‘Ik heb platen waar mensen een nier voor hebben aangeboden’
Vinylverzamelaar Jan Molenaar: een half leven in de techno-scene
Ruim vierduizend elpees heeft hij in zijn collectie, stuk voor stuk voldoen ze aan zijn criteria: ‘als het maar goed is’. Jan Molenaar (43) is muziekliefhebber in de breedste zin van het woord, maar zijn sterke voorkeur gaat uit naar techno en house. ,,Met incidenteel een terror-plaatje for old times sake”, lacht de Volendammer. ,,Daar komt de bijnaam Jan ‘Terror’ vandaan. In de jaren ’90 werd er een berg ‘kermis-terror’ – een zijstroom van hardcore – uitgebracht. Tussen alle pulp trof ik af en toe een leuke track. Ondanks dat mijn prioriteit daar nooit heeft gelegen is in Volendam je bijnaam dan snel geboren.” Jans kennis, ervaring én collectie maken dat hij kennissen in de wereldtop aan underground dj’s heeft. ,,Laatst heeft een Amsterdamse top-dj de avond nog tussen mijn platen gespendeerd. Inspiratie opdoen voor zijn nieuwe set.”
Door: Kevin Mooijer
In het dagelijks leven is Jan familieman en IT-systeembeheerder. Maar zodra zijn drukke agenda het toelaat, trekt hij zich een avondje terug om achter zijn geliefde draaitafels te staan. Zijn avontuur begon halverwege de jaren ’90. ,,Samen met een stel gelijkgestemden belandde ik midden in de hardcore feestscene”, blikt de liefhebber van elektronische muziek terug. ,,We bezochten kwaliteitsfeesten in alle uithoeken van het land. In rap tempo vinkten we alle prominente underground clubs af. In Nederland gaat het er altijd al wat lafjes tegenaan, zowel wat betreft de dj-set als het publiek. We raakten hier gauw uitgekeken. Vandaag de dag is het helemaal verschrikkelijk omdat iedereen het feest door zijn telefoon probeert te beleven.”
Via de techno-scenes van Gent en Frankfurt kwamen Jan en zijn gezelschap uiteindelijk in het underground-walhalla van Europa terecht: Berlijn. ,,In de Duitse hoofdstad kun je zeven dagen per week feesten tot vier uur ’s middags. Tot op de dag van vandaag trekken we er nog periodiek op uit om een weekendje te knallen in Berlijn. Vroeger ging ik acht tot tien keer per jaar. Met een gezin is dat natuurlijk niet realistisch. Maar de spaarzame momenten waarop we wel kunnen, die koester ik.”
Likes en volgers
Het collectief waar Jan mee optrekt bestaat onder meer uit een aantal dj’s. ,,Jongens uit Volendam die met drie draaitafels 95% van de wereldtop van de tafel zouden draaien tijdens een battle”, lacht Jan. ,,Een old school battle met een mengpaneel en drie Technics SL-1200 draaitafels, dan zijn die ‘wereldtop-nieuwkomers’ kansloos tegen deze jongens. Helaas zijn ze alleen wereldberoemd in Volendam. Tegenwoordig draait alles namelijk om likes en volgers op social media. Je hoeft geen talent, indrukwekkende platencollectie of muziekkennis meer te hebben. Maar op de plekken waar wij komen gaat het nog wel om de muziek, dat is wat die scene zo leuk maakt.” Jans stak zijn passie voor elektronische muziek niet onder stoelen of banken. ,,Op een bewuste vrijdagavond werd ik gebeld door mijn neef Sjors van Santen dat hij ergens 1.800 house- en technoplaten voor 750 euro kon overnemen. Of ik interesse had. Op dat moment had ik nog geen draaitafels, maar het aanbod was te goed om aan me voorbij te laten gaan. De volgende dag stond ik in Oegstgeest verhuisdozen vol met splinternieuwe platen in mijn auto te laden.” Samen met een vriend nam Jan de collectie over. ,,We filterden 400 topplaten uit de verzameling en de rest verkochten we weer door. Een paar weken later nam mijn neef weer contact op. Hij wist iemand die twee draaitafels, een mengpaneel, speakers en bijbehorende flightcases had staan. Voor een appel en een ei mocht het weg. Het moest alleen de volgende ochtend al opgehaald worden. Zo kwam ik onverwachts, binnen een tijdsbestek van een paar weken aan een professionele setup en een waardig begin van een prachtige platencollectie.”
‘Jongens uit Volendam die 95% van de wereldtop van de tafel draaien in een battle’
Inmiddels is Jan trotste eigenaar van 4.000 techno, house en andere kwaliteits-electronica aan vinyl platen. ,,Bij de totstandkoming van mijn collectie heb ik me gehouden aan twee normen: de muziek moet goed zijn en de prijs moet niet buitenproportioneel zijn. Ik bezit overigens niet uitsluitend techno- en houseplaten. Ook heb ik bijvoorbeeld rock-, pop- en zelfs Nederlandstalige platen liggen.” Als gevolg van zijn onuitputtelijke interesse in platen en muziek heeft de Volendammer een bijzonder talent ontwikkeld. ,,Bij het zien van een platenhoes weet ik of de plaat een bepaalde waarde vertegenwoordigt. Zeldzame platen pik ik er zo uit op een rommelmarkt. Dat wil overigens niet zeggen dat ik per se zoek naar waardevolle albums. Mijn all time favourite techno EP kost bijvoorbeeld 120 euro, maar dat vind ik te ver gaan. Zelf heb ik een aantal zeldzame elpees staan die geen grote waarde in geld vertegenwoordigen. Ik heb platen waar mensen een nier voor hebben aangeboden, puur vanwege het feit dat er nagenoeg niet meer aan te komen is. Maar ik doe ze niet weg. Die platen zijn deel van mijn identiteit, misschien klinkt het overdreven maar ze zitten in m’n ziel.” Veel van de muziek die Jan bezit is online niet te vinden of te beluisteren. ,,Daarom vul ik regelmatig een onlinedatabase aan met informatie over zeldzame platen. Tegenwoordig willen zogenaamde ‘decksharks’ iedere plaat weten uit de sets van grote dj’s. Om dat tegen te gaan zetten dj’s op labels van zeldzame platen – die ze niet met jan en alleman willen delen – een metalen stabilisator. Sommige dj’s die ik al jaren volg laten mij vaak wel het label zien, puur omdat ze weten dat we uit hetzelfde hout zijn gesneden. Ik wil van ze leren om mijn kennis weer naar een dieper niveau te brengen.”
Muziek verbindt
Jans muzikale avontuur heeft hem overal en nergens gebracht. Van de kleinste locaties in het thuisland tot obscure live-acts in Montreal, Seoul en zelfs een onvergetelijke backstage ervaring bij het gigantische Detroit Electronic Music Festival. Tijdens zijn reizen heeft hij overal ter wereld gelijkgestemde muziekkennissen ontmoet. ,,Muziek verbindt”, zegt Jan. ,,Ik heb nog geregeld contact met mensen die ik op feesten heb ontmoet sinds 1996. Laatst heeft er nog een jongen uit Texas een week bij ons overnacht tijdens zijn Europese vakantie. Ik had hem nog nooit ontmoet, maar een gezamenlijke vriend uit Florida stelde ons voor. Hoewel de techno-wereld op dit moment mainstream is, voelt het als een hechte gemeenschap. Door de liefde voor goede elektronische muziek als gemene deler. Het is mooi om daar deel van uit te mogen maken.”
‘Ik vergelijk het draaien van een album op vinyl met het bijwonen van een film in de bioscoop’
Als pure liefhebber van vinyl is Jan blij dat de geluidsdrager de afgelopen jaren aan een comeback bezig is geweest. ,,Een jaar of twintig terug was alles gratis en voor niets te downloaden op Napster, LimeWire en Soulseek. De kwaliteit was slecht, maar het was gratis. Dat gold voor zowel films als muziek. Ik vergelijk het draaien van een album op vinyl met het bijwonen van een film in de bioscoop. Of je kijkt naar krakkemikkig beeld met storend geluid, of je zit in een relaxte stoel en kijkt naar een film in topkwaliteit op een gigantisch scherm. Vinyl staat ook garant voor een stukje beleving. Het begint met de zoektocht naar een specifieke plaat, en als je hem dan eindelijk in je bezit hebt en je haalt hem uit de hoes… Dat is een fantastisch gevoel. Een compleet album van begin tot eind afluisteren, niet skippen naar de hitjes maar muziek tot je nemen zoals de artiest het bedoeld heeft. Dat is de charme van vinyl.”
