Uitvaartverzorging met persoonlijke aandacht voor de wensen en behoeften van nabestaanden

Nicodemus creëert nieuwe familiekamer voor condoleancebezoek

In hun rol als uitvaartondernemer komen Johan en Guido over de vloer bij talloze families, juist in tijden van diep verdriet. Het is niet een beroep dat veel mensen direct zal aanspreken. Maar ondanks alle ellende waar ze dagelijks mee geconfronteerd worden, zien zij ook veel mooie dingen van hun vak. Guido: „Dat mensen ons toelaten om ze te helpen, juist in zo’n moeilijke periode, dat is wat dit werk mooi maakt.” Johan knikt: „Het is ook altijd mooi als we na een moeilijk overlijden toch voor een uitvaart kunnen zorgen waar de nabestaanden tevreden over zijn.”
Toch blijft het voor Johan en Guido voortdurend zoeken naar de juiste balans: „Je leeft natuurlijk altijd met de families mee”, zegt Guido, „maar ik probeer er altijd voor te waken dat ik ook een zekere onafhankelijkheid bewaar en zo toch ook houvast biedt.”
Johan probeert altijd aan te voelen wat een familie het hardst nodig heeft. Sommige families hebben het liefst dat je onzichtbaar bent, andere willen graag hun verhaal even kwijt. We luisteren ook graag naar mensen. Je leert zoveel van die verhalen, van de manier waarop andere mensen in het leven staan.”

Van jongs af aan
Johan (58) en Guido (47) gaan al flink wat jaren mee in het vak. Al vanaf zijn vijftiende hielp Johan tijdens de schoolvakanties met het ophogen en uitruimen van de graven. ,,Mijn vader zat in het kerkbestuur, dus het graf hoorde altijd al een beetje bij onze familie.”
Johans vader hoopte eigenlijk dat hij zou gaan studeren. ,,Na de Mavo heb ik een half jaar op de Havo gezeten”, vertelt Johan, „maar dat vond ik helemaal niks. In die tijd kreeg de grafdelver het toevallig in z’n rug. Op een dag zei mijn vader dat ik dat werk dan maar moest overnemen. Achteraf wou hij me alleen maar afschrikken. Hij verwachtte dat ik na twee weken weer vliegend terug naar school zou gaan. Daar maakte hij een inschattingsfoutje. Ik bleef. Achteraf was ik natuurlijk veel te jong.”
Jarenlang werkte Johan samen met Klaas Tol (Schoenlapper). Toen Klaas ziek werd, kwam Guido in zijn plaats. „Ik werkte op dat moment in de bouw en stond achter de bar”, zegt Guido, „Een periode van ‘leve de lol’, maar mijn vader, die destijds in het kerkbestuur zat, vond dat het tijd werd dat ik serieus werd. Hij was wel zo verstandig om niet te vertellen wat het werk precies inhield: dat ik nooit meer vrij zou zijn en altijd met een telefoon op zak zou lopen.”
Bij het vak van begrafenisondernemer hoort een gigantische verantwoordelijkheid. „Je kunt in ons vak geen foutjes maken, of dingen vergeten”, zegt Johan. Guido: „We noteren alles erg zorgvuldig, daarnaast blijf ik dingen ook eindeloos herhalen in mijn hoofd. Als ik de kerk inloop check ik soms wel zes keer of het geluid van mijn telefoon wel uitstaat.”

‘Als er meerdere sterfgevallen
per dag plaatsvinden,
komt het regelmatig voor
dat we een nachtje
moeten doorhalen’

Het werk als uitvaartondernemer heeft ook een enorme impact heeft op het privéleven van Johan en Guido. „Ons hele leven is ingericht op de telefoon, als we gebeld worden over een sterfgeval proberen we er altijd binnen het uur te zijn en kunnen we alles meteen in orde maken als de familie dat wil”, vertelt Guido. „Als er meerdere sterfgevallen per dag plaatsvinden komt het regelmatig voor dat we een nachtje moeten doorhalen, of twee zelfs.”
„In Volendam zijn ze dat nou eenmaal van ons gewend”, zegt Guido. “Het gebeurt dat als we om 19.00 uur gebeld worden, dat we alles om 22.00 uur gereed kunnen hebben. Dat is buiten Volendam wel anders.” Johan vult Guido aan: „Alleen als de mensen het zo snel willen hoor. We vragen vooraf altijd expliciet of mensen ons al willen ontvangen, of dat ze liever nog even een uurtje wachten. Soms moet eerst de schouwarts nog komen. Dan mogen we nog niks doen, maar krijgen we wel vaak al commentaar dat we zo langzaam zijn.”
Voor Johan en Guido zit een dagje ongestoord naar het bos of onverwacht uiteten er al jaren niet in. Op dit moment proberen ze daar verandering in te brengen. „We hebben inmiddels een paar dames in opleiding en er komt binnenkort ook een nieuwe mannelijke collega bij”, vertelt Johan. Guido: „Uiteindelijk willen we voldoende personeel hebben, zodat Johan en ik af en toe gewoon om vier uur ’s middags naar huis kunnen. Of dat we in het weekend soms zonder stress een dagje naar het bos kunnen.”
Voorlopig zit dat er voor de heren echter nog niet in. „In dit vak duurt het namelijk wel even voordat je iemand ingewerkt hebt. Vooral in Volendam”, zegt Guido. „Dan hebben ze toch vaak het liefst iemand die ze vertrouwen.” Johan begint te grinniken. Hij herinnert zich nog hoe hij als zestienjarige jongen achter Klaas ‘Schoenlapper’ liep door de Gaffelstraat. „Toen vloog er opeens een deur open en stond er een vrouw te schreeuwen: ‘Klaas! Als je maar niet denkt dat dat ventje aan mijn gat komt als ik dood ben!’”
Wat Johan en Guido tegenwoordig ook steeds meer zien is dat mensen hun dierbare thuis opbaren, en ook in besloten kring afscheid nemen. Johan: ,,Dan komen mensen wel op condoleancebezoek, maar houden de naasten thuis of in de zaal van het uitvaartcentrum, een kleine intieme dienst.” Uitvaarten worden steeds individueler. De rol van de kerk neemt daar langzaam in af.

