‘De ambitie moet worden verhoogd, op alle vlakken'

Uitvoeringsfase breekt aan voor ‘TOP’

Een groot aantal bewoners van de gemeente vulde een online vragenlijst in. Verder voerde het bureau ZKA Strategy gesprekken met ondernemers over hun ideeën. Daaruit kon men een schets maken van de huidige situaties. Wouter de Waal van ZKA maakte tijdens de bijeenkomst eerst duidelijk hoe er op dit moment wordt gedacht over Edam.
,,Het is niet verrassend dat mensen het beschrijven als: historisch, authentiek. Edam is een plek met een historisch en gezellig stadscentrum. Dit is dan ook meteen de belangrijkste omschrijving ervan. Het begrip kaasstad komt daarnaast nog naar voren, maar minder dan je zou verwachten. Edam is zogezegd dat goedbewaarde stadje aan de voormalige Zuiderzee. Het is sfeervol, zonder uitbundig te zijn. Het is vooral ook een verrassing. Een plek waarvan je zegt: ik wist niet dat die zo mooi is. Verrassen in het verwachtingspatroon is erg belangrijk in de recreatieve en toeristische sector. Kortom, Edam is een interessant en waardevol product”, vertelde Wouter.
Daarna kondigde hij de uitkomsten aan over Volendam. Deze liggen net als die van Edam voor de hand. Een daarvan is volgens hem verrassend. ,,In Amsterdam is bijna iedereen de toeristen spuugzat. Op andere plekken in Nederland wordt ook gesproken over ‘Amsterdamse toestanden’. Als je de Volendammers vraagt over het toerisme, dan blijkt dat ze het eigenlijk wel gezellig vinden op de dijk. Dat is een waardevolle uitkomst en dit geeft aan hoe belangrijk de dijk is voor de lokale bevolking. Deze is een smalle strook waar zo’n beetje alles plaatsvindt: de retail, de horeca. Daarbij is het een loopgebied en een podium.”

‘Voor een plek
die zo’n positie
heeft, die zoveel
mensen ontvangt,
is het te mager’

De Volendamse haven blijkt minder in het oog te springen dan de dijk. Ook andere uitkomsten zijn minder vleiend voor het vissersdorp. ,,In de haven liggen een replica van een VOC-schip en gerestaureerde botters. Dat is het eigenlijk wat bijzonderheid betreft. Op en rond de dijk ligt de focus op de ‘snelle’ buitenlandse bezoeker en de Volendammers. Zoals het er nu uitziet, is het eigenlijk niet goed genoeg. Voor een plek die zo’n positie heeft, die zoveel mensen ontvangt, is de kwaliteit van het aanzicht onvoldoende, te mager. Er is ook sprake van slijtage in het gebied.”
Daarnaast werd de vraag gesteld voor wie Volendam nu eigenlijk bedoeld is. Van oudsher bezoeken vooral groepsreizigers het dorp. Die blijken niet eens specifiek daarin geïnteresseerd te zijn. ,,De buitenlandse groepsreizigers komen vooral met touringcars. ‘Quick en dirty’, om het tendentieus te zeggen. Wat opvalt, is dat ze eigenlijk niet voor Volendam komen. Ze komen voor een soort ‘Holland experience’ en gebruiken daar het dorp voor. Deze toeristen vertegenwoordigen een grote waarde voor de retail- en souvenirmarkt. Hoe groot die is, is niet bekend. Maar in ieder geval is die waarde aanzienlijk. Je moet kijken hoe je daar op een goede manier mee om kunt gaan. Maar de aanwezigheid van de ‘snelle’ toerist is dus wel bepalend voor het beeld dat mensen van Volendam krijgen. Die bepalen dat Volendam als ‘tourist trap’ wordt beschreven. Dat is zonde en daarmee moeten jullie aanwezigen aan de gang.”
Wouter beschreef dat de ‘verblijfsrecreatie’ wel een aanwinst is voor Volendam. De komst van vakantieparken zorgt ervoor dat toeristen langer blijven en meer besteden in het gebied. Na het vissersdorp komen de uitkomsten over de Zeevang-regio aan bod. ‘Rust, ruimte, landelijk en natuur’, zijn daar de kernwoorden. ,,Dit gebied is natuurlijk hartstikke mooi met zijn typisch Hollandse veenweidelandschap. Er is daar wel aanbod, maar soms zit het een beetje verstopt. Daar liggen kansen om het beter te laten zien. Het is natuurlijk ook een waardevol fietsgebied.”
Na de presentatie van de resultaten over de huidige situatie was er voor de aanwezigen gelegenheid om te reageren. Er werden kanttekeningen geplaatst bij de suggestie van Volendam als ‘tourist trap’. Iemand wees op een onderzoek waaruit blijkt dat de waardering voor het dorp bovengemiddeld is. Verder maakte de aanwezige duidelijk dat het ook goed scoort op het gebied van ‘herhalingsbezoeken’. Mensen blijken Volendam dus wel degelijk meerdere keren te bezoeken. Ook tekent hij aan dat de bestedingen op het gebied van ‘food’ en ‘non-food’ even of bijna zo groot zijn als in Amsterdam. Met dit alles wil hij het label ‘tourist trap’ ontkrachten. Wouter de Waal reageerde door te zeggen dat de inspanningen van het TOP niet bedoeld zijn als kritiek, maar om het ‘nog beter te doen’.

