Handbalvereniging zaait en oogst herinneringen maar ook dilemma’s

De erfenis van het succes

Zeldzaam, exceptioneel. Dat waren de hoogtijdagen, toen de Duintjes, Schilder, Tuip, Tol, Admiraal, Bond, Webertjes, Kes, Molenaar en Beers de landstitels aan elkaar regen en Europa ingingen. Jongens uit eigen dorp, aangevuld met enkele spelers van buitenaf. Als laatste van die vriendengroep – hij vertrok naar de Bundesliga voor het seizoen dat de eerste landstitel werd veroverd – is de 38-jarige Gerrie Eijlers nog over. In de laatste wedstrijd van afgelopen seizoen was hij de enige Volendammer die in het veld kwam. Als invaller, want ondanks zijn status als doelman begon hij in het cruciale treffen met Aalsmeer op de bank.
Kras/Volendam speelde uiteindelijk om geen enkele prijs. Geen Final Four van de BeNe League, geen finale om de landstitel en geen bekerfinale. Het is het gevolg van een overgangsperiode. Kras/Volendam wil meer eigen gezicht in het eerste, maar wil ook meestrijden om prijzen. Qua aansluiting tussen de opleiding en het basisteam bleek echter een flink gat te zitten.
In de lift
Ooms: ,,Binnen onze mogelijkheden doen we wat we kunnen om dat gat te dichten. Waarbij ik trouwens ook wil opmerken dat jongens Leon Geus, Jaap Beemsterboer en Maurits van Buren hier al op hele jonge leeftijd binnenkwamen en voor mij ook ‘Volendammers’ zijn.”
,,We hebben volgend seizoen voor het eerst een Heren 5, waarmee we een van de grootste heren seniorenverenigingen van Nederland zijn. We hebben een landelijke A- en B-jeugdteam en er is een gezonde instroom van C-, D- en E- jeugd. Het jongenshandbal zit weer in de lift, de cijfers zijn dus weer goed. Dat is allemaal positief.
Het NHV heeft afgelopen seizoen beleidsmatig het jongenshandbal als een prioriteit gesteld.”
,,Wij hebben daar op ingehaakt door een nieuwe positie aan de technische commissie toe te voegen: hoofd jongens handbal promotie. Dat is Arjen van Wieringen. Samen met de evenementencommissie, trainers, coaches, ouders en de ondersteuning van Sport-Koepel wordt er gezorgd voor jongenshandbalpromotie in en rondom Edam-Volendam. Door middel van bijvoorbeeld bootcamps en clinics.”
Waar er jarenlang sprake was van een natuurlijke doorstroming van talent, blijkt het proces van zaaien en oogsten sinds jaren een complexe materie. ,,Vroeger hadden we dat vriendenteam, dat trainde in Volendam en trainde ook meerdere keren in de week met de nationale jeugdselecties. Dat zij zo goed werden, ontstond dus niet zozeer alléén door de goede jeugdopleiding van de club zelf. Tuurlijk waren er mannen als Jaap Tol, Piet Kes, Claus Veerman en Michel van Halderen bij die generaties betrokken, maar er was ook een deel van de opleiding ‘uitbesteed’ aan het NHV.”
,,Maar als dat tot zoiets moois uitgroeit, dan wil je dat het succes voort blijft bestaan. Terwijl die Volendamse groep met hun vrienden en broers een duale opleiding had genoten. Als je dat hier wilt, moet je kennis in je tent halen, die je niet hebt. Want de opleiding kwam – qua toptrainers – immers niet uit eigen dorp.”
,,We hebben Claus Veerman al enige tijd, maar verder staan er nog weinig dorpelingen te trappelen om jarenlang met ons mee te bouwen. Want die nieuwe generatie oud-spelers vraagt – terecht in de huidige maatschappij – wat het ze dan financieel oplevert? Het antwoord luidt: niet zoveel dat we concurrerend kunnen zijn in de ‘grote wereld’. Het ‘jeugdtrainer zijn’ geeft bovendien een grote verantwoordelijkheid, ga er maar aan staan.”
,,Maar het is eigenlijk wel de beurt aan die vriendengroepen die eerder geprofiteerd hebben van de systematiek van toen. Als club kun je een beroep doen op die Kras/Volendammers van die generatie, maar de meeste daarvan hebben inmiddels een hele goede baan en daar kunnen wij niet tegenop concurreren. Hoe kunnen wij in vredesnaam beroepsperspectief aanbieden binnen een amateursport – zonder steun van de overheid – terwijl je ondertussen afhankelijk blijft van de prestaties van het eerste team.”

