Jan Keizer: drummer én frontman van Neerlands meest succesvolle band BZN

‘Niet onwelwillend tegenover reünieconcert’

,,Mijn vader zong vaak Franstalige liedjes. Hij zong heel hoog, hoger nog dan Gerard Joling”, lacht Jan Keizer. ,,Als kind vond ik dat verschrikkelijk. Ik was immers van de lichting The Beatles en The Rolling Stones. Dat ging niet zo goed samen met de Franse chansons en operettes van mijn vader. Maar voor zijn generatie was dat het vertier op het dorp. Ik herinner me nog goed dat hij veel Tino Rossi zong, dat was zijn grote idool. Door sommigen werd hij zelfs de Volendammer Tino Rossi genoemd.” Ondanks het feit dat Jan en zijn vader niet op één lijn zaten wat muzieksmaak betreft, deelden ze wel dezelfde droom. ,,Net als mijn vader wilde ook ik zanger worden. Hetzij in een ander muziekgenre, maar om frontman te worden van mijn eigen band, dat was mijn grote droom.”
Dat Jan een carrière in de muziek ambieerde, was ook het lokale bandjescircuit niet ontgaan. Tijdens zijn tienerjaren werd hij gevraagd om bij de band Empty Hearts te komen drummen. ,,Thomas Tol was gitarist in ‘Empty’. Een zanger hadden ze ook al, alleen een drummer niet. Ik wilde koste wat kost in de muziek, dus besloot ik op het aanbod in te gaan en op drumles te gaan.” Een beslissing die Jan geen windeieren zou doen leggen. ,,Thomas’ broer Cees speelde destijds al in BZN.” Jan lacht: ,,Wij keken tegen hen op, maar zij noemden ons spottend ‘Empty Heads’. Onze band was helaas geen lang leven beschonken. Thomas werd door zijn broer naar de BZN gehaald en ik stapte over naar the Q-Tips, een close harmony band met veel symfonische rock.”
Voor dit nieuwe avontuur hing Jan zijn drumstokken voorlopig aan de wilgen. ,,In the Q-Tips nam ik samen met Lida Bond de zang voor mijn rekening. Gedurende ons driejarig bestaan wisten we redelijke successen te boeken. Als absoluut hoogtepunt wisten we het tot het voorprogramma van The Cats te schoppen.”

Drummer bij BZN
,,Net op het moment dat we een plaat zouden gaan opnemen werd ik door manager Dick de Boer voor de BZN gevraagd”, vervolgt de Volendammer. ,,Drummer Jaap Sombroek stopte ermee en ze zagen in mij zijn ideale opvolger. Ik zou mijn droom om zanger te worden voorlopig weer aan de kant moeten schuiven, maar ik zou wel in een band met een gevestigde naam komen te spelen.” In 1969 sloot Jan Keizer zich aan bij rock ’n roll band BZN. ,,Dat ging niet zonder slag of stoot. The Q-Tips vielen immers onder het management van Jaap ‘Cas’, de BZN niet. Jaap had dus liever niet dat ik deze gevoelige overstap maakte en dat maakte hij duidelijk zoals alleen hij dat kon. Mijn vrouw Marie sloot zich bij Jaap aan. Zij vond Left Side beter dan BZN en vond dat ik het niet moest doen, maar ik had de knoop al doorgehakt. Ik ging naar de BZN, een band die instrumentaal gezien stukken beter was dan de concurrentie.”
,,Als opvolger van de virtuoze Jaap Sombroek had ik flinke schoenen te vullen. Dick de Boer had me daar ook voor gewaarschuwd. Jaap was iets bijzonders op de drums. Hij was echt buitencategorie. Die druk om hem op te volgen voelde ik wel.” Manager Dick de Boer drukte Jan herhaaldelijk op het hart dat hij flink zou moeten aanpoten om aan te haken bij zijn nieuwe bandleden. ,,Ik ben direct op zoek gegaan naar een geschikte drumleraar. En in Amsterdam vond ik hem. Een Camel rokend, sterke drank drinkend Duits drumwonder, genaamd Carl Wuchert. Hij rookte zoveel shag dat ik van de rook mijn bladmuziek vaak niet meer kon zien.” Wuchert hielp Jan zich voor te bereiden op wat hem te wachten stond, te beginnen met zijn eerste optreden met BZN op 18 oktober 1969.
,,Het was gelijk feest in Franeker”, herinnert Jan zich alsof het gisteren was. ,,Dick zei na afloop van het optreden dat ik gelijk de zaal in moest gaan, vrienden maken in het publiek. ‘Je moet benaderbaar zijn’, had hij gezegd. Dat advies heb ik ter harte genomen.” Het eerste nummer dat Jan Keizer als drummer van BZN zou opnemen was ‘Mother can you see me’. ,,Ik moet eerlijk zeggen dat ik onze liedjes uit die tijd niet geweldig vond. Alle nummers leken op iets dat al bestond. Vaak klonk het een beetje amateuristisch, maar goed, we kwamen natuurlijk net kijken.”
Tijdens een volgende studiosessie zou Jan zijn eerste teleurstelling in dienst van BZN moeten verwerken. ,,We zouden onze nieuwe single en de bijbehorende B-kant gaan opnemen, maar eenmaal in de studio gearriveerd, kreeg ik te horen dat ik die dag niet hoefde te drummen. Shell Schellekens, een weergaloos sessiedrummer, was ingehuurd om onze nieuwe single ‘Sir John’ in te spelen. Wel mocht ik de beoogde B-kant ‘Bad bad woman’ opnemen. Het was niet zo gepland, maar uiteindelijk zou ‘Bad bad woman’ onze nieuwe single worden in plaats van ‘Sir John’.”

‘Jan ‘Kies’ zong
ongelofelijk hoog,
en dat soms veertien
dagen achter elkaar.
Ik had daar de
grootste problemen
mee en werd hees.
Mijn hele wereld
stortte in.’

Na het uitblijven van een grote hit zou platenmaatschappij Negram uiteindelijk voorstellen om de samenwerking met een ervaren songwriter aan te gaan. ,,We werden gekoppeld aan niemand minder dan George Baker. Hij schreef ‘Sweet silver Anny’ en ‘Love me like a lion’ en zelf hadden we ‘Barber’s rock’ – met de geweldige gitaarsolo van Cees Tol – nog liggen.” En op datzelfde nummer, met het onvergetelijke gitaarwerk van Cees, zou drummer Jan Keizer zijn eerste noten voor BZN zingen. ,,In ‘Barber’s rock’ zit een stukje operazang, en Hans (George Baker, red.) vond dat zanger Jan ‘Kies’ Veerman dat stijltje niet zo in zich had, dus vroeg hij of ik het wilde proberen. Ik zong zowel de eerste als de tweede stem in en dat werd mijn debuut achter de microfoon bij BZN.”
Het inzingen van ‘Barber’s rock’ gaf indirect aanleiding tot een wisseling van de wacht als het gaat om de BZN-frontman. ,,Jan Kies was een geweldige performer en showman. Hij was in staat om keer op keer de hele zaal te vermaken. Maar vanwege een nieuwe koers werd de keuze gemaakt om mij als nieuwe zanger aan te wijzen. Toen het officieel werd, weet ik nog dat ik dacht: ‘dit is wat ik wil. Eindelijk sta ik op de plek waar ik wil staan’. Ik kwam bedrogen uit. Het repertoire bleef namelijk ongewijzigd. Tijdens de repetities ontdekte ik dat Jan Kies waarschijnlijk over ijzeren stembanden beschikte. Hij zong ongelofelijk hoog, en dat soms veertien dagen achter elkaar. Ik had daar de grootste problemen mee. Ik werd hees. Mijn hele wereld stortte in.”
Als een soort van wanhoopspoging werd het repertoire aangepast naar de stijl van de nieuwe leadzanger. ,,We stapten over van hardrock naar meer symfonische rock. Nummers als ‘Nights in white satin’ van the Moody Blues zouden het opeens moeten gaan doen. Ons publiek liet duidelijk merken dat ze dat het helemaal niks vonden. We raakten tussen wal en schip. Er was slechts één ding dat de BZN kon redden en dat was een grote hit.”
De goden bleken de Volendammers goed gezind. ,,Op ons állerslechtste moment – de muizen lagen dood voor de kast, zou Jan ‘Pet’ zeggen – schreven we in 1976 ‘Mon amour’. De timing was perfect. Onze hit ging namelijk gepaard met het feit dat de animo voor rock ’n roll minder begon te worden. De rock maakte plaats voor symfonische muziek.” Het verhaal achter de grootste hit van BZN is bekend. Tijdens een repetitie werd er als een soort geintje door Jan wat Franstalig gebrabbeld terwijl Thomas Tol het later zo bekende akkoordenschema speelde. ,,We vonden de melodie zo leuk klinken dat ik snel een paar regels in de Franse taal op papier ben neer gaan pennen.”

Hek van de dam
Jan lacht: ,,Het zal taaltechnisch ongetwijfeld niet feilloos zijn geweest, maar het was het beste dat ik er destijds van kon maken. Ik ben daarna gelijk op Frans les gegaan.” Tijdens een lesavond op de avondschool zat Jan naast zijn bandmaat Cees Tol in de schoolbanken. ,,Jan Tuijps vrouw Mary klopte van buiten op het raam en riep Cees en mij naar zich toe. ‘Jullie zijn op nummer 10 binnengekomen in de hitparade’, riep ze. Cees en ik keken elkaar aan en ik zei tegen de leraar: ‘sorry, maar wij moeten nu weg. We moeten iets belangrijks doen!’ We zijn rechtdoor naar ’t Gat van Nederland gerend. De hele band was er. Wat hebben we een lol gehad die avond. ‘Mon amour’ heeft vijf weken op nummer 1 gestaan, daarna werden we van de troon gestoten door Tavares. Later hoorden we dat zij op dat moment niet eens de helft verkochten van wat onze hit deed. De platenbazen vonden waarschijnlijk dat hij wel weer kon met die Volendammers…”
In de tijd voor de grote doorbraak die ‘Mon amour’ heette, trad BZN vooral op in Noord-Holland en Friesland. ,,En een enkele keer in Groningen. Maar nu was het hek van de dam, van de één op de andere dag waren we beroemd. We werden door het hele land gevraagd. Waar we destijds voor moesten waken was dat zo’n beetje heel Nederland dacht dat we een Franstalige band waren. En om te voorkomen dat we de rest van onze carrière zouden moeten slijten met Franstalige muziek, besloten we dat onze volgende single Engelstalig zou moeten worden. Zo maakten we dat onze muziek toegankelijk werd voor een groter publiek.”
De beslissing om van drummer Jan Keizer de zanger te maken werd waarschijnlijk de belangrijkste die de BZN-leden hebben moeten maken. Het leidde de Volendammers tot gigantische successen. De hits werden gedurende de jaren ’70, ’80 en ‘90 aan elkaar geregen. Als gevolg zouden de muzikanten hun huiskamermuren kunnen bekleden met gouden en platina platen. ,,Dertig jaar lang hebben we in theaters door het hele land gestaan, en áltijd uitverkocht”, klinkt Jan trots. ,,Maar zulke successen gaan gepaard met een hoop stress. Je wilt namelijk altijd het succes van je vorige album evenaren. We hebben ook armoede gekend, het zo lang mogelijk vasthouden van de succesvolle periode was dus iets waar we altijd mee bezig waren. Uiteindelijk hebben we dat dertig jaar vol weten te houden.”
,,Terugkijkend op de BZN periode moet ik concluderen dat mijn mooiste herinneringen die aan de ‘Symphonic Nights’ zijn. Ik heb het voorrecht gehad om altijd met geweldige muzikanten en met mijn fantastische zangpartners Anny Schilder en Carola Smit het podium te mogen delen, maar tijdens de ‘Symphonic Nights’ werden we vergezeld door een gigantisch orkest én een koor. Zoiets vergeet je nooit meer. Als je deel uitgemaakt hebt van zoiets prachtigs en bombastisch, dan blijft dat je altijd bij.”
Ondanks de niet te negeren successen die BZN boekte, had Jan toch het idee dat ze tekortgedaan werden. ,,Er heerste een beetje een tendens dat onze muziek maar niks was. Neem bijvoorbeeld de commissie van de Edison Awards. Wij kregen pas in 2001 een oeuvre award, en dat terwijl we op dat moment al tachtig gouden en platina platen achter onze naam hadden staan. In de ogen van mensen uit dergelijke jury’s is muziek pas kunst als je moeilijke melodieën maakt, maar ik kan je op een briefje geven dat een melodie die blijft hangen meer verkoopt. Als ik nu een willekeurig podium in Nederland betreed en ik zet ‘Mon amour’ in, dan garandeer ik je dat de zaal luidkeels meezingt. Ik denk niet dat ze over veertig jaar Lange Frans nog meezingen, om maar een voorbeeld te geven.”

‘Die Edison
oeuvreprijs
voelde als
mosterd na
de maaltijd…’

,,De Edison oeuvreprijs voelde voor de BZN-leden als mosterd na de maaltijd. Ik heb altijd het idee gehad dat wij geboycot werden door de nationale radiostations en dat gevoel is een tijdje terug indirect bevestigd. Op de radio hoorde ik een interview met de programmamaker van ‘Arbeidsvitaminen’ op Radio 5. Hij werd gevraagd of de gespeelde muziek echt allemaal verzoekjes vanaf de werkvloer betrof en of ze niet zelf een vinger in de pap hielden. ‘Nee, de lijst bestaat echt uit verzoekjes die we ontvangen. Ja, een Jan Smit haal ik er natuurlijk uit’, zei hij. Ik ben daar zo ongelofelijk kwaad om geworden. Tussen neus en lippen door zei hij op een minachtende manier dat achter de schermen wel wordt gezorgd dat Jan Smit niet gedraaid wordt. Of je nou fan bent of niet, als men erom vraagt dan moet je het afspelen. Doe je dat niet, dan zit je op de verkeerde positie. Ik vind dat interview indirect bewijs van dat ook BZN geboycot werd.”
Ondanks Jans oneindige liefde voor de muziek, ambieert hij het niet om in het harnas te sterven. ,,Laatst zag ik in een boek een hoofdstuk over verschillende bekende zangers die op het podium willen sterven. Ik denk daar toch anders over. Het is een goed overwogen besluit geweest om een punt achter mijn schitterende carrière te zetten. Na tientallen jaren met BZN heb ik nog een tweede muzikaal leven gehad met Anny, voornamelijk in Roemenië, en nu kan hij wel weer. Als ik al die jaren de revue laat passeren, dan kan ik tevreden zeggen dat ik een gelukkig mens ben geweest.” Een BZN-reünie zit er volgens Jan niet in. ,,Dat is absoluut niet aan de orde. Na een interview in de Telegraaf werd een smeuïg verhaal gecreëerd omtrent een potentieel nieuw BZN-album, maar dat is volledig uit zijn verband getrokken. Wel heb ik gezegd dat ik niet onwelwillend tegenover een eenmalig reünieoptreden zou staan. Maar uiteraard moeten alle neuzen dan dezelfde kant op staan. Ik spreek dus puur voor mezelf als ik zeg dat een reünieoptreden me hartstikke leuk lijkt.”
,,De toekomst zal uitwijzen of het er ooit van zal komen. Nu is het eerst tijd om me op mijn autobiografie ‘Boek Zonder Naam’ en alles dat daarbij komt kijken te richten.” Tijdens de presentatie van Jans boek stonden de leden van BZN onlangs voor het eerst sinds het afscheidsconcert vijftien jaar geleden weer gezamenlijk op de foto. ,,Niet alles verliep altijd goed, maar we hebben samen prachtige tijden meegemaakt.” Tijdens de avond eerder deze maand in Spaander werd door de oud-bandleden aangekondigd dat ze weer door één deur kunnen met elkaar. ,,Waar zo’n boek al niet goed voor is, hè?”, lacht Jan. ,,Ik had nooit gedacht ooit een boek te schrijven. Mijn kleinkinderen en nichtjes brachten me op het idee. Als zij bij me thuis komen vertel ik veel verhalen over wat ik gedurende mijn leven meegemaakt heb. Op een gegeven moment zeiden ze dat ik het zou moeten gaan opschrijven, en dat heb ik gedaan. Stukje bij beetje begonnen hoofdstukken zich te vormen, tot ik een compleet autobiografie in mijn handen had. Het eindresultaat is een boek vol humor, anekdotes en leuke verhalen en feiten over BZN. Het is een laagdrempelig kijkje in de keuken van mij als frontman. En ik maak van deze gelegenheid gebruik om gelijk aan te kondigen dat dit zowel mijn eerste als mijn laatste boek is”, lacht Jan.