‘Ik denk dat het
daarnaast goed
zou zijn als we de
souvenirwinkels
helpen om zichzelf
te verbeteren’

Daarna formuleerde Wouter de ‘toekomstige proposities’ voor de plaatsen in Edam-Volendam. In Edam is de bedoeling om meer te gaan doen met de historie op het gebied van kaas. Hij citeerde uit een document. ,,Het is een pareltje dat vooral verrast. Bezoekers worden op een kwalitatieve wijze meegenomen in de verhalen waarbij kaas een hoofdrol speelt. Het moet gaan om mensen een blokje kaas aanbieden en daarbij iets vertellen over het verhaal erachter. Als ze klaar zijn en op een prettige manier ontvangen zijn, gaan ze door naar Volendam. Dat past volgens mij heel goed op elkaar.”
Volendam moet zich meer gaan onderscheiden op het gebied van visserij. Iedereen associeert het dorp met vis, terwijl er volgens Wouter in de haven weinig van deze affiniteit te zien is. ,,Daar liggen kansen voor het oprapen. Je zou bijvoorbeeld evenementen met dit thema kunnen bedenken. Het culinaire is heel hip tegenwoordig, daar zou je van alles mee kunnen doen. Daarbij zou je het verhaal over de lokale visserij kunnen vertellen. Laat de mensen zien dat je een vissershaven bent. Op het gebied van kunst zou er ook veel meer kunnen gebeuren. Ik denk dat het daarnaast goed zou zijn als we de souvenirwinkels helpen om zichzelf te verbeteren.”
De Zeevang moet vooral een ‘regionale functie’ gaan krijgen, vertelt Wouter. Hij verwacht niet dat veel Chinese bezoekers deze regio zullen gaan bezoeken. Mensen moeten volgens hem kunnen genieten van de groene en rustige sfeer die er is. En er eventueel wat kaas en vlees kunnen aanschaffen. Verder denkt hij dat er allerlei verhalen zijn te vertellen over de rijke historie van het gebied.
Het vervolg van de presentatie ging over de uitvoering van de plannen, het zogenoemde ‘fundament’. Volgens Wouter is het van belang dat de ambitie ‘heel hoog’ moet zijn. Het begint met enkele concrete stappen. ,,Er moet budget vrijkomen voor ‘doeners’. Het TOP moet actiegericht worden bestuurd. Verder moet er professionele ondersteuning komen, om het uitvoeringsprogramma vorm te geven en te zorgen voor de daadwerkelijke uitvoering. Bijvoorbeeld voor het verbeteren van de Volendamse haven en looproutes door de kernen.. Het met elkaar delen van successen en waar je mee bezig bent, is ook van groot belang. Een uitvoeringsorganisatie moet alles uiteindelijk gaan realiseren.”
Samengevat adviseerde Wouter dat ‘de ambitie moet worden verhoogd op alle vlakken’. Daarnaast moet Volendam het mooiste muziekmuseum en de leukste vissershaven van Nederland gaan ontwikkelen. ,,En de Volendamse souvenirwinkels moeten de beste en origineelste van het land gaan worden. In overleg met de gemeente en ondernemers moet er een meerjarig uitvoeringsprogramma worden gemaakt, inclusief begroting. Ik zou zeggen: sterkte en veel plezier. Eén ding staat vast: alleen ga je sneller, maar samen kom je verder.”
Na opnieuw een vragenrondje kwam wethouder Hans Schütt aan het woord. Hij kwam nog eens terug op wat er besproken was en legde nog enkele accenten. Schütt: ,,Ga nou niet naar elkaar zitten te wijzen. Ga met elkaar alles oppakken en kijken naar wat het laaghangend fruit is. Met een positieve insteek kunnen we kijken naar de toekomst van onze mooie gemeente. Dat is de boodschap die hierin zit. Er zijn heel wat voorbeelden en suggesties genoemd. Onder moeilijke omstandigheden is er een geweldig rapport gemaakt. Als gemeente kunnen we hier wat mee, we hoeven het alleen nog maar uit te voeren. Toch mis ik nog wel kunst en cultuur als extra laag voor de verleiding hiernaartoe. Maak een keuze uit de suggesties en doe er wat mee.”