‘Dankzij het enthousiasme
van Claus Veerman zijn we
qua jongensjeugd groter dan ooit’

,,We moeten dus een trainerscultuur opbouwen, we leiden die mensen op. En dan hopen we dat zij – met hun verantwoordelijkheidsgevoel – iets willen gaan doen. Zoals we Martijn Cappel, Herman Tol, Barry Koenders en Jasper Snijders hebben gevraagd hun expertise vanuit hun beroep in te willen zetten binnen de vereniging. Zoals we Tom Schilder hebben gevraagd zijn kennis op de cirkel te willen overdragen, Gerrie Eijlers op ons verzoek zich gaat aansluiten bij de topsportcommissie, om de spelersraden nieuw leven in te pompen.”
,,Iedereen pakt zo een deeltje op, maar dat betekent niet dat ze de totaalverantwoording oppakken. Een man als Claus Veerman, die de drive en het ultieme fanatisme heeft om er iets van te maken ten dienste van de Volendamse maatschappij, zo’n man is uniek en die moet je koesteren. Het is aan de manier waarop hij zijn enthousiasme overbrengt te danken dat we qua jongensjeugd groter dan ooit zijn. Je zou zo’n man een fulltime-job willen aanbieden en anderen iets willen bieden, maar met welk geld? Los van de vraag of hij het wel wil…”
Geld wat wellicht had kunnen komen uit de revenuen van de succesjaren. ,,De commerciële component bleek in het begin van die succesjaren – 2005-2010 – toch onvoldoende in staat om echt te cashen. Er waren – zo bleek achteraf – bedrijven die zeiden: we dachten dat we wel een belletje zouden krijgen of we jullie wilden sponsoren, maar jullie zijn nooit gekomen. Er werd dus verwacht dat wij zouden komen en wij waren dus niet maximaal ingericht op het vermarkten van de successen.”
,,We waren ondertussen wel druk bezig om een topsportprogramma neer te zetten voor de selectie, wilden spelers behouden, zoals Tom Schilder. Door te proberen hem minder te laten schilderen en meer te laten handballen. Goede spelers kwamen terug, spelers werden van buiten gehaald, wat huisvestingsproblematiek met zich meebracht. Allemaal als gevolg van dat de focus lag om het niveau te houden wat we hadden.”
,,Je bent en blijft ook een vereniging. Alles groeit mee. Door de successen, al die topavonden hier, dat zijn herinneringen voor de rest van ieders leven, dat heeft ze mede gevormd tot wie ze zijn. Dat hebben ze gekregen. Door die successen zijn ook initiatieven als de Sport-Koepel ontstaan en de oprichting van de Handbalschool. Die draait nu super in Alkmaar. Het is wel jammer dat het hier niet van de grond kwam door gebrek aan draagvlak in de gemeenschap.”
,,Maar wel veel positiviteit in de breedte dus. Ondertussen deden we ook pogingen om de jeugdopleiding te professionaliseren, maar dat was heel moeilijk. Claus Veerman kwam er vijf jaar geleden bij zijn terugkeer achter dat de primaire club focus lag op ‘het eerste’ team en dat de club een trekker miste die de jongensjeugd echt intrinsiek beter en groter wilde maken.”
Pijnlijk
