Over de grens

Gelukkig in Australië, maar het gemis blijft

Het is 17:00 uur in Brisbane en de 45-jarige Sandy Klouwer komt net thuis van een ‘koppie’ bij een vriendin. ,,Dat gaat hier even anders dan in Volendam”, zegt ze. ,,Je loopt niet zomaar even naar binnen om bij te praten. Iedereen woont hier wat verder uit elkaar. De vriendin waar ik net was, woont op veertig minuten afstand. Dan blijf ik er ook meestal gelijk maar een hele middag.”
Wanneer Sandy via Skype online komt, lijkt het even alsof er een scène uit een film afspeelt. Ze stapt net door de voordeur en glimlacht. Er klinkt een vriendelijke ‘hallo’ maar op de achtergrond tegelijkertijd ook het geluid van een zoon die zijn moeder thuis hoort komen. In een vloeiend Australisch accent zegt ze hem dat ze even ‘on the phone’ is.
Wanneer ze plaatsneemt op haar zonovergoten ‘achterstraatje’ begint ze in een stevig Volendams dialect te praten, en meteen voelt het zo vertrouwd dat het lijkt alsof ze een oude bekende is. Ze vertelt over haar man Scott en hun twee zoontjes Corey en Casey en over hun leven in Australië. Met net zoveel gemak en liefde praat ze over Volendam, over haar oma die naast de Chinees woonde, die is afgebrand. Over haar nicht ‘die is net bevallen’, of over haar tante (‘die ken je wel, ze werkt bij de Boortoren’).
In het Skypegesprek lijken de jaren en de kilometers die Sandy is verwijderd van Volendam opeens helemaal weg te vallen. ,,Het is geweldig dat ik tegenwoordig zo makkelijk contact kan maken met m’n familie en vriendinnen in Volendam. Ik zit ook gewoon samen met m’n vriendinnen in een appgroep. Laatst zei één van hen nog dat het bijna is alsof ik gewoon op Volendam woon, omdat ze elkaar zelf tegenwoordig ook geregeld langere tijd niet in het echt zien.”

‘De postbode was
erg bang voor me,
want ik besprong hem
zowat als ik hem zag aankomen’