Een Volendamse familiekamer
„Soms is het niet mogelijk om de overledene thuis op te baren”, vertelt Johan, „Vaak zien de nabestaanden er ook enorm tegenop, het brengt namelijk best een hoop gedoe met zich mee: vloeren afplakken, lastige huisdieren, kinderen die thuis rondlopen. Wij hebben hier een mortuarium. Daar wordt de laatste tijd al vrij intensief gebruik van gemaakt. Dat zorgt soms al voor uitdagingen, want families willen allemaal op dezelfde tijden afscheid nemen.”
Al een tijdje zochten Johan en Guido naar een oplossing. „De afgelopen tijd hebben we heel veel 24-uurs kamers bezocht. Dat soort kamers kom je al heel veel tegen in de rest van Nederland. Maar dat was niet wat wij zochten. Dat soort kamers zijn vaak heel klein, ze bieden ruimte voor zo’n zes personen, dus net genoeg voor de naaste familie om afscheid van hun dierbare te nemen.”
Voor de gebruikelijke condoleancebezoeken in Volendam leek zo’n 24-uurs kamer geen optie. Totdat Johan en Guido op het idee kwamen van de ‘Volendamse’ familiekamer. „We besloten om hier beneden gewoon een royale huiskamer van te maken, waarvan de familie de huissleutel krijgt met 24-uur toegang, maar dan met voldoende ruimte en comfort om het dagelijkse condoleancebezoek te laten plaatsvinden en dan op de tijden die de familie wil in plaats van het uur dat beschikbaar is in het Mirakel”, vertelt Johan.
Aan de Conijnstraat 6, waar nu nog de grafsteen showroom zit, opent in januari 2020 de familiekamer. „De showroom wordt daarom binnenkort verhuisd naar de Hyacintenstraat 20a”, vertelt Guido.
,,Met circa 80 a 90 vierkante meter, en een stijlvol, warm interieurontwerp is de familiekamer uniek in heel Nederland. Johan: De kamer is van alle gemakken voorzien: wifi, tv, keuken, magnetron. Families moeten zich er volledig op hun gemak kunnen voelen. Het voordeel is ook dat het hier naast de kerk en de begraafplaats zit. We hopen hiermee een echt een goed alternatief te bieden voor mensen die de overledene thuis niet kunnen of willen opbaren.”

‘Stem je wensen
vooraf goed af met
je familieleden,
het liefst mondeling;
dat werkt vaak het beste’

Johan: „Sommige mensen pakken het zeer zorgvuldig aan, met een wilsbeschikking. Ze laten dan vastleggen wat hun wensen zijn voor de uitvaart, bij ons, of bijvoorbeeld bij de notaris. De ervaring leert echter dat dit uiteindelijk lang niet altijd de gewenste uitwerking heeft. Als zo iemand komt te overlijden krijgen wij vaak te maken met de nabestaanden die dan zeggen, bekijk het maar, wij willen het anders.” Johan benadrukt dat het uiteindelijk de nabestaanden zijn die de opdrachtgever voor de uitvaart zijn, en dat zij uiteindelijk ook bepalen wat er gebeurt.”
Johan’s advies: „Stem je wensen vooraf goed af met je familieleden, het liefst mondeling. Dat werkt vaak het beste.”
Guido wijst op een ander struikelblok waar veel families mee te maken krijgen. „Het kan soms goed misgaan met uitvaartverzekeringen. En dan specifiek met zogenaamde natura verzekeringen die een pakket met diensten aanbieden. Vaak adverteren grote verzekeraars als Dela met een prachtig verhaal, waarin ze zeggen dat je zelf kunt bepalen hoe je de uitvaart regelt. Wat ze er dan niet bijzeggen, is dat de verzekeraar in zo’n geval zelf de uitvaartondernemer kiest.”
,,De afgelopen tijd hebben we hier bijvoorbeeld al een aantal keer een uitvaartondernemer van buiten Volendam gehad. Dat waren prima vakmensen hoor, maar die komen hier dan een half uur voor de mis het terrein oplopen: ‘Is dat de kerk?’ vragen ze dan. Als de familie besluit dat ze de begrafenis liever door ons laten regelen, betaalt Dela opeens duizenden euro’s niet uit. Dat is keihard.”
Guido’s advies: ,,Kies voor een kapitaal verzekering. Dan laat je jezelf verzekeren voor een afgesproken bedrag dat bij overlijden wordt uitgekeerd en waarvan je vervolgens zelf, door een ondernemer naar keuze, de uitvaart regelt.”