,,Maar dat punt, die overgang, de aansluiting van talent en toppers, hoe moet je daar mee omgaan? Er spelen allerlei belangen ondertussen. En er komt druk van onder, vanuit de kwaliteit van onze opleiding. Het andere probleem is dat ons tweede team, dat gepromoveerd is naar de eredivisie, waardoor er wordt getrokken aan onze spelers. De Handbal Academie trekt ook aan onze jongens. Tom Zwarthoed heeft zo als zeventienjarige de stap gemaakt naar Papendal en gaat spelen voor DFS Arnhem.”
Een pijnlijke situatie. ,,Tuurlijk hebben we geprobeerd Tom bij ons te houden, maar hij kiest voor een ander pad en dat respecteren we. De vraag is: hoe snel kun je een talent laten doorstromen? Maar als ze tegenwoordig nog niet klaar zijn voor het eerste, komen ze wel in een marktwerking terecht. Zoals met Tom het geval is. Dan verlies je spelers, maar wint ook in bepaalde situaties, zoals bij Robin Jansen (komend van Bevo) en Sander Visser (van E&O) het geval is.”
,,De markt verandert. Trainavicius gaat van Hurry Up naar Aalsmeer, dus die club is ook aan het professionaliseren. Zoals Hurry Up buitenlanders blijft halen. Als wij denken dat we nog met Tom Schilder die overdag schildert het hoogste niveau kunnen halen, vergeet het maar. We trainen acht keer, hebben een diëtiste en doen aan krachttraining. Maar is het perfect? Nee, het is niet zo gemakkelijk. Als het zo makkelijk was, was de druk van onder veel groter geweest en hadden we meer eigen jongens in Jong Oranje gehad.”
Geduld en de hang naar succes vechten om voorrang. ,,Sommige mensen zeggen: je moet stellen dat je kampioen wilt worden, dat schept iets onvoorwaardelijks. Anders word je het nooit. Maar wij zijn ook realisten en dus doen we dat niet. We willen zo hoog mogelijk eindigen, met hetgeen wat we hebben, binnen de mogelijkheden en samen. Dus met draagvlak voor wat we doen, zodat de vereniging over twee jaar niet failliet is omdat een paar zogenaamde kenners vinden dat je onvoorwaardelijk moet zijn. Als we dat advies zouden moeten volgen, garandeer ik je dat dezelfde types er niet zullen zijn wanneer het moeilijker wordt. Bovendien zullen ze zeggen dat zij het heel anders hadden gedaan.”
,,We willen echt gaan zorgen dat de opleiding zo goed is, dat er aansluiting tussen talent en top komt en er constante druk van onder naar boven is. Concreet: de opleiding dient ieder jaar minimaal één speler daarvan richting de A-selectie af te leveren. Wetende dat jonge spelers ongeduldig worden en er bovendien sprake is van die marktwerking. Dat maakt het verschrikkelijk lastig om ieders droom waar te maken.”
Dat hebben sommige Volendamse jongeren gemerkt in de afgelopen jaren. Ze hadden of hebben geduld, maar werden (nog) geen vaste waarde. ,,Nog zo’n moeilijke situatie: de terugkeer van Gerrie Eijlers werkte mede in de hand dat jonge jongens zoals Tim Jonk na zoveel jaar in het tweede besluiten om minder te gaan trainen. Ik snap dat een jongen als Tim daar gek van wordt, altijd maar weer een aangetrokken topper voor je neus. En ook de kans op een maatschappelijke carrière trekt harder en harder. Maar ja, je gaat niet de beste keepers van Nederland weigeren of eruit zetten.”

