Kevin de Boer: ‘Preventie en bewustwording zijn essentieel’
De stille strijd tegen tinnitus
Met de zomer in aantocht zal de muziek binnenkort weer hard uit de festival- en kroegspeakers schallen. Gezellig natuurlijk, maar zeker niet zonder risico’s. In Nederland lijden ruim een miljoen mensen aan tinnitus. De aandoening – waarbij iemand als gevolg van gehoorbeschadiging een constant suizen, zoemen, piepen of brommen in het hoofd hoort – kan dusdanig ernstige effecten hebben dat verschillende slachtoffers een uitweg zochten in euthanasie. ,,Op televisie zag ik een jonge vrouw met een gezin die vanwege tinnitus in het traject zat om haar leven vroegtijdig te laten beëindigen”, herinnert Kevin de Boer (32). ,,Als je dan zelf net van de KNO-arts te horen hebt gekregen dat hij je niet verder kan helpen, dan zakt de moed wel in je schoenen. Maar er is hoop. Ik heb leren leven met tinnitus.”
Door: Kevin Mooijer
Als bassist is Kevin de Boer sinds zijn tienerjaren actief in bandjes. ,,Muzikanten lopen vanwege de harde volumes van drums en gitaarversterkers verhoogd risico op gehoorbeschadiging”, zegt Kevin. ,,Mijn bandgenoten en ik maakten het zelfs zo bont dat we een liedje dat we instudeerden hard op onze oordopjes aanzetten, en daaroverheen probeerden mee te spelen op onze versterkte instrumenten. Tel daarbij op dat je met ingang van je achttiende – in mijn tijd zelfs nog zestiende – in de kroeg zat in het weekend en je kreeg die decibellen er nog even bij.” Kevin merkte dat het van kwaad tot erger ging met zijn gehoor. ,,Het begon met een pieptoon, ik kreeg al snel moeite met het volgen van gesprekken met meerdere mensen tegelijk en uiteindelijk voelde ik steeds dagen achter elkaar pijn bij elk klein geluidje.”
‘Wat heeft hij nou in zijn oren?’, hoorde ik de barkeepster zeggen’
Tien dagen pijn
Iedere keer dat zijn oren werden blootgesteld aan bovengemiddeld hard geluid had Kevin minstens tien dagen pijn aan zijn oren. ,,Ik ging steeds vaker oordopjes dragen, zelfs als ik op kantoor zat en het geluid helemaal niet hard was. Op het Centraal Station liep ik met een boog om de speakers heen en in het café droeg ik speciale oordopjes tegen vuurwerk en industrieel geluid. Puur omdat ik bang was meer schade op te lopen.” Inmiddels is het algemeen geaccepteerd om oordopjes te dragen in het uitgaansleven, maar tien jaar terug werd Kevin raar aangekeken: ,,’Wat heeft hij nou in zijn oren’, hoorde ik de barkeepster zeggen toen ik de kroeg in kwam. En dan nog een jaar of acht lang de vraag of je niet helemaal goed bent. De herrie wordt goed gedempt door dergelijke oordopjes, maar toch bleef ik de dagen na een gezellig avondje ontzettend veel last houden. Het ging op een gegeven moment zo ver dat het geluid van waterdruppels die de grond raken tijdens het douchen pijn aan mijn oren deed. De combinatie van pijn en een constante, tergende suis in mijn oren werd ondraaglijk.”
Euthanasie
In de hoop op een genezing bracht Kevin op zijn 21e een bezoek aan een KNO-arts. ,,Op school en op mijn werk kon ik me al slechter concentreren. Tinnitus kreeg grip op mijn leven. Ik wilde er koste wat kost van af. Bij de KNO-arts bleek gek genoeg dat mijn gehoorschade niet bijzonder groot was. Het probleem was dat ik geen geluid meer kon verdragen. De arts zei dat er geen oplossing voor mijn probleem was. ‘Dus ik kan de rest van mijn leven op mijn slaapkamer blijven zitten?’, vroeg ik hem. ‘Ja. Ik kan je in ieder geval niet verder helpen’, daar mocht ik het mee doen.”
‘Duizend krekels, een fluitconcert en nog zo’n twintig verschillende frequenties door elkaar’
Terneergeslagen en hopeloos keerde de jonge muzikant huiswaarts. ,,Ik was compleet uit het veld geslagen. Op tv zag ik een programma waarin een jonge moeder van een gezin euthanasie aanvroeg en dat kreeg. De aanleiding die ze daarvoor had was dezelfde reden waarom ik me neerslachtig voelde. Ze zag geen uitweg meer. Langer te leven met de kwelling die tinnitus heet was voor haar geen optie.”
