Wim Jonk: ‘Elke club in de wereld zou dit idee omarmen’

Ineens verwerd hij tot hoofdrolspeler van een soap, terwijl Wim Jonk vanuit de luwte het kloppend voetbalhart van de club Ajax moest vormen, tezamen met een nog enkele iconen. Het plan waarin hij een grote hand had, moest de leidraad vormen voor de toekomst van de Amsterdamse club, maar werd onderdeel van een ontketende machtsstrijd tussen Johan Cruijff en de huidige leiding van Ajax. Alle grootheden dwepen met de werkwijze van de Volendammer – sinds vier jaar individueel trainer bij de club waar hij als voetballer successen vierde – en de nieuwe lichting spelers loopt ook met hem weg. Afgelopen vrijdag was er echter een nieuwe aflevering van de slechte soap en meldde directeur Rik van den Boog droogjes dat onder meer Jonk en Dennis Bergkamp volgend seizoen niet meer welkom zijn. ,,Wij zij daar niet eens in gekend, dat is veelzeggend”, aldus Jonk.

Hij was wel wat gewend, maakte als voetballer en trainer vaker mee dat mensen in de voetbalwereld een ander belang dienen dan het clubbelang: namelijk het eigen belang. Ineens waren de camera’s op Jonk gericht, met naast hem fenomenen als Cruijff en Bergkamp. Voetbalwetenschappers, die genegeerd werden door bestuurders, die vanaf hun pluche willen regeren.
Jonk, de individuele trainer van de A1- en B1-junioren en het tweede van Ajax, zag zijn voetbalideeën enkele maanden geleden ondersteund en aangevuld door onder meer iconen als Cruijff, Bergkamp, Frank Rijkaard en Marco van Basten. Een plan dat werd uitgedokterd met looptrainer Ruben Jongkind.
Jonk: ,,Er moest een nieuwe structuur ontstaan en daarin vervallen enkele posities en functies en worden mensen op andere functies ingezet. Ruben en ik lopen al een paar jaar mee bij deze club, voor mij is het m’n vierde seizoen en we hebben samen de tijd genomen om het plan op te tuigen. Intussen zijn we een paar keer bijeen geweest met Johan Cruijff en ook Dennis Bergkamp, die op De Toekomst trainer is bij Ajax A1. Onze insteek was om het samen uit te voeren, dus ook samen met de mensen van de Ajax-leiding. Maar die mensen wilden uiteindelijk niet mee en hebben de boel opgeblazen. We hoopten dat de clubleiding het zou omarmen, maar al snel voelden we niet het vertrouwen, voelden we dat het een andere kant op zou gaan. Kennelijk wensten ze geen invloed van Cruijff, al deden ze aanvankelijk voorkomen alsof ze dat wel wensten.”

Uniek
De clubleiding wilde het plan niet overnemen en deed daarmee de deur dicht voor een groep die op het veld in de voorbije decennia vele historische successen voor Ajax en wereldwijd vergaarde. ,,Het is volgens mij uniek in de voetbalwereld dat zo’n groep zich op een bepaald moment wil inspannen voor een club.” Een groep die de taal van het hogeschool-voetbal spreekt. Zoals Cruijff en Jonk; de één haalde de ander ooit van FC Volendam naar Ajax. ,,Als je gevraagd wordt door een man als Johan Cruijff om je plan toe te lichten en hij ziet kwaliteiten in jou, dan geeft dat een heel goed gevoel. Toen hij het plan las en zag, wist hij meteen waar we naar toe wilden en kwam hij met aanvullingen. Het viel allemaal in elkaar, of het zo moest zijn.”
,,In de afgelopen jaren hebben Ruben en ik ons steeds bezig gehouden met het individueel begeleiden van jonge spelers, in alle aspecten van het voetbal, om hen zo naar een hoger plan te tillen. Op technisch en taktisch gebied, mentaal, fysiek, voeding, looptraining, de afstemming met school, het totaalplaatje dus. Wij kijken toch anders naar spelers dan een trainer van het team doet. Die kijkt vooral naar de groep, ik naar het individu. Te vaak hoorde ik dat een speler tekortschoot, maar belangrijker is: wat hebben wij als trainers aan dat tekort gedaan? Ik vind het prachtig om spelers verder te helpen in hun ontwikkeling.”
Een aantal spelers plukte de vruchten inmiddels van de specifieke aanpak van het duo Jonk/Jongkind, met de vorige week debuterende linkervleugelverdediger Nicolai Boilesen als laatste exponent, die na afloop ook openlijk aangaf dat hij het meeste leerde van die individuele training.

Stoelenjager
Jonk, geestelijk en financieel onafhankelijk, loopt vier jaar op de werkvloer rond, observeerde vanuit het voetbaloogpunt. ,,Als ik op een bepaalde positie uit was geweest, had dat al lang gekund. Maar ik ben geen stoelenjager, ben niet uit op macht. Het gaat er ons om dat je in samenwerking met goede mensen Ajax naar een hoger plan tilt. Niet alles is slecht; Ajax heeft een goede opleiding. Maar het kan gewoon stukken beter. Er zijn zeker jongens doorgebroken in de afgelopen jaren en er komen net als in de vorige decennia nog steeds buitenlandse cameraploegen om de beroemde Ajax-school te filmen, maar om absolute wereldtoppers te creëren zien we dat je steeds meer naar specialisatie moet.”
,,Dat vraagt veel meer van spelers, maar ook van de begeleiding. Ruben is naast zijn werkzaamheden ook trainer van atleet Bram Som en heeft een hele brede kijk op sport. We hebben de kennis samengevoegd. Als de wereld gaat zien dat het nieuwe Ajax straks weer absolute topspelers opleidt, dan trekt dat spelers van de gevestigde orde naar Amsterdam en heeft het nog meer aantrekkingskracht op de talenten. Vanuit je visie als club moeten trainers bij je passen. Het ligt in de bedoeling dat Dennis Bergkamp en ik voor de lange termijn die visie bewaken en de hoofdtrainer is altijd voor de korte en middellange termijn. Het kan niet meer zo zijn dat een trainer carte blanche krijgt om allerlei dure spelers elders vandaan te plukken, zoals in het verleden gebeurd is. Waardoor je talenten niet kunnen doorstromen.”
,,Het feit dat Dennis en ik er inzitten zonder uit te zijn op de hoogste posities, dat ziet Cruijff juist als een kracht. Zoals hij het mooi kan zeggen: veel mensen zien dat het fout gaat, veel minder mensen zien wát er fout gaat, maar erg weinig mensen weten wat ze er aan moeten doen.”

Plezier
,,Vanuit onze optiek gaan we al vroeg aan de slag met de basis, waarbij techniek vooropstaat. Ga je de jongste jeugd met veel plezier laten trainen. Het moet vanuit trainersoogpunt niet alleen om het ‘moeten winnen’ draaien. Als je met plezier speelt, word je goed en als je goed wordt, win je vanzelf, zo zegt Cruijff ook. Winnen wordt later belangrijk. Het is echt een ‘lust voor het oor’ om met zo’n man als Cruijff over voetbal te discussiëren.”
Veel mensen geven af op Cruijff omdat hij volgens hen al heel lang van alles vanaf de zijlijn roept. ,,Ik snap dat mensen zo reageren”, zegt Jonk. ,,Maar Johan is lang buiten de deur gehouden en nu steekt hij wel wéér zijn nek uit. Als het straks niet goed zou gaan, krijgt hij alles over zich heen. Zo’n man, met zó’n status, die moet je geen stempel op plakken. Bovendien, Johan heeft aangegeven bereid te zijn een bepaalde positie in te nemen, maar is en blijft adviseur. Elke club in de wereld zou het plan met deze mensen omarmen.”
De Volendamse oud-international is door de wol geverfd in de voetbaljungle, maar viel de afgelopen weken van de ene in de andere verbazing. ,,Van onze gesprekken met de directie zijn zelfs zonder ons in te lichten bandopnames gemaakt en van daar uit zijn zaken uit z’n verband gerukt, dat is te gek voor woorden. Cruijff heeft diverse malen geprobeerd om samen mét deze mensen dit plan ten uitvoer te brengen, maar ze wilden niet. Vervolgens begon er een mediaspektakel. Als Cruijff zijn mond roert, is voetballand in rep en roer. Door de andere mensen werd er gewoon bewust beschadigd. Zoals ze met Dennis Bergkamp zijn omgegaan. Hij zei het zelf goed, het was shockerend. Terwijl wij toch echt terug gaan naar de roots van het voetbal.”
Het plan van Jonk en Jongkind werd zelfs gelekt en staat te lezen op internet. ,,Wat me het meest stoorde, was dat Van den Boog riep dat Ajax zo’n warme club is en ze uit ethisch oogpunt niet zomaar mensen op straat konden zetten. Terwijl mannen als Arnold Mühren en Wim Kwakman zoveel voor de club hebben betekend en vorig jaar ondanks goede beoordelingsgesprekken toch zomaar het veld moesten ruimen, samen met zes anderen.” Jonk zucht. ,,We zitten nu in de wachtkamer, moeten afwachten wat er gaat gebeuren en of we straks met het plan aan de slag kunnen. Ik heb er veel zin in om alle ideeën met alle andere voetbaldieren aan te scherpen en in de praktijk te brengen.”