‘Mensen willen entertainment,
een partijtje handbal alleen
interesseert sommige buitenstaanders
onvoldoende’

,,Wij hebben de carrière van onze coryfeeën zo lang mogelijk gemaakt, in de hoop dat ze dicht bij de club zouden blijven. Dichtbij wonen, iets voor de club gaan doen en dat hun partners en kinderen ook handbalminded worden. Misschien hebben we daarmee in de tussentijd de doorstroming van sommige jeugdspelers tegengehouden. Maar het aanhouden van die mannen die zoveel voor ons hadden betekend, was een bewuste keuze.”
,,Dat betekent wel dat we nu tijd nodig hebben om de aansluiting te creëren. Inmiddels spelen die jongeren in de eredivisie. Of het dan ook allemaal perfect gaat en blijft aansluiten richting het eerste, dat weten we niet. Maar als het goed is, geeft de huidige situatie, met vertegenwoordigende teams op het hoogste niveau – het eerste, tweede en de jeugdteams – dat dat voldoende aanzuigende kracht moet geven.”
,,Verschil is nu dat, als je kijkt naar de talenten, dat de generatie ‘Tom Schilder’ allemaal in Jong Oranje speelde en ook in Volendam 1. Nu zitten er drie jongens bij Jong Oranje en die zitten bij ons op de bank. Het is daarbij volgens mij ook zo dat, met de komst van de BeNe League, het niveau omhoog is gegaan. Ook door de financiële mogelijkheden, want in België wordt goed betaald.”
,,Het klopt dat we de ‘smart’ geformuleerde doelstellingen met het eerste niet hebben gehaald afgelopen jaar. Externe factoren – waaraan we niets kunnen doen – waren daar debet aan, maar óók veel interne, waar we wel wat aan kunnen doen. Iets wat wij realiseren is dat we te maken hebben met dat de gemiddelde jongen minder bewegingsvaardig is dan voorheen. We moeten dan ook meer doen aan die bewegingsvaardigheid dan vroeger. Verder gaan de meeste jongens nog altijd eerst op ‘de voetbal’ en werken dus nog niet aan de hand-oog coördinatie, valtechniek en lichaamsbalans.”
,,Het opschroeven van de kennis van onze totale trainingsstaf is dus een uitdaging. Traditioneel hebben wij de beste trainers - op papier - aan de bovenkant van de vereniging. Wij willen dat gelijk trekken, door de hele vereniging heen. Daarom zijn we aan het upgraden binnen onze mogelijkheden, wetende dat we nog geen beroepsperspectief kunnen bieden.”
,,Recent heeft Joan Scherpenzeel de ASM-cursus – een andere manier van denken over bewegen in de top- en breedtesport – gevolgd, samen enkele jeugdtrainsters van de vereniging. Wij geloven daarin. Misschien komt de dag er ooit – maar het wordt lastig – om tegen haar te zeggen: stop maar met je werk en kom bij ons. Zoals je ook nooit kunt minderen op de investeringen rond ‘Heren 1’, als aanjager en uithangbord van je vereniging.”
,,Wat we dus proberen te doen is mensen goed opleiden, proberen de gezelligheid en sfeer binnen de vereniging goed te houden, zorgen dat er doorstroming is op allerlei posities, dat mensen kans krijgen, zorgen dat het contact met de achterban goed blijft. En dankbaar zijn.”
Verbindend
,,Wij willen de verbindende plek zijn, zorgen dat deze club bij de leefstijl van mensen hoort, een plek voor gezond en goed gedrag, met plezier en vertier, mensen zichzelf erin herkennen.”
,,De markt verandert ook op een andere manier. Mensen willen entertainment, een partijtje handbal alleen interesseert sommige buitenstaanders onvoldoende. We hebben misschien soms wat minder mensen op de tribunes, maar we worden op sociale media door meer mensen gevolgd. Maar we moeten concurreren. Moeten andere belevingsvormen aan kunnen bieden. Met entertainment in de zaal en middels bepaalde diensten via sociale media. Dus ook nieuws rondom spelers op die manier bij de jeugd brengen. Waarom gaat elk voetbalstadion aan de slag met gaming voor een fanengagement? Hier moet je dus ook sfeer maken, dingen ophangen met licht, beelden en geluid, rook erbij. Want qua interesse van de jeugd heb je concurrentie van dat apparaat, de telefoon. Als wij niet meegaan, zijn we verloren.”
,,In de nieuwe Seinpaal is geen vierkante centimeter toegevoegd aan dat extraatje wat jeugd nodig heeft. In Purmerend heeft de nieuwe Beukenkamp dat wel en daar zijn ze ook bezig met eSports,”
,,Wij zijn echt wel breed bezig. Sylvia Zwarthoed, Jan Kes en John Kaars zijn bijvoorbeeld toegetreden tot de technische commissie. Maar we hebben ook te maken met basale problemen als een schrijnend scheidsrechterstekort, als een tekort aan verenigingsmensen die als waarnemers achter de wedstrijdtafel kunnen plaatsnemen. We hebben te maken met het inpassen van jeugd op een andere manier, vernieuwen van de organisatiestructuur, de faciliteiten op orde brengen, we vechten tegen heel veel. Als Tom Zwarthoed dan Jong Oranje haalt, vanuit onze eigen opleiding, moeten we eigenlijk vreselijk trots zijn. En heel hard hopen dat hij straks een keer terugkomt.”

Foto: Algemeen manager Joost Ooms doet na de laatste verloren wedstrijd tegen Aalsmeer het woordje namens Kras/Volendam, bij het afscheidsmoment van onder meer Jan Josef.