,,Dat nauwe contact was in het begin wel anders.” Zegt Sandy. ,,Ik vertrok 23 jaar geleden naar Australië en in die eerste vijf jaar was er nog amper internet. Een telefoongesprek kostte toen tien gulden per minuut. Ik moest het doen met brieven, dat kan ik me nu bijna niet meer voorstellen. Volgens mij was de postbode die tijd erg bang voor me, want ik besprong hem zowat als ik hem zag aankomen.”
Dat ze het al die tijd – zo ver weg van haar roots – heeft volgehouden, heeft misschien iets te maken met de open manier waarop Sandy in het leven staat. ,,Ik ben familie van de ‘Poezen’, dat avontuurlijke zit in onze genen.”
Sandy’s familie belandde in de jaren vijftig al in Australië. Een groot deel keerde terug, maar haar oudste oom bleef daar. In 1993 kwam de dochter van deze oom, Sandy’s nicht Milly, voor een tijdje op bezoek in Volendam. ,,Ik werkte destijds in de koekjesfabriek en heb haar daar toen aan een baan geholpen. Milly heeft daar toen voor een jaar gebakken schelpen ingepakt.”
Uiteindelijk keerde Milly terug en kort daarop besloot Sandy ook een bezoek aan haar aan de Gold Coast te brengen. ,,In principe zou ik ook maar een jaartje blijven, maar ik vond werk als serveerster in een café waar veel jongens na het surfen nog wat kwamen drinken en zo heb ik Scott leren kennen. Hij nam me een paar keer uit eten en we groeiden steeds dichter naar elkaar toe. Na een jaar vroeg hij me somber of ik terug naar huis zou gaan. Ik wou liever nog even blijven. Dus heb ik dat gewoon maar gedaan.”
Het lot
Met een overbruggingsvisum kon ze haar verblijf verlengen. Toen de geldigheidsduur afliep deed ze dit nog een keer. En nóg een keer. Op den duur kon ze een verblijfsvergunning aanvragen. ,,Ik heb nooit de bedoeling gehad om naar Australië te emigreren, maar ik wilde simpelweg bij Scott blijven. Het is gewoon vanzelf, zo gelopen.” En zo hoort het ook, vindt Sandy.
Plannen voor de toekomst heeft ze niet. ,,Ik heb inmiddels een blind vertrouwen in het lot. Als je precies zou krijgen waar je om vraagt dan zou je daar volgens mij al snel spijt van krijgen. Ik had mezelf van te voren nooit kunnen voorstellen dat ik zo gelukkig zou kunnen worden. Ik heb gedaan wat goed voelde, en dat zal ik ook blijven doen in de toekomst. Geen idee waar dat me nog zal brengen.”
Sandy’s ontspannen levenshouding is indrukwekkend, maar wekt ook vragen op. Heeft ze dan nooit heimwee? Mist ze haar familie en vrienden niet? Haar man had toch ook naar Volendam kunnen komen? Sandy: ,,Ik zeg ook niet dat het altijd gemakkelijk is. Natuurlijk heb ik er wel eens over nagedacht om terug te komen, maar dan denk ik aan Scott, die niets liever doet dan de hele dag surfen. Wat zou hij nou op Volendam moeten?”
Voor Sandy is het extra lastig sinds ze kinderen heeft. ,,Dat m’n zoons nooit zullen voelen hoe het is om in Volendam op te groeien, dat doet wel pijn. Lekker spelen in de buurt, lopend naar school, fietsen naar je tante of oma voor een lekker koekje of een tuf. Corey en Casey zullen nooit ervaren hoe dat is.”
Ze benadrukt dat dit niet betekent dat haar zoons in Australië slechter af zijn dan in Volendam. ,,Ze gaan beide naar een erg goede school. Het onderwijs is hier nog traditioneel, en flink wat strenger dan in Nederland. Dat vind ik alleen maar goed. Ze dragen hier een uniform, houden plechtige ceremonies en er is ook veel aandacht voor sport en muziek. Al op jonge leeftijd leren ze wat discipline is.”

‘Nu m’n zus
ook kinderen heeft,
heb ik zoveel verlang’

