Kerkbestuur wil Stolphoevekerkje in Volendamse handen houden

‘Overname door gemeente het mooiste’

Alsof je een museum betreedt. Daar lijkt het op als je het Stolphoevekerkje binnenloopt. In de koffiekamer spreken Maarten Gast en Willem Schilder over de situatie. Maarten is secretaris van de Hervormde gemeente en Willem is ‘gewoon een Volendammer’, die zich het lot van het historische gebouw aantrekt. Ondertussen sleutelt een verwarmingsmonteur aan een kachel, die past in de authentieke charme van de ruimte.
Maarten licht toe waarom de Hervormde gemeente in Volendam naar buiten treedt over hetgeen waar men mee zit. ,,De reden waarom wij op het ogenblik als bestuur onze voelhorens aan het uitsteken zijn over de toekomst van het kerkje is deze: overal hebben de kerken het moeilijk. Wij zijn een kleine gemeente met honderdvijfentwintig leden. Tot voor de corona hadden we iedere zondagochtend dienst. Er kwamen dan altijd tien tot vijftien mensen en er was een predikant van buiten en een eigen organist. Het liep altijd prima, met soms ook nog toeristen erbij. Maar dan over het gebouw. Wij zijn hier als gemeente eigenaar van. Het is een Rijksmonument, het enige in Volendam. Als bestuur hebben wij nu nog bevoegd gezag. Nu nog kunnen wij de toekomst van het kerkje regelen”, vertelt Maarten.

‘Het kan elk moment
gebeuren dat ons
bestuur niet meer
bevoegd is om
erover te beslissen’

De bestuursleden beginnen namelijk op leeftijd te raken. Het kan zomaar zijn dat er in korte tijd meerdere mensen wegvallen. Daarom willen Maarten (78) en zijn bestuursgenoten de toekomst van het gebouw zeker stellen. ,,Het kan elk moment gebeuren dat ons bestuur niet meer bevoegd is om erover te beslissen. De leden zijn namelijk allemaal oude mensen. Jonge mensen in onze gemeente zijn er ook, maar deze willen of kunnen niet in het bestuur zitting nemen. Als wij onze zeggenschap kwijtraken, gaat het eigendom van het gebouw naar de provinciale protestantse kerkorganisatie ‘Classis Noord-Holland’. Die moeten dan iets gaan regelen en dan weet je niet wat er gebeurt. Wij zijn aan het kijken of wij de toekomst van dit gebouw, als monument hier in Volendam, kunnen veiligstellen.”
Het bestuur onderzocht daarvoor allerlei mogelijkheden. Een optie kwam daar als beste uit. ,,Wat ons het mooiste zou lijken, is dat de gemeente Edam-Volendam het overneemt. Dat kan voor een symbolisch bedrag, want het gaat helemaal niet om geld. Daardoor kan het worden behouden voor de Volendammer gemeenschap. Het kan voor allerlei zaken worden gebruikt. Er zijn nu goede contacten met het Volendams Museum, goede contacten met de Culturele Raad enzovoorts. Allerlei mensen weten ons te vinden als ze hier muziek willen opnemen of iets bijzonders willen vieren. Bruiloften, begrafenissen: het kan hier allemaal. Wij zijn nu dus aan het bekijken of er draagvlak te vinden is voor ons idee.”

‘Voor alle Volendammers
is het Stolphoevekerkje
van waarde en groot belang’

De gemeente kan het Rijksmonument dus praktisch gratis overnemen. Gebouwen hebben daarnaast echter onderhoud nodig. Willem Schilder geeft aan dat ook dat geen sta-in-de-weg hoeft te zijn. Willem: ,,Omdat het kerkje een Rijksmonument is, wordt het onderhoud grosso modo betaald uit het fonds voor Monumentenzorg. Voor de gemeente zou dat betekenen dat men daarvoor nagenoeg geen kosten hoeft te maken. Het is niet zo dat het gebouw een vetpot wordt. Je kunt er niet zoveel geld uit halen, als dat de bedoeling zou zijn. Het moet blijven zoals het is. Maar er kan bijvoorbeeld wel soms een bandje optreden, of je kunt er een expositie organiseren.”
Willem ziet de grote historische en culturele waarde van het kerkje en wil voorkomen dat men in Volendam later berouw heeft van het niet genoeg ernaar omzien. ,,Als het gebouw niet wordt overgenomen door de gemeente, dan denk ik dat we ons over twintig jaar voor de kop slaan. Zo van: waarom heeft dat nou kunnen gebeuren? Het is een kerk die zó hier hoort. Het stond aan de wieg van Volendam en heeft een belangrijke functie gehad in de historie. Ook voor het onderwijzen van de Volendamse jeugd. Zowel voor toeristen, als voor mensen uit het dorp zelf is het kerkje interessant.”
Willem ging samen met andere betrokkenen al een gesprek aan met wethouder Koning over het idee van de gemeentelijke overname. Volgens de Volendammer was het een plezierige ontmoeting, waarbij Koning het voorstel onderbracht bij de afdeling ‘Depot Onroerend Goed’. ,,Daar hebben ze als beleid dat wat niet ten dienste staat van de gemeente, dat ze dat willen afstoten. Zo is het op dit moment. Wij zeggen: zie het als geheel, als heel Volendam. En geven aan: probeer het kerkje te behouden. De gemeenteraad moet uiteindelijk beslissen over wat ermee gebeurt. Wij willen graag aan iedereen laten zien hoe waardevol dit gebouw voor het dorp is. De komende tijd blijven we ons op een positieve inzetten voor het behoud ervan. Op een eerlijke manier, zonder dat iemand er belang bij heeft. Voor alle Volendammers is het Stolphoevekerkje van waarde en groot belang.”