Een veelvoorkomende oorzaak van tinnitus is gehoorschade, bijvoorbeeld door blootstelling aan harde geluiden. Wanneer haarcellen in het binnenoor beschadigd raken, kunnen ze afwijkende signalen naar de hersenen sturen, zo ontstaat de perceptie van tinnitus. De nieuwe signalen worden soms geïnterpreteerd als geluiden, zelfs wanneer er geen externe geluidsbron aanwezig is. ,,Duizend krekels, een fluitconcert en nog zo’n twintig verschillende frequenties door elkaar heen”, zo beschrijft Kevin wat hij vooral heel duidelijk hoort wanneer hij ’s avonds op bed ligt. ,,Een oneindig geluid dat je helemaal gek kan maken. Er zijn genoeg mensen die het zó slecht kunnen verdragen dat ze dood willen. Gelukkig heb ik die gedachte nooit heb gedeeld. Ik kon me gelukkig prijzen met een strijdvaardige instelling: er móést en zou een oplossing komen.”
Mentaal
Na een periode waarin Kevin de pijn voor lief nam besloot hij onderzoek te gaan doen. ,,Ik wilde net als mijn vrienden gewoon de Dijk op kunnen. Oordopjes gaven me de gelegenheid om dat te doen, maar ieder bezoek aan het café had consequenties. De daaropvolgende tien dagen had ik stekende pijn in beide oren. Op den duur word je voorzichtiger. Je vindt het de pijn niet meer waard.” Op Reddit – een online platform – stuitte Kevin na lang zoeken op een verhaal van iemand die aangaf dat je pas gehoorschade op kan lopen vanaf 85 decibel. ,,Toen klikte het. Alles daaronder moet iets mentaals zijn. Ik ben geluid als gevaar gaan ervaren, en blijkbaar reageert je lichaam op dergelijk ‘gevaar’ met een pijnreactie. Vrij logisch als je het zo bekijkt. Met die wetenschap ben ik een nieuwe weg ingeslagen. De piep in m’n oren zou ik nooit meer kwijtraken, maar de pijn kon ik overwinnen.” Na drie jaar inspanning, concentratie en gewenning werd de bassist pijnvrij. ,,Al na een half jaar kon ik zelfs mijn oordoppen weer even uitdoen bij een concert in Paradiso en op feestjes bij mensen thuis droeg ik mijn oordopjes op een gegeven moment helemaal niet meer. Ik weet dat ik de grenzen nooit meer op moet zoeken, maar ik heb wel mijn leven terug.”
‘Tinnitus is een sluipmoordenaar, zorg dat je er geen slachtoffer van wordt’
,,Zodra je beseft dat een groot deel van tinnitus mentaal is, staat er een stip op de horizon. Er is te leven met tinnitus.” Omdat er geen genezing voor de aandoening is, geldt dat preventie het beste medicijn is. ,,Zorg dat je áltijd oordopjes draagt in het uitgaansleven, bij liveoptredens en op andere locaties waar veel hard geluid is. Ik heb ze altijd in m’n portemonnee zitten. Goede oordopjes, het liefste oordopjes met filters voor zware industrie en vuurwerk. Die werken voor mij het beste. Ik hoor mensen vaak zeggen bang te zijn niets meer van de muziek of gesprekken mee te krijgen. Maar het tegenovergestelde is waar, je hoort alles veel beter en hoeft minder hard te schreeuwen tegen elkaar. Het zou goed zijn als dergelijke gehoorbescherming in het uitgaansleven werd verkocht. Daarbij vind ik dat KNO-artsen ook moeten kijken naar het mentale aspect. Een vleeskeuring houden en de deur achter je dicht doen is niet genoeg. Verwijs mensen door naar specialisten. Er zijn waarschijnlijk genoeg mensen die vast zitten in een soort onnodig sociaal isolement, mensen die het geluid van een lepeltje roeren in een kop koffie niet meer kunnen verdragen. Te bizar voor woorden als je er over nadenkt.” Naar schatting lijden in Nederland ruim een miljoen mensen aan tinnitus en in het uitgaansleven wordt gemiddeld tussen de 75 en 95 decibel geproduceerd, terwijl je al gehoorbeschadiging op kunt lopen bij 85 decibel. ,,Tinnitus is een sluipmoordenaar, zorg dat je er geen slachtoffer van wordt. Draag oordoppen.”