Toch heeft ze het zichtbaar moeilijk als ze het over haar zoons heeft in relatie tot Volendam. ,,En nu m’n zus ook kinderen heeft, heb ik zoveel verlang. Het klinkt gek, maar ik kan ook de geur van m’n zus en haar kinderen missen. Ze ruiken hetzelfde als die van mij. Dat zijn dingen die je niet kunt delen via Skype of in een envelop.”
Die fysieke nabijheid betekent veel voor Sandy, dat blijkt ook als ze weer over haar dagelijkse beslommeringen spreekt: ,,In Volendam kent iedereen elkaar en heb je veel makkelijker contact. Door de grotere afstanden ben je in Australië veel meer op jezelf aangewezen.”
Voor Sandy is dit gelukkig geen probleem. Haar man Scott is werkzaam in de medische wereld en maakt vaak lange dagen. Zelf werkt ze als ‘Orthographic transcriber’: ,,Ik schrijf geluidsopnamen uit voor de regering. Meestal zijn dat opnames uit onderzoeken naar fraude, wangedrag of ongevallen van het Openbaar Ministerie? Dit kan ik vanuit huis doen. Ideaal, want zo is het perfect te combineren met alle dagelijkse autoritjes.”
Het romantische beeld van Australië heeft voor veel mensen een hoog knuffelgehalte: Huppelende kangaroe’s, fluffy koalabeertjes en vrolijke wombats. Maar Australië kent natuurlijk ook een minder snoezige kant. Het aantal giftige of zelfs dodelijke spinnen en slangen is er niet op een hand te tellen. Om over het formaat van deze enge beesten nog maar te zwijgen. Maar Sandy blijft bijzonder relaxed als ze erover vertelt: ,,We moeten wel opletten hoor, soms zitten er wel kleine giftige spinnetjes op onze metalen garagedeur.” Ze wuift met haar hand. ,,Maar het valt het echt reuze mee met hoeveel enge beesten hier zitten.” Dan vertrekt opeens haar gezicht. “Nee wacht!”, zegt ze nu fel. “Jellyfish…”
Kwallen
Kwallen zijn in Australië vele malen giftiger dan de soorten die we in Europa tegenkomen. Voor Sandy zijn ze een doorn in het oog. ,,Voornamelijk in december en januari hebben we hier aan de Gold Coast een invasie van ‘bluebottle jellyfish’. Deze zijn niet zo giftig als de dodelijke ‘Box jellyfish’, maar ze kunnen extreem veel pijn veroorzaken.”
,,Als we richting de kust rijden voor een dagje strand, en ik zie die kwallen liggen, keren we meteen weer om. Het zijn echte rotbeesten: kleine blauwe belletjes met maar een of twee draadjes. Als de draadjes je huid raken spuiten ze met duizenden microscopische prikkertjes gif in je lichaam.”
,,Toen m’n zoontje Corey drie jaar oud was, is hij eens op zo’n Bluebottle gestapt. De draadjes hadden zich helemaal om z’n voetje gebonden en ik kreeg ze er maar lastig vanaf. Het was verschrikkelijk, hij heeft twee dagen lang gehuild. Omdat ik de draadjes ook zelf op m’n eigen hand kreeg, wist ik precies hoeveel pijn hij had. Het was een erge nare zenuwpijn die maar bleef aanhouden, ik kreeg er hartkloppingen van.” Wat Sandy betreft mogen de kwallen uitgeroeid worden.
Ook het weer kan genadeloos zijn in Australië. Op dit moment is het zinderende hitte, maar het land gaat ook vaak gebukt onder ander flink natuurgeweld, zoals heftige aardbevingen, cyclonen en overstromingen. In Brisbane heeft Sandy vooral te kampen met die laatste twee. ,,M’n Volendamse vriendinnen zeggen dan ‘daar heb je haar weer met haar cyclonen.’ Maar zo noemen ze orkanen op het zuidelijk halfrond. En ze zijn ook zeker net zo heftig.”
Met name de overstromingen die ontstaan als gevolg van zo’n cycloon zorgen voor veel overlast in Sandy’s omgeving. ,,Gelukkig hebben wij altijd mazzel gehad. Of nou ja mazzel, we zijn al zes keer verhuisd en hebben altijd goed onderzoek gedaan naar het gebied. Laatst hebben we wel een extreem heftige storm gehad. Drie weken lang regende het non-stop. We zaten nog veilig, maar ons zwembad is toen wel helemaal overgelopen.”
Sandy lacht onverschrokken. ,,Inmiddels ligt alles er gelukkig weer netjes bij.” Ze draait de camera van haar telefoon even om, zodat haar zwembad, te midden van een nette tuin, in beeld verschijnt. ,,Ik kan hier absoluut niet om klagen hoor. Ik besef me heel goed hoeveel mazzel ik heb met mijn leven hier.” Dan neemt ze afscheid, want ze moet ‘aan het eten’.
Maar kort nadat Sandy de FaceTime verbinding verbreekt, stuurt ze nog wat berichtjes op Facebook: ‘Ik mis Volendam wel hoor! Ik mis iedereen. En ik mis dat Volendamse gevoel. Dat heb je nergens op de wereld…’

Blog van Sandy
Al dertien jaar houdt Sandy een blog bij over haar leven in Australië. Voor meer verhalen over wat deze Volendamse en haar gezin allemaal bezighoudt in Brisbane, check haar blog https://scottandsandy.blogspot.com/ en https://scottandsandy.info