Een carrière op het water

Het beroep van schipper of maritiem officier (marof) om de officiële naam te gebruiken, is ondertussen natuurlijk flink getransformeerd, maar het uitgangspunt van een liefde voor water en zee is hetzelfde gebleven. Het is een beroep voor mensen die stevig in hun schoenen staan en van reizen houden, voor liefhebbers van andere culturen en voor echte doeners. Maar het is ook een beroep waarbij grote verantwoordelijkheid komt kijken, voor duizenden passagiers op een cruiseschip of voor grote geldwaardes aan vracht.

De functie van kapitein of hoofdscheepswerktuigkundige wordt meestal geassocieerd met mannen, maar in het teken van de huidige vrouwenbewegingen MeToo en de op 8 maart gevierde Dag van de Vrouw is het moment ook gekomen om beroepen uit de zogenaamde ‘mannenwereld’ eens onder de aandacht te brengen bij de vrouwen. Bij de marine is het aantal vrouwen gestaag aan het stijgen, maar in de koopvaardij vertegenwoordigen varende vrouwen slecht rond de 2 procent van het totaal (naar schatting van o.a. ITF Seafarers). Op de vier hoge zeevaartscholen in Nederland ligt het percentage meiden per klas rond de 8 à 10 procent. De eerste vrouw die aan het roer van een Nederlands koopvaardijschip kwam was Inet Klip, die in 1997 de kapiteinsfunctie kreeg op de ‘Flinterborg’. Er zijn dus duidelijk nog rolmodellen nodig om meer meiden te motiveren ook een carrière in de scheepvaardij aan te gaan, zoals Petra Derlagen dat deed in de financiële sector, Marleen Kamperman in de chemische sector of Fatima Moreira de Melo in de door mannen overheerste pokerwereld.

In Nederland zijn vier zeevaartscholen met de opleiding tot Maritiem Officier: Hogeschool Rotterdam, HZ University of Applied Sciences, Hogeschool van Amsterdam en de NHL Stenden Hogeschool. De hbo-opleiding is een voltijdopleiding van vier jaar die de studenten voorbereidt om te werken als stuurman of als scheepswerktuigkundige. Als stuurman houd je je meer bezig met het besturen van het schip en het veilig laden en lossen, je leest zeekaarten en controleert de koers en houdt het scheepsjournaal bij, terwijl je je als scheepswerktuigkundige meer met de technische aspecten van het schip bezig houdt, zoals de gang van zaken in de machinekamer of reparaties aan het schip.

Met deze opleiding kan je aan het werk op verschillende soorten schepen, van containerschepen, zeesleepvaart, tankvaart tot passagiersschepen, wie weet kan je het wel schoppen tot kapitein van het cruiseschip de Volendam. Maar als Maritiem Officier kan je ook bij rederijen aan de slag of bij de kustwacht. Ervaren Maritiem Officiers zijn ook zeer gewild bij havenbedrijven of in het loodswezen, maar ook in niet-maritieme sectoren liggen mogelijkheden, bijvoorbeeld als werktuigkundige bij een elektriciteitscentrales of schade-expert bij een verzekeringsmaatschappijen.

Tijdens de opleiding verwerf je kennis van zowel nautische aspecten, zoals navigatie en zeemanschap, als technische aspecten, zoals scheepswerktuigkunde en elektrotechniek. Er zijn theoretische vakken zoals wiskunde, natuurkunde, elektrotechniek, transportkunde, maritieme elektronica, hydrografie of mechanica, maar ook veel praktische vakken. Zo wordt er vanaf het eerste jaar al geoefend op simulatoren en in werkplaatsen. Vanaf het tweede jaar wordt er al een korte stage gelopen op een echt schip, het derde jaar bestaat uit een stage van zes maanden aan boord van een koopvaardijschip, waar zowel kennis wordt opgedaan van de kapiteinsfuncties als van de machinekamer. In het vierde jaar loop je opnieuw een half jaar stage en kies je een minor. Als alle onderdelen met succes zijn afgerond haal je het diploma Bachelor of Science (BSc) en kan je aan de slag! Je kans op een baan is groot, want er is een tekort aan beroepsmensen in de scheepvaart.