Jongeren met een beperking krijgen op de zorgboerderij in Middelie de aandacht die ze verdienen

Astrid Tulleners: ‘Alle jongeren die hier wonen, voelen als familie’

‘Het zou mooi zijn als er op financieel gebied wat meer ruimte komt’

Het is vrijdagochtend, elf uur. Een van de pony’s op de zorgboerderij is een paar uur terug overleden. Het nieuws is zojuist verteld aan het meisje dat een goede band had met het dier. Ze is ontzettend verdrietig en vindt troost bij een van de begeleiders. ,,Soms is het wel zwaar”, bekent Astrid. ,,Alle jongeren die hier wonen, voelen als familie. Als zij zich niet goed voelen, hakt dat er bij ons ook in. Om dit werk te kunnen uitvoeren, moet er echt iets in je zitten waarmee je op een open en onbevangen manier kunt samenleven en werken met mensen die een beperking hebben. Ook moet je heel veel geduld hebben en goed kunnen communiceren.”
Financiën
Er wordt hard gewerkt op de zorgboerderij. Op het moment van het interview is Astrid flink ziek. Maar als ze besluit om op de bank gaat liggen, stapelt haar werk zich steeds verder op. ,,We hebben vaak te maken met hoge pieken, maar af en toe ook met diepe dalen. Dat hoort erbij”, relativeert ze. ,,Maar het zou wel mooi zijn als er op financieel gebied iets meer ruimte komt. Er vinden elk jaar bezuinigingsrondes plaats, waardoor we nu dik in het rood staan. Maar ondanks alles wil ik het niet ten koste laten gaan van de goede begeleiding die we hier hebben. We werken alleen met gekwalificeerde mensen die als team goed kunnen samenwerken en zorgen voor de warme en huiselijke sfeer die hier heerst. Aan de andere kant zorgt dat er wel voor dat we geen geld over hebben voor verbouwing en dat soort zaken.”
Toen Astrid de zorgboerderij in 2007 opende, woonden er slechts vijf jongeren. Om de eindjes aan elkaar te kunnen blijven knopen, is dat aantal geleidelijk aan verhoogd naar negen. En dat is het maximum, vindt de beheerder.
Om toch aan extra geld te komen, heeft ze een plan bedacht om samen met de jongeren iets te kunnen betekenen voor de samenleving. ,,Een paar weken geleden zijn we op bezoek geweest bij de gemeente Edam-Volendam, om te vragen of we hen met bepaalde dingen kunnen helpen. Schoonmaken bij ouderen, bijvoorbeeld. Dat vonden ze een heel leuk initiatief. Binnenkort gaan we folders rondbrengen met meer informatie daarover”, vertelt Astrid.
,,Daarnaast oogsten we elk jaar pompoenen, die we dan verkopen op de markt in Middelie en binnenkort ook op die van Purmerend. Daar willen we nu ook soep bij gaan maken en verkopen. Op die manier komen we aan extra inkomsten, maar tegelijkertijd vinden de jongeren het heel leuk om te doen en geven we iets terug aan de mensen om ons heen. Een win-winsituatie dus.”
Dagprogramma’s
Los van die activiteiten hebben de jongeren een uitgebreid dagprogramma. Astrid vertelt het in grote lijnen: ,,’s Morgens hebben we genoeg tijd om samen met de jongeren te werken aan doelen als aankleden en verzorging. Na het ontbijt worden ze opgesplitst in twee groepjes. Het ene gaat naar boven; daar hebben we een werkplek waar ze dingen kunnen doen die bij hen passen. Sommigen doen daar een spelletje, anderen gaan lezen of iets knutselen.”
Het andere groepje werkt met ervaringen. Astrid: ,,Zij moeten het meer hebben van dingen als voelen, horen en ruiken. Sommigen houden van muziek maken of luisteren. Anderen vinden het weer fijn om lekker te smeren met scheerschuim, om wat voorbeelden te noemen.”
Rond een uur of elf gaan alle jongeren gezamenlijk fruit eten, waarna ze door weer en wind een wandeling maken over het weiland en daar de dieren verzorgen. ,,Als we terugkomen, is het lunchtijd en daarna hebben we iedere dag verschillende activiteiten”, aldus Astrid. ,,Op maandag knutselen we, op dinsdag doen we de huishouding, op woensdag hebben we gym, op donderdag verzorgen we de moestuinen, op vrijdag maken we muziek en in het weekend doen we altijd iets met de dieren.”
Er gaat dus behoorlijk wat tijd in zitten. Zeker gezien het feit dat ieder persoon op een andere manier benadert dient te worden. Astrid: ,,Sommigen kunnen niet praten en begrijpen geen taal. Anderen kunnen wel lezen, maar niet praten. Voor iedereen hebben we daarom een verschillend communicatiesysteem. Bij een aantal jongeren gebruiken we bijvoorbeeld pictogrammen, zodat ze kunnen aanwijzen wat ze bedoelen. Maar we hebben ook een meisje dat gedeeltelijk doof is. Bij haar gebruiken we gebarentaal.”
Geboren
Omdat er vanuit de overheid ook op administratief gebied steeds meer eisen worden gesteld, brengt Astrid het grootste deel van haar werktijd door op het kantoor. Tot haar grote spijt, want ze werkt het liefst met de kinderen. Dat is haar passie, en de reden waarom ze in de zorg is gaan werken.
Ze blikt terug: ,,Na de middelbare school ben ik economie gaan studeren, maar daar had ik weinig plezier in. Via een uitzendbureau kwam ik terecht bij een baantje waarmee ik met kinderen kon werken. Het ging om een rol als busbegeleidster bij een dagverblijf in Amstelveen voor verstandelijk gehandicapten. Hoewel veel mensen het geen leuk bijbaantje vonden, ben ik de uitdaging toch aangegaan en ik vond het zó leuk. Dit was precies wat ik al die tijd had gewild.”
Kort daarna is Astrid de opleiding ‘Sociaal Pedagogische Hulpverlening’ gaan volgen. Ze werd aangenomen bij een grote zorginstelling in Hoofddorp. ,,Dat beviel me in eerste instantie goed. Ik werkte met een groep zwaar gehandicapte kinderen en leerde enorm veel. Daarnaast ben ik als vrijwilliger gaan werken bij een gezin met een verstandelijk gehandicapte jongen, die inmiddels bij ons op de zorgboerderij woont. Met hem volgde ik een soort thuisprogramma, waarbij je zijn ontwikkeling dusdanig stimuleert dat alles eruit komt wat er in hem zit. En dat alles in samenwerking met de ouders.”
Door die individuele benadering viel het Astrid steeds meer op hoe weinig persoonlijke aandacht er werd gegeven aan de kinderen die in de zorginstelling in Hoofddorp woonden. ,,Ik heb nog geprobeerd om hun werkwijze op een bepaalde manier te veranderen, maar dat was een onmogelijke missie. Daarom heb ik besloten om mijn vrijwilligersuren als thuisverzorger uit te breiden.”
Een paar jaar later werd het persoonsgebonden budget (pgb) ingevoerd. Dit krijgen mensen met een chronische ziekte toegekend om zelf hun zorgverleners te kunnen inhuren voor de zorg die zij nodig hebben. Astrid: ,,Daardoor kon ik worden betaald door de gezinnen waarvoor ik werkte en ben ik een bedrijfje begonnen. Ik werkte voor zes, zeven gezinnen gedurende de week. Ik vond dat heel fijn werken, want ouders weten precies hoe hun kind in elkaar zit. Bovendien vinden ze het zelf ook prettig, want als ze hun kind naar een instelling brengen, voelt het alsof ze hem of haar wegstoppen. Ze gaan daarom door met verzorgen totdat ze écht niet meer alleen kunnen.”
Kleinschalige instelling
In 2006 de stoute schoenen aangetrokken en besloten om een kleinschalige instelling op te starten waar de ouders zich vrij voelen om binnen te stappen wanneer ze willen, waar een huiselijke sfeer heerst en waar de jongeren zich op hun gemak voelen. ,,M’n man en ik woonden destijds in Amsterdam en zochten een boerderij, vooral omdat je dan veel naar buiten kunt met de kinderen”, vertelt Astrid. ,,Zo zijn we uiteindelijk in Middelie terecht gekomen. Het huidige pand was van een veehandelaar die zijn beroep niet meer kon uitoefenen door een beroerte. We hadden heel bijzonder contact met die mensen en zij vonden het ook een prettige gedachte dat hun onderkomen een zorgboerderij zou gaan worden.”
Hoewel het aantal jongeren inmiddels is gegroeid tot dertien, is de sfeer nog altijd even huiselijk, krijgt iedereen uitzonderlijk veel aandacht en beschikt elke bewoner over een eigen kamer. Ondanks de lage lonen in de zorg stellen de medewerkers van De Vier Jaargetijden alles in het werk om het de jongeren naar hun zin te maken en houden. Zelf zijn Astrid en haar man nu pas bezig met het bouwen van een fatsoenlijk huis voor zichzelf, aangezien ze momenteel nog met het hele gezin in een soort schuur achter op het erf wonen.
De betrokken ouders zijn lovend over de aanpak van Astrid en haar team. Een van hen is de Volendamse Cindy Tol, die onlangs een sponsoractie op touw heeft gezet om de verouderde badkamer op de zorgboerderij te vernieuwen. ,,Het ontroert ons enorm dat mensen zo met ons begaan zijn”, straalt Astrid. ,,Toen we de boerderij een paar jaar terug aan het verbouwen waren, is mijn man door het dak gezakt en heeft hij zijn rug gebroken. Ook in die periode hebben we kunnen zien hoe de Volendamse en Edamse gemeenschap ons hielp. Binnen de kortste keren stonden er tien bouwvakkers klaar om hier te helpen. Echt fantastisch. We kunnen zelf nóg zoveel inzet tonen, maar zonder de hulp van al die goedwillende mensen zijn we nergens.”