen bij de ouders. Die trend werd in de leerjaren daarna doorgezet. En ik vond het altijd een mooi compliment als er een wisseling met leerkrachten was, iemand dan te horen kreeg dat hij of zij naar de Kennedschool ging en anderen zeiden: ‘jij hebt wel mazzel, jij mag op de Kennedyschool werken’.”
Jan: ,,Veel stagiaires willen hier ook blijven werken.” Cor: ,,Met Theo Tol en Amanda Mazereeuw hebben we twee leerkrachten die hier zelfs als leerling hebben gezeten.” Henk: ,,Amanda is echt het hart van de school, die zit er al zo lang. Elke school heeft zijn cultuurdragers en daar is zij er een van.”
Jan, sinds een jaar directeur: ,,Ik probeer ook door te geven wat Cor en Henk uitdroegen. Ten tijde van de tweede coronaperiode spraken we bijvoorbeeld af met de leerkrachten dat het weliswaar thuisonderwijs was, maar dat we dat vanuit de school zouden geven. En als kinderen het thuis niet redden, het kind toch naar school te laten komen. En ouders konden altijd bellen bij vragen, dat werd heel erg gewaardeerd.”
Cor: ,,Er was nooit afstand tussen leerkracht en ouders. Dat voelde vertrouwd, zeiden de ouders.” Henk: ,,Ze kunnen ook beter naar je toekomen, dan dat ze buiten het hek gaan klagen. Soms moet je zelfs een ouder gelijk geven in situaties, ook al is dat niet fijn voor de leerkracht. Ik heb ook aan beide kanten gestaan, die van leerkracht en van directeur. Ik heb het écht moeten leren om harde besluiten te nemen. Cor was ook geen zakelijk directeur.”

‘Reflectie en feedback
ontvangen en geven
leren de kinderen hier
ook op school,
dat was vroeger niet’

,,Maar reflectie en feedback ontvangen en geven leren de kinderen hier ook op school. Vroeger was dat er niet, na de les of aan het eind van de dag, dat zit er hier inmiddels ingebakken. Wat dat betreft is het lesgeven wel veranderd.” Cor: ,,In de beginjaren had je met dat kleine team misschien drie keer per jaar vergadering, dat waren de rapportvergaderingen. En als je vaker bij elkaar kwam, dronk je een kop koffie en legde een kaartje.” Jan: ,,En als je nu de agenda ziet van het team… Veel te vol. En daar moeten nu nog de fusie-overleggen bij komen.”
Voor Cor is het nog steeds bekend terrein. ,,Twee kleinkinderen zitten hier op school, dus ik kom hier wel eens. In het begin, na mijn uittreden, liep ik vaak binnen, maar op een gegeven moment komen er steeds meer nieuwe mensen en dan wordt dat minder.” Henk: ,,Dat is natuurlijk.” Cor: ,,Maar sindsdien, als ik langsfiets, kijk ik áltijd naar het gebouw.”
Henk glimlacht als hij aan een anekdote denkt: ,,Cor hield van sparen.” Cor: ,,Ik kon inderdaad moeilijk spullen weg doen.” Henk: ,,Ik kwam eerst hiernaast als leerkracht op de Nicolaas te werken, die hadden alles nieuw aangeschaft, tafels, stoelen, berging. Cor had alles van het oude gebouw meegenomen, echt nostalgisch. Dus toen ik hier directeur werd en Cor eruit ging, dacht ik al ‘als-ie weg is, gaat dat er allemaal uit’. Hij had z’n hielen nog niet gelicht… zag Cor na enkele weken al die oude spullen aan de kant staan en keek me verbaasd aan… wat ga je nou met al die spullen doen? Maar bij mij gebeurde dat ook. Hadden ze na mijn vertrek ook een opruimronde.”
Na het vertrek van Henk stapte Jan er in, na een jaar als adjunct-directeur: ,,Eigenlijk onvoorbereid en dat maakte het een lastig jaar, ik moest ook nog starten met een studie. Maar ik had de wil om dit te doen en vind het werk erg leuk. Ik sta nog nauwelijks voor de klas en als dat het geval is, dan zie je hoe snel het gaat als je er even uit bent.” Henk: ,,Je verliest snel je routine, maar het zit wel in je bloed, dus toen ik op de Triade voor de klas stond, had ik ‘het’ zo weer.” Jan: ,,Maar je wordt er minder vaardig in en dan voel je jezelf bewust onbekwaam. Het ging toch altijd vanzelf?” Henk: ,,Toch, de rust die over je heen komt als je voor de klas staat, de schoolmeestermaniertjes, ze waren er snel weer.”

Ontwikkeling
Jan: ,,Ik zie nu al na een jaar dat hier niemand buiten het team staat, het is één groep en superleuk. En wat die no-nonsense betreft, binnen deze muren wordt altijd gepraat over onderwijs, over ontwikkeling van kinderen. Dat viel me op vanaf het eerste moment dat ik binnenkwam.” Henk: ,,Ik moet wel zeggen dat we steeds héél veel bezig zijn met die ontwikkeling. Je mag er niet meer van genieten als het even gewoon lekker gaat. Daar deed ik ongemerkt zelf ook aan mee.” Jan: ,,Daar komt toch dat serieuze om de hoek kijken, die Volendammer drang. Zoals nu met de wereldoriëntatielessen, een methode die nog in de testfase zit, maar dan willen de teamleden het al perfect doen. Dat kan niet, want het is zo’n andere manier van vakoverstijgend thematisch werken. Gun jezelf dat je gewoon mag leren, zeg ik tegen de teamleden. Hebben ze toch dat verantwoordelijkheidsgevoel naar de kinderen toe.”
Henk: ,,We moeten als school de kinderen allerlei kennis meegeven, maar het is belangrijk om kinderen te zien. Want eigenlijk moeten we ze vooral helpen om later uit te groeien tot een goed mens. Reken- en taalles, dat is de basis, maar de levenslessen die ze van een meester of juf krijgen, onthouden ze ook voor later. We moeten vasthouden aan onze kernwaarden. Als er iets gebeurt in de klas of op het schoolplein, wat aandacht verdient, dan is dat op dat moment belangrijker en gaat de rest aan de kant. Dan maar een uur - of langer als dat nodig is - geen rekenen of taal.” Jan: ,,Daarom hebben we gekozen voor die vakoverstijgende methode. Daardoor hopen we dat er meer tijd vrij komt voor die levenslessen en de kernwaarden. Het werkt preventief en je moet het onderhouden, om te voorkomen dat het in klassen op een bepaalde leeftijd uit de hand loopt.”
Cor, decennialang de herder van de Kennedy, hoort het aan: ,,Wij hebben de SKOV als overkoepelend schoolbestuur en daar was altijd alles mogelijk. Als je dat vergelijkt met de mogelijkheden voor scholen in grotere steden bijvoorbeeld. Wat ik wel een puntje vind, is dat het schoolbestuur straks wil dat je je als school gaat profileren. Dan moet je dus richting ouders van toekomstige schoolkinderen met je uiterlijk gaan koketteren, terwijl vooral de inhoud goed moet zijn.” Jan: ,,Ik begrijp wat je bedoelt, maar 95% van de ouders kiest gewoon de dichtstbijzijnde school. En dat profileren is wel iets wat directeuren en teams een goede zaak vinden, omdat zij nu zelf mogen bepalen welke kant hun onderwijs op gaat.” Henk: ,,Cor, Jij hebt nog het gezellige en knusse meegemaakt en later ook dat de verzakelijking werd ingezet, dat het onderwijs meer een bedrijf moest worden.”
Voordat de fusie ter sprake komt, gaan Cor en Henk nog even terug in de tijd. Cor: ,,Naast de Nieuwjaarsbrand hadden we nog enkele gebeurtenissen die behoorlijk aangrijpend waren. In 2002 het feit dat meester Henri Bond uit het leven stapte, wat wij als school nooit hebben zien aankomen. En daarvoor was er niet alleen de dood op jonge leeftijd van directeur Jaap Smit, maar ook dat enkele jaren later zijn zoontje Sjaak uit de boom viel en overleed. Enorm triest.”

‘Het vieren van het
vijftigjarig bestaan
in de laatste schoolweken
was ook een beetje het
afscheidsfeestje van
de Kennedyschool’

Henk: ,,Wat mij altijd bij zal blijven is de vrijdagochtend van kermis, dé dag van het jaar. Elk jaar hadden we in de tijd van Cor en mij wel twee zelf bedachte nieuwe spellen voor de kinderen. Ik heb met het team een aantal feestmomenten gehad, die onvergetelijk waren. Op vrijdag van kermis bleven de Kennedy-teamleden ook vaak in de school, dat waren nog eens feesten, ook vóór mijn tijd. Cor waarschuwde mij dat ik me als directeur op die momenten rustig behoorde te houden. Later hoorde ik de verhalen van zijn hilarische momenten.”
Cor lacht. Hij weet dat ‘zijn’ school straks opgaat in een fusieschool met de buren: St.Nicolaasschool : ,,Ik heb het zelf in die jaren ervaren als twee verschillende scholen met ieder een eigen cultuur. Voor mijn gevoel is dat niet gemakkelijk om dat in elkaar te verweven, dat heeft dus tijd nodig. Dan komt het goed. Zoals wij ooit de stap moesten maken om de kleuterschool inpandig te krijgen, in ons geval vanuit De Blokkendoos. Maar deze krimp van het aantal basisscholen en daarbij de kans op fusies, zat er aan te komen.”
Jan: ,,Het vieren van het vijftigjarig bestaan in de laatste schoolweken was – gezien die op handen zijnde fusie – ook een beetje het afscheidsfeestje van de Kennedyschool. We hadden groot uitgepakt en er waren vele oud-collega’s. Na de zomer werken we stapsgewijs naar een mogelijke fusie toe. De waarom van de fusie weten we inmiddels wel, nu gaan beide scholen aan de slag met de ‘hoe’. En wat wij en het schoolbestuur qua onderwijsvisie willen doen met het deel van het schoolgebouw dat de komende jaren leeg komt te staan, daar hebben we zo onze gedachten over.” Henk: ,,Een Integraal KindCentrum, met alle faciliteiten, lijkt me logisch. Zo midden in je dorp.” Jan: ,,Dat is een mooi streven. We krimpen weliswaar, maar je wilt die andere faciliteiten ook graag aanbieden in dit mooie gebouw. Zo maken we samen onze school klaar voor de kinderen van nu en van de toekomst.”