Ellen Zwarthoed en Ronald Schut vreesden voor hun leven na aardbevingen in Indonesië

Van droomreis naar horrorfilm

De koffie loopt, in het ouderlijk huis van Ellen. Ronald zit aan de eettafel en kijkt voor zich uit. Hoewel ze pas net terug in Nederland zijn, is er geen spoor te bekennen van opengeklapte koffers of vuile was. Alle spullen van Ellen en Ronald liggen immers nog op Trawangan, het adembenemende eiland dat twee weken geleden veranderde in een rampplek. Ellen en Ronald zagen het met eigen ogen gebeuren. Ze waren bijna aan het einde van hun sprookjesachtige vakantie, toen ze plots hoofdrolspelers werden in een horrorfilm. Door zware aardbevingen vonden honderden mensen de dood. Tienduizenden raakten gewond. En honderdduizenden hebben hun huis moeten verlaten.
,,We waren in een restaurant”, blikt Ellen terug. ,,We hadden net eten besteld. Het was een uur of zeven in de avond. We hadden nog geen vakantiefoto waar we allebei mooi opgedirkt op stonden, dus ik zei nog tegen Ronald: vanavond gaan we die wél maken. En toen gebeurde het. Alles begon te trillen. Mensen vielen om. Een werknemer van het restaurant schreeuwde keihard: earthquake!!!”
Ronald: ,,We renden als gekken de straat op met z’n allen. We waren net een paar seconden buiten toen we het restaurant zagen instorten. Een oorverdovend geluid. De stroom viel al snel uit. Daardoor was het pikdonker en raakte ik Ellen kwijt. Ik was even in paniek en schreeuwde haar naam. Gelukkig vonden we elkaar snel weer. We gingen meteen op zoek naar onze fietsen. We dachten: we rijden terug naar ons hotel en dan horen we daar wel wat we kunnen doen.”
Ellen: ,,Maar de straten lagen vol met puin. De meeste gebouwen waren ingestort. Zelfs een gigantische moskee lag helemaal verspreid over het eiland. We besloten daarom dicht in de buurt van de zee te blijven. Daar ben je meestal veilig als er nog een aardbeving komt.”
Film
De paniek werd echter groter toen Ellen en Ronald hoorden dat er Tsunami-gevaar was. In dat geval ben je dus allesbehalve veilig in de buurt van de zee. ,,We gingen meteen op zoek naar zwemvesten, maar die waren allemaal al in gebruik”, vertelt Ellen. ,,De angst was gigantisch. Op zo’n moment denk je echt: nou, dit is het dan. Als er nu een golf komt, zijn we er geweest. Net als in een film.”
Godzijdank kregen ze hulp van een onbekende man. Hij adviseerde Ellen en Ronald om mee te lopen naar een heuvel van een meter of zeventig. Daar zouden ze relatief veilig zijn, mocht er daadwerkelijk een tsunami komen. ,,We moesten flink zoeken”, weet Ronald nog. ,,En dat terwijl we veel haast hadden, want dat Tsunami-gevaar nam steeds verder toe. Na een krap uur lopen waren we op de top van die heuvel. We hadden amper iets bij ons. Alleen een portemonnee en een klein tasje. Gelukkig waren onze telefoons wel opgeladen, zodat we contact konden houden met het thuisfront. Onze families waren natuurlijk ook bezorgd.”

‘Als er nu een golf komt,
zijn we er geweest.
Net als in een film’

Ellen: ,,Er zaten een paar duizend mensen op die heuvel. Allemaal op elkaar gepropt. Iemand die vlak bij ons zat, keek op zijn telefoon en zei: over anderhalf uur komt er een nog heftigere aardbeving. Lekker is dat. Daardoor werd de paniek alleen maar groter. En dan te bedenken dat er al behoorlijk wat angst was, want er kwamen tientallen naschokken. Iedereen was voortdurend aan het schreeuwen, gillen en bidden. De hele nacht door. Zoveel paniek en onzekerheid.”
Ronald: ,,Het was ook ijskoud. Ik droeg een shirtje en korte broek, Ellen een jurkje. Ik had mijn armen in mijn shirt gedaan om mezelf warm te houden en Ellen lag tegen me aan. Je doet natuurlijk geen oog dicht. Gelukkig begon het al om half 6 licht te worden. Iedereen wilde zo snel mogelijk van dat eiland af, dus we kwamen direct in actie toen de zon opkwam. We hadden wel de pech dat ons hotel aan de andere kant van het eiland stond. En we wilden hoe dan ook nog onze paspoorten ophalen. Anders zou het alleen maar nog lastiger worden.”
Instortingsgevaar
In het toeristische Trawangan rijden geen auto’s. Een veelgebruikt vervoersmiddel is de fiets. Ellen en Ronald waren hun gehuurde fietsen allang kwijt en besloten een willekeurige tweewieler te pakken op weg naar hun hotel. ,,Het was een vrij groot resort, maar daar was weinig meer van over”, vertelt Ellen. ,,We schrokken best wel toen we bij ons huisje aankwamen. Het was voor een groot deel ingestort. Gek genoeg was er wel een man naar binnen gekropen. Waarschijnlijk een plunderaar. We vroegen hem of hij onze paspoorten wilde pakken. Hij deed wat hij kon, maar kreeg de kluis niet open. En hij was bang voor verder instortingsgevaar, dus hij ging er snel weer uit.”
Ronald: ,,Toen ben ik maar naar binnen gegaan. Ik kon nog net onze paspoorten en camera bemachtigen. Verder zijn al onze spullen weg. Maar dat is nog wel onze minste zorg.”
Ellen en Ronald zouden eigenlijk diezelfde ochtend met een boot naar Bali varen voor de laatste drie dagen van hun vakantie. Maar die planning was volledig in de war geschopt door de aardbeving. Daardoor wilde iedereen zo snel mogelijk het eiland verlaten. Telkens als er een boot aanmeerde, doken mensen er massaal op. ,,Om half zeven waren we op het strand”, vertelt Ronald. ,,Daar lagen heel wat brancards met mensen erop. Sommigen met een wit doek over hun lichaam, anderen pittig gewond. Best ingrijpend om te zien. Uiteindelijk stonden wij anderhalf uur op één plek zonder dat er een boot kwam. Ergens verderop waren wel boten, maar daar stonden mensen te vechten om erop te komen. Dan denk je wel bij jezelf: als zelfs de lokale bevolking zó graag weg wil, is er echt iets niet pluis.”

‘Ik kon toen even
niet meer stoppen met huilen,
je voelt je compleet machteloos’

Ellen: ,,Na uren wachten hadden we er dan eindelijk één te pakken. We waren in de wolken. Euforisch. Maar wat denk je? We werden eraf gegooid, omdat er alleen eilandbewoners op mochten. Ondertussen werd het later en later. Vlak voor zonsondergang, rond zes uur, kwam de laatste boot. Het was een mega-grote. Iedereen klappen en juichen. Dit keer moest het wel lukken.”
Overlevingsmodus
Helaas werden Ellen en Ronald wéér teleurgesteld. De betreffende boot kwam vast te liggen, omdat het te ondiep was. En dus duurde de onzekerheid voort. Er zat maar één ding op: terug naar die bewuste heuvel. ,,Ik kon toen even niet meer stoppen met huilen”, vertelt Ellen, die ook nu emotioneel wordt als ze de herinneringen ophaalt. ,,Je voelt je compleet machteloos. Ik zag het niet meer zitten dat we dat eiland nog zouden verlaten. We waren inmiddels wel onderdeel van een groepje aardige mensen, maar verder hoorden we van niemand iets. Dit eiland was ook nog nooit getroffen door een aardbeving, dus er was geen plan. Wat moet je dan?”
Ronald: ,,We hadden twee bedjes van het strand meegenomen naar die heuvel. En bij een ingestorte supermarkt konden we wat chips en water bemachtigen.”
Ellen: ,,Het gekke is dat je ook geen honger of dorst hebt en niet moet plassen. Je zit echt in een overlevingsmodus.”
Redding
Eenmaal op weg naar de heuvel, rond een uur of acht ’s avonds, hoorden ze dat de meeste lokale mensen het eiland hadden verlaten en dat er mogelijk toch nog een boot zou komen. Ellen en Ronald liepen weer naar het strand, hopend op een wonder. ,,En terwijl we daar zaten, kwam er nóg een aardbeving. Weer een pittige, die we heel goed konden voelen. In eerste instantie wilden we wegrennen, maar we zagen de rij voor de boten uit elkaar gaan en besloten te blijven. Dat is onze redding geweest, want we zaten uiteindelijk bij de laatste tien mensen die nog op een boot mochten.”
Ronald: ,,Al die andere mensen moesten dus weer op die heuvel slapen. Maar het kon nog veel erger. Er was ook een Nederlands gezin met twee kinderen dat al op een boot zat toen de ouders eraf werden gehaald door een aantal militairen. Zaten die kinderen dus op de boot naar Lombok en die ouders keken vanaf het strand in Trawangan machteloos toe. Hartverscheurend.”

‘Ook hier in Volendam
zijn we nog steeds
af en toe erg schrikkerig’

Ellen: ,,Dat was ook onze grootste nachtmerrie. Dat één van ons van de boot zou worden gehaald en dat we dan ook elkaar niet meer hadden. Gelukkig hoefde het niet zover te komen. Na een gebroken nacht en een hele dag slenteren op het eiland vonden we rond middernacht een boot. Daar hadden we eindelijk even een goed momentje. We werden goed opgevangen door de marine en kregen een pakketje met wat eten en drinken. We konden ook even slapen.”
Turbulentie
Na een paar uur varen kwamen ze aan op Lombok. ,,Gelukkig vonden we vanuit daar snel een boot terug naar Bali”, vertelt Ronald. ,,Daar hadden we dus al drie nachten geboekt, maar daar was nog één nacht van over. We zaten in een lekker hotel, maar wilden toch zo snel mogelijk naar huis. Wonder boven wonder haalden we een dag later onze originele vlucht van Bali naar Amsterdam. Op het vliegveld werden we wel even raar aangekeken toen we geen koffers hadden om in te checken, maar na het vertellen van ons verhaal was er al snel begrip.”
Ellen: ,,Tijdens de vlucht hadden we non-stop turbulentie, maar dat was peanuts vergeleken met wat we op de Gili-eilanden achter de rug hadden.”
De dag na aankomst in Nederland kreeg Ellen via Facebook een berichtje van de eigenaar van een duikschool op Trawangan. Hij had op straat haar portemonnee gevonden met bijna al haar belangrijke pasjes erin. Aangezien het moeilijk was om de portemonnee op te sturen, vroeg Ellen de lokale ondernemer om de beurs te vernietigen. ,,Dat leek me het beste.”
Relatietest
De laatste weken zijn ze stap voor stap hun leven weer aan het oppakken. En dat is makkelijker gezegd dan gedaan. Ronald is sinds deze week weer aan het werk. Ellen heeft nog even vakantie. ,,We hebben echt geluk gehad”, beseft Ronald. ,,We hadden tijdens de aardbeving ook in ons huisje kunnen liggen of een paar seconden later het restaurant uit kunnen lopen. Dan was het dak op ons hoofd gevallen en zouden we hier nu niet meer zitten. Bij anderen hebben we dat wel zien gebeuren. Mensen die stonden te huilen bij omgevallen gebouwen, waar dan hun familieleden onder het puin lagen. Het is allemaal niet niks.”
Ellen: ,,Ook hier in Volendam zijn we nog steeds af en toe erg schrikkerig. Bij elk geluidje denk je dat het huis in elkaar stort. Gewoon een trauma dus. We moeten maar even kijken hoe dat zich de komende tijd ontwikkelt. Op dit moment durven we ook niet meer op vakantie, maar dat zal na verloop van tijd wel weer wegvloeien. En anders gaan we hulp zoeken.”

‘Ik zei al tegen Ronald:
we gaan nu
nooit meer uit elkaar’

Ronald: ,,Ik had Ellen eindelijk overtuigd om een keer niet Spanje of Italië te gaan. En dan gebeurt dit. Je verzint het niet. Ik zou zelf ook niet zo snel meer naar een eiland gaan waar je moeilijk vanaf kunt komen in geval van nood.”
Een gevleugelde uitspraak van Johan Cruijff luidt: ieder nadeel heb z’n voordeel. Ook in deze situatie gaat dat gezegde op. Ellen lacht: ,,Het was een goede relatietest. Ik zei al tegen Ronald: we gaan nu nooit meer uit